بررسی روابط دودمانهای آل بویه و غزنویان

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 4، دوره 6، شماره 21، دی 1390، صفحه 1-16   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

ابوالحسن مبیّن

استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد

چکیده

حکومت آل بویه که دراویل سده‌ی چهارم هجری/ دهم میلادی در بخش‌های مرکزی و غربی ایران تا بغداد نفوذ خود را گسترده بود، در قلمروی وسیعی در همسایگی و هم مرزی حکومت غزنویان قرار گرفت که در اواخر این قرن دولت خود را در خراسان بزرگ و در شرق عالم ایرانی مستقر ساخت. این همسایگی باعث برقراری یک سری روابط و ارتباطات بین این دو دولت متقارن گردید که این موضوع در ابعاد مختلف قابل بررسی و تحقیق می‌باشد.
توسعه طلبی نظامی و قدرت رهبری سلطان محمود غزنوی که همواره خواهان گسترش و توسعه مرزهای غربی قلمرو خود بود، موجب آن گردید که در طی این دوره حملات و لشکرکشی‌هایی به مناطقی از قلمروی آل بویه نظیر ری، اصفهان وکرمان صورت گیرد و آن‌ها را از این مناطق به عقب راند. با اینکه غزنویان از عامل مذهب نیز تحت عنوان مبارزه با قرامطه و رافضیان برای پیشبرد اهداف سیاسی و نظامی خود بهره می‌جستند و از این طریق سعی داشتند تجاوزات خود به دیگرسرزمین‌ها به خصوص قلمروی آل بویه شیعه مذهب را توجیه نمایند، اما با این حال حکومت آن‌ها در مرکز و غرب ایران چیزی بیش از یک دهه دوام نیاورد و دخالتهای آنان در این نواحی موفقیتی دایمی برای ایشان به ارمغان نیاورد.
دلایل این امر و به طور کلی نگاهی به روبط این دو دولت متقارن و ویژگیهای خاص آن، از مسایلی است که در مقاله حاضر بر اساس پژوهشی روشمند مورد بررسی و کنکاش قرارگرفته است. 

کلیدواژه‌ها

آل بویه؛ غزنویان؛ سلطان محمود؛ مجدالدوله؛ ری؛ اصفهان