اثر رژیم های آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد کشت دوم ارقام سویا در منطقه مغان

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 2، دوره 5، 4(20) زمستان، فروردین 1391، صفحه 15-28   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

معصومه رستم زاده کلیبر^{* 1}؛ منوچهر فربودی²؛ امیر هوشنگ حسین زاده مقبلی³؛ نسرین رزمی⁴

¹دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

²استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

³استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کلیبر

⁴محقق مرکز تحقیقات کشاورزی مغان

چکیده

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد کشت دوم 3 رقم سویا (.Glycine max L) (بعد از برداشت گندم) در منطقه مغان، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات، در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی با 3 تکرار، طی سال 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی مغان اجرا شد. کاشت به صورت ردیفی و با فاصله ردیف­ های 60 سانتی­متر و به طول 2.5 متر و فاصله بوته­ ها روی ردیف 3 سانتی­ متر انجام گرفت. چهار رژیم آبیاری (آبیاری پس از60I₁=، 90I₂=، 120 I₃=و150 I₄=میلی­ متر تبخیر از طشتک تبخیر کلاس (A، به عنوان کرت اصلی و 3 ژنوتیپ ســویا ( ویلیـامز، لینفـورد و L17)، به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس اثر رژیم­ های آبیاری نشان داد که میان صفات ارتفاع بوته، تعداد گره، تعداد غلاف، فاصله میان گره ­ها، وزن غلاف، میزان کلروفیل و وزن ریشه در ارقام مورد بررسی اختلاف معنی­ داری وجود دارد که می ­توانند شاخص­ های مناسبی برای مطالعه این متغیر محسوب شوند. نتایج مقایسه میانگین­ ها نیز نشان داد که ارقام در تیمار I₁ دارای بیشترین ارتفاع بوته و تعداد گره بودند. تیمار I₃ سبب بیشترین میزان کلروفیل و وزن غلاف گردید. ارقام مورد بررسی در اثر اعمال تیمار I₄ در کمترین میزان ارتفاع بوته، تعداد گره، تعداد غلاف و وزن غلاف برخوردار شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس بین رقم­ ها از نظر صفت ارتفاع بوته، فاصله میان گره ­ها و وزن 1000 دانه اختلاف معن ی­داری (p<0.01) وجود داشت. بیشترین ارتفاع بوته و فاصله میان گره­ ها مربوط به رقم لینفورد و کمترین آن مربوط به رقم  L17بود. اما بین ارقام و تیمارهای آبیاری اختلاف معنی­ داری از نظر عملکرد دانه مشاهده نشد. اثر متقابل رژیم آبیاری× رقم برای این صفت غیر معنی‌دار بود، که نشان­ دهنده تحمل بالای ارقام مورد آزمایش در برابر تنش خشکی می ­باشد. از این نظر می ­توان تیمار I₄ را برای تولید محصول اقتصادی در منطقه مورد آزمایش در این ارقام پیشنهاد کرد. تنها از نظر صفت تعداد دانه در بوته، اثر متقابل معنی ­داری بین رقم × رژیم­ های آبیاری مشاهده شد. عملکرد دانه با وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنی ­داری در سطح احتمال یک درصد داشت.

کلیدواژه‌ها

کشت دوم؛ سطوح آبیاری؛ ارقام سویا؛ عملکرد؛ اجزای عملکرد