بررسی سرولوژیک شیوع توکسوپلاسموزیس انسانی در مردان و زنان مراجعه کننده به آزمایشگاه مرکزی شهرستان میانه به روش الایزا

آسیب‌شناسی درمانگاهی دامپزشکی

مقاله 2، دوره 6، 1 (21) بهار، خرداد 1391، صفحه 1435-1445   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

جابر داوودی^{* 1}؛ محمد صدقیانی²؛ افشین بهمن شبستری³؛ سهراب رسولی⁴؛ امین خدادادی⁵؛ کمال جعفری⁶

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ابهر، دانشکده دامپزشکی، گروه پاتوبیولوژی، ابهر، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شبستر، دانشکده دامپزشکی، گروه پاتوبیولوژی، شبستر، ایران

³دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ابهر، دانشکده کشاورزی، گروه انگل شناسی، ابهر، ایران

⁴دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه، دانشکده دامپزشکی، گروه پاتوبیولوژی، ارومیه، ایران

⁵دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه، دانش‌آموخته دکتری حرفه‌ای دامپزشکی، ارومیه، ایران

⁶دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه، کارشناس علوم آزمایشگاهی دامپزشکی، ارومیه، ایران

چکیده

توکسوپلاسموزیس از شایع­ترین عوامل عفونت­های انگلی انسان و سایر مهره­داران خونگرم است که انتشار جهانی دارد. هدف این تحقیق تعیین
سرواپیدمیولوژی عفونت توکسوپلاسموزیس انسانی در سطح شهرستان میانه در سال 1389 می­باشد.در این مطالعه توصیفی- مقطعی سرم 200 نفر از زنان (154 نفر) و مردان (46 نفر) مراجعه کننده به آزمایشگاه­های سطح شهرستان میانه در سال 1389 به طور تصادفی انتخاب و پس از تکمیل پرسشنامه­ای، از نظر وجود آنتی بادی IgG و IgM علیه توکسوپلاسما گوندی به روش الایزا مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل با استفاده از آزمون آماری مربع کای مورد واکاوی آماری قرار گرفت. از بین 200 نمونه خون مورد بررسی، 73 نمونه، 5/36% دارای آنتی بادی IgG و 14 نمونه، 7% واجد آنتی بادی IgM  بودند که 60 نفر عفونت مزمن و 13 نفر عفونت حاد یا تحت حاد توکسوپلاسموز داشتند. نتایج به­­دست آمده نشان داد بین شیوع توکسوپلاسموز و سطح تحصیلات، سن، تأهل و شغل افراد ارتباط آماری وجود دارد (05/0>p)، اما بین جنسیت افراد، تماس با گربه و خاک، مصرف گوشت نیم پخته، نحوه شستشوی سبزیجات و سابقه بستری رابطه معنی­داری وجود نداشت (05/0<p). نتایج نشان دهنده شیوع بالای توکسوپلاسما در میانه است. شیوع IgG تقریباً مشابه و عیار مثبت IgM تا حدودی بیشتر از میزان گزارش شده در مطالعات مشابه صورت گرفته در منطقه شمالغرب کشور می­باشد. نظر به عدم وجود برنامه­های کنترل جمعیتی گربه­های ولگرد و فقدان اطلاعات مناسب بهداشتی آحاد جامعه، پایش دائمی این بیماری، ضروری به نظر می­رسد.

کلیدواژه‌ها

توکسوپلاسموز؛ شیوع سرمی؛ IgG؛ IgM؛ میانه؛ الایزا

اصل مقاله

مقدمه

 

1435

 

