بررسی نقش و جایگاه رجال و مشاهیر خراسان شمالی در ارتقاء فرهنگ و تمدن ایران

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 6، دوره 4، شماره 15، دی 1388، صفحه 1-54   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

یوسف متولی حقیقی

استاد یار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد

چکیده

خراسان شمالی خاستگاه مردان و زنان بزرگی در عرصه های مختلف علمی، دینی، سیاسی و فرهنگی بوده که هر کدام در روزگار خود، تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران و منطقه را تحت تأثیر شخصیت و افکار خود قرار داده اند. این شخصیت ها که در فرهنگ نامه های فارسی از آنان تحت عنوان رجال و مشاهیر یاد می شود  بزرگان و نامورانی بوده اند که در روزگار خویش و حتی در روزگاران پس از خویش و به دلایل مختلف از شهرت و موقعیت ویژه و ممتازی برخوردار بوده اند.
       بازبینی، بازسازی و بازخوانی میزان این تأثیرگذاری و جلوگیری از به فراموشی سپرده شدن دستاوردهای علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی رجال و مشاهیر ضرورتی انکارناپذیر برای استفاده ی نسل امروز و فردا از هزاران تجربه ی تلخ و شیرین این شخصیت ها است که با کوشش های خود بر روند توسعه فرهنگی و تمدنی جامعه خود اثرگذار بوده اند. خراسان شمالی به رغم غنای تاریخی، تمدنی و فرهنگی، در زمینه ی تاریخ مکتوب بسیار کم بضاعت است و آن چنان که شایسته و در خور آن است به تاریخ، تمدن و بازشناسی و واگویی شرح حال و تأثیرات شخصیت های اثرگذار آن در عرصه های مختلف، پرداخته نشده است. مقاله حاضر کوششی هر چند خُرد، برای پرداختن به نقش و جایگاه این مردمان در ارتقای فرهنگ و تمدن ایران در روزگاران گوناگون است. در این نوشتار نخست به نقش مشاهیر خراسان شمالی در تحولات مختلف جامعه ی ایران اشاره شده وسپس ابعاد شخصیتی چند از آنان مورد بررسی قرار گرفته است.
 

کلیدواژه‌ها

خراسان شمالی؛ تاریخ؛ رجال ومشاهیر؛ تحولات علمی