کتیبه نادری و ارزش تاریخی آن

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 7، دوره 1، شماره 1، دی 1384، صفحه 1-26   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

رجبعلی وثوقی مطلق

استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد

چکیده

کتیبه ها از اسناد و مدارک مهم و ارزشمند تاریخی به شمار می روند که، مورخ را خصوصاً از رجوع به آن جهت تفسیر و تبین تاریخ، گریزی نیست .کتیبه نادری که در مدخل غربی قلعه کلات در سینه کوهی مرتفع جای گرفته و با آغوشی فراخ پذیرای قدوم میهمانان این دژ می باشد نیز، از چنین فایدتی خالی نیست.
این کتیبه که دارای 24 بیت شعر به زبان ترکی – فارسی می باشد، دربرگیرنده ی مضامین و داده های فراوانی، پیرامون ابعاد مختلف حکومت نادرشاه افشار می باشد. چنانکه سیاست مذهبی و خارجی نادر را با تکیه بر آن می توان بررسی و تحلیل نمود. در این کتیبه نادر صریحاً گرایش مذهبی خویش رابه مذهب تسنن و انتسابش را به دودمان تیمور لنگ بیان نموده است، که هر دوی این مسئله با واقعیات تاریخی سازگاری نداشته، بلکه می توان گفت آنچه عنوان شده، صرفاً به جهت مصالح سیاسی بوده و لاغیر.
در این مقاله سعی شده، ضمن ارائه متن و ترجمه کتیبه، شرح و تفسیری در خور و مناسب، پبرامون مضامین و مفاهیم آن عرضه گردد، امری که تا به حال، کمتر به آن التفات شده است. 

کلیدواژه‌ها

کتیبه – موقعیت استراتژیکی دژ – خاستگاه نژادی- سیاست مذهبی و خارجی–مصالح سیاسی – حدود مرزی – عناصر شیعه و سنی - منشور دولت