ناکامى‏ هاى سیاسى، اجتماعى انسان معاصر در شعر مهدى اخوان‏ ثالث و عبدالوهاب البیاتى

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 5، دوره 5، شماره 16، شهریور 1393، صفحه 119-143   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

شهریار باقرآبادى^{* 1}؛ على سلیمى^{* 2}

¹دانش‏ آموخته گروه زبان و ادبیات فارسى، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامى، کرمانشاه، ایران.

²دانشیار گروه عربى دانشگاه رازى کرمانشاه

چکیده

این بررسى کوششى است براى پاسخ به این پرسش‏ها که؛ اندوه فکرى و فلسفى حاکم بر فضاى شعرى اخوان و البیاتى، تا چه اندازه متأثّر از شکست در عرصه‏هاى سیاسى - اجتماعى، بوده‏است؟ همچنین، همانندى‏ها و تفاوت‏هاى آن‏ها در مضمون و تکنیکِ بازگفتِ تجربه‏هاى ناخوشایند تازه انسان معاصر، چگونه در سروده‏هایشان تجلّى یافته‏است؟ در همین راستا پژوهش به شیوه‏اى توصیفى - تحلیلى، به بررسى پاره‏اى از اشعار دو شاعر و پیشینه شکل‏گیرى یأس حاکم بر نگاه آن‏ها پرداخته‏است. نتایج بررسى بیانگر این مطلب است که؛ اندیشه حزن و شکست فلسفى حاضر در اشعار اخوان‏ثالث و البیاتى، بیشتر از هر چیز، مولود هزیمت در عرصه مبارزه براى بنیان نهادن دنیایى بهتر در میهن است. همچنین، هر دو شاعر با تألیف عناصر فرهنگ عوام و اسطوره‏اى به نیکى توانسته‏اند، مفاهیم پرتضادّ نوین انسان امروزى را تصویر نمایند. البیاتى با کاربرد تکنیک نقاب و اسطوره‏هایى فرازمانى و اخوان ثالث با برگزیدن زبانى حماسى در شعر اعتراضى خود، خشم و ناخشنودى انسان از واقعیت‏هاى حال و نومیدى نسبت به فردا را انعکاس داده‏اند.