اولتیماتوم روسیه به ایران و حاج شیخ محمدحسین مقصودلو (رئیس استرآباد)

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 1، دوره 5، شماره 17، دی 1388، صفحه 1-26   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ابوالحسن شهواری¹؛ فاطمه طاقتی²

¹استادیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور گرگان

²کارشناس ارشد تاریخ

چکیده

در شرایط نابسامان اقتصادی ایران مجلس برای سرو سامان دادن به اوضاع مالی تصمیم به دعوت از مستشاران مالی را گرفت از جمله این مستشاران مورگان شوستر امریکایی بود که با جدیت وارد عمل شد. اقدامات شوستر به مذاق دولت­هایی که مطامع سیاسی و اقتصادی در ایران داشتند خوش نیامد. با دستور شوستر مبنی بر مصادره اموال شعاع­السلطنه برادر محمدعلی شاه که به دولت بدهکار بود، خشم روسها برانگیخته شد و موجب شد طی اولتیماتومی خواستار اخراج شوستر از ایران شوند.
اولتیماتوم روسیه از سوی دولت ایران پذیرفته شد اما با عدم پذیرش از سوی مجلس شورای ملی و مردم، روبرو شد. حضور نمایندگان ملی­گرا و دوستدار وطن و پافشاری آن­ها بر رد اولتیماتوم و ایستادگی در برابر دخالت روسیه در امور داخلی ایران، کشور را به میدان مبارزه میان دولت و مجلس مبدل ساخت. از جمله این نمایندگان آزادیخواه، حاج محمدحسین مقصودلو، نماینده مردم استرآباد بود که با نطق کوتاه ولی تاریخی خود، برگی از دفتر پایداری و استقامت ملی ایرانیان را در برابر اجانب رقم زد. در تحقیق حاضر سعی شد تا ماجرای اولتیماتوم و نقش حاج محمدحسین مورد بررسی و مداقه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

روسیه؛ مشروطه؛ مجلس شورای ملی؛ شوستر؛ حاج شیخ محمدحسین مقصودلو