نقش و جایگاه وزیراعظم در سده ی یازدهم هجری/ هفدهم میلادی

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 6، دوره 2، شماره 4، دی 1386، صفحه 1-13   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

ابوالحسن مبیّن

عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد

چکیده

مقام وزارت اعظم در طول دو سده ونیم دوران حکومت صفوی فراز و نشیبهای بسیاری را پشت سر نهاد. در ابتدای حکومت صفویان مقام وکیل دارای اختیارات گسترده ای پس از شخص شاه بود. اما به تدریج این مقام نفوذ وموقعیت والای خود را در اداره امور کشور از دست داد و رئیس دیوانسالاری یا وزیراعظم از دوره ی شاه عباس اول ، اداره کشور را پس از شخص شاه عهده دار گشت که معمولاً بنابر عرف ایرانی بود.
جوانی و بی تجربگی شاهان در نیمه دوم عصر صفوی، باعث افزایش قدرت وزرای اعظم در این دوران گردید و شاهان صفوی در سده ی یازدهم هجری/هفدهم میلادی شدیداً متکی به آرا ونظریات مشورتی وزرای اعظم خود بودند. روند افزایش قدرت وزیراعظم به عالی ترین منصب دیوانی دوره ی صفویه، به خصوص از زمان سلطنت شاه صفی اول آغاز گردید و تا به حدی افزایش یافت که وزیراعظم با لقب اعتماد الدوله مورد خطاب قرار می گرفت.
مقاله حاضر با هدف بررسی سیر تحولات این مقام وتغییرات آن در طی سده یازدهم هجری انجام یافته است.
 

کلیدواژه‌ها

صفوی؛ وزارت؛ دیوانسالاری؛ وزیراعظم؛ اعتماد الدوله