دولت امینی و اصلاحات پیشنهادی آمریکا

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 7، دوره 3، شماره 9، دی 1387، صفحه 1-21   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

یوسف متولی حقیقی

استاد یار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد

چکیده

به دنبال کودتای 28 مرداد 1332 که آمریکایی‌ها صاحب موقعیت فوق‌العاده‌ای در ایران شدند، کمونیست‌ها تبلیغات گسترده‌ای را علیه رژیم پهلوی آغاز کردند. دولتمردان آمریکا با نگرانی از این گونه تبلیغات در سطح جهان بر آن شدند تا برای جلوگیری از انقلاب سرخ و مبارزه با نفوذ شوروی، مجموعه اصلاحات لیبرالی به ویژه در چارچوب اصلاحات ارضی را در کشورهای تحت نفوذ سیاست‌های غرب آغاز کنند. آنان در این راستا از به قدرت رسیدن دکتر علی امینی که قبلاً وفاداری خود را به سیاست‌های آمریکا نشان داده بود، به عنوان نخست وزیر ایران حمایت کردند. امینی در بهار 1340 با حمایت کِنِدی رئیس جمهور دموکرات آمریکا موفق به تشکیل دولت در ایران شد. انجام اصلاحات ارضی و نیز ایجاد فضای سیاسی مطلوب نظر آمریکا دو مأموریت بزرگ کابینه‌ی امینی بود. قدرت‌یابی بیش از حد امینی که با انحلال مجالس شورای ملی و سنا خود را نشان داده بود محمد رضا پهلوی را نگران از تبدیل شدن امینی به رقیبی برای سلطنت خود کرد. عدم همکاری نیروهای سیاسی منتقد حکومت همچون جبهه‌ی ملی نیز بر میزان مخالفت‌ها با دولت امینی افزود و در این شرایط شاه ایران با سفر به واشنگتن خواهان به دست گیری رهبری اصلاحات مورد نظر آمریکا شد. همکاری شاه و کندی که تحت عنوان انقلاب سفید در تاریخ ایران مطرح شد، نقطه پایان دولت امینی بود.

کلیدواژه‌ها

علی امینی؛ اصلاحات ارضی؛ انقلاب سفید؛ محمد رضا پهلوی؛ آمریکا