    توکسوپلاسما گوندی از شایع­ترین عوامل عفونت­های انگلی انسان است که انتشار جهانی داشته و بالغ بر یک سوم جمعیت کره زمین به این تک یاخته آلوده­اند (24). آمار میزان شیوع، از لحاظ مکانی و با توجه به تفاوت­های سطح فرهنگ و اطلاعات بهداشتی متفاوت می­باشند. در آمریکای شمالی و بریتانیا شیوع توکسوپلاسموزیس 40-16%،  و در امریکای مرکزی و جنوبی و قاره اروپا تا 80-50% برآورد شده است (21 و 22). به طور معمول در افراد با سیستم ایمنی کارآمد، توکسوپلاسموزیس عفونت خوش خیمی است و مشکل خاصی ایجاد نمی­کند و معمولاً در مرحله حاد عفونت، با علایم خفیف و تحت بالینی و در مرحله مزمن بدون علامت بوده و با تشکیل کیست­های بافتی در بافت­های مختلف، خصوصاً عضلات اسکلتی و قلبی و سیستم اعصاب مرکزی برای مدت­های طولانی یا حتی تمام عمر میزبان دوام می­یابد (25). با شیوع جهانی ایدز، توکسوپلاسما به عنوان یک پاتوژن فرصت طلب از عوامل متعدد مرگ و میر بیماران ایدزی شناخته شده است. اصلی­ترین عوارض توکسوپلاسموزیس در بیماران ایدزی، آنسفالیت توکسوپلاسمایی است. حدود 20 تا 47% افراد سرم مثبت
آنتی­بادی بر علیه توکسوپلاسما، به آنسفالیت توکسوپلاسمایی دچار می­شوند (16 و 20). توکسوپلاسموزیس سبب
خسارت­های زیادی در جوامع انسانی و حیوانی می­شود. خسارت اقتصادی سالیانه توکسوپلاسموزیس مادرزادی انسانی ناشی از سقط جنین، تولد نوزادان با عوارضی از قبیل هیدروسفالی، میکروسفالی، کم­هوشی، ناهنجاری­های شدید مادرزادی در اندام­ها، کوری،... و نیز ناهنجاری­های متعاقب جسمی و حتی بیماری­های روانی از قبیل اسکیزوفرنی مبتلایان در امریکا حدود 4/0 تا 8/8 بیلیون دلار و در بریتانیا حدود 2/1 تا 12 میلیون دلار برآورد شده است (23). با توجه به این مطلب که همواره اشتباهات موجود در کشتارگاه­ها و همچنین امکان وجود تک یاخته­ها در محصولات کشتاری و عدم کنترل جمعیت حیوانات ولگرد از قبیل گربه­ها و افزایش روز افزون بیماری­های سرکوب­گر سیستم ایمنی بدن در جوامع انسانی از قبیل بیماری ایدز و عدم آگاهی کامل و فقدان اطلاعات مناسب در ضمینه بیماری­های مشترک ضرورت پژوهش­های در زمینه بهداشت و بیماری­های مشترک از قبیل توکسوپلاسموزیس را نشان می­دهد.

مواد و روش­ها

     این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بوده و جامعه مورد مطالعه زنان و مردان مراجعه کننده به آزمایشگاه­های شهرستان میانه در سال 1389 بوده است. روش نمونه­گیری، نمونه­گیری به صورت تصادفی و از افراد مراجعه کننده به صورت نسبت در جامعه انتخاب می­گردید. در این مطالعه تعداد نمونه با توجه به میزان شیوع آلودگی با استفاده از فرمول برآورد نسبت در جامعه (برآورد قبلی در حدود 65%) و میزان خطای احتمالی آن 05/0 می­باشد، حدود 200 نفر انتخاب گردید. پس از اخذ رضایت از داوطلبان، طی تکمیل پرسشنامه­ای اطلاعات مربوط به جنس، سن، تأهل، تحصیلات، شغل، سابقه بستری و انتقال خون، نگه­داری و تردد گربه در محل زندگی، کار با خاک، مصرف سبزی خام و نحوه شستشوی آن، استفاده از گوشت نیم پخت (کباب) حیوانات اهلی و شکاری ثبت گردید. از افراد مذکور مقدار 3 میلی­لیتر خون وریدی گرفته و پس از جداسازی سرم خون، سرم­های جدا شده با نصب برچسب شماره نمونه و تاریخ نمونه­برداری، در فریزر 20- درجه
سانتی­گراد قرار داده شد. به منظور تشخیص سابقه آلودگی با توکسوپلاسما، میزان آنتی بادی IgG و IgM بر علیه توکسوپلاسما گوندی با استفاده از کیت­های
Anti-Toxoplasma (IgG) وAnti-Toxoplasma  (IgM) ساخت شرکت Trinity biotech به روش  ELISA و با استفاده از سنجش جذب نوری در طول موج 450 نانومتر بوسیله دستگاه الیزا ریدر (مدلAwarnes stat fax mdel 303 plus  به شماره سریال 303 – 3130) تعیین گردید.

نمونه مورد استفاده:

نمونه مورد استفاده در این بررسی سرم انسانی بود. نمونه بیمارها تا 14 روز در دمای 8-2 درجه سانتی­گراد در یخچال قابل نگه­داری بود و در صورت نیاز برای نگه­داری بیشتر آنرا در شرایط فریزر در دمای  20-  درجه سانتی­گراد نگه­داری می­گردید. نمونه­های بیمار در روز انجام آزمایش در بررسی IgG به نسبت  1به 21 با بافر (10 میکرولیتر + 200 میکرولیتر S.D) و در بررسی IgM به نسبت 1 به 41 (0 میکرولیتر + 400 میکرولیتر S.D) رقیق می­گردید و سرم­ها قبل از رقیق شدن به صورن کامل Vortex می­شدند.

مراحل انجام آزمایش:

1) تعداد لازم از چاهک­های مربوطه برداشته می­گردید و در چاهک­های 1 تا 3 به ترتیب  100 میکرولیتر از کالیبراتور 1،2،3 و در چاهک 4 کنترل مثبت و در چاهک 5 کنترل منفی و در بقیه چاهک­ها بر حسب تعداد نمونه مورد آزمایش از نمونه­های سرم اضافه می­گردید و چاهک­ها به مدت 20 دقیقه در دمای اتاق انکوبه می­گردید.

2) در مرحله شستشو، چاهک­ها را 3 بار به روش دستی و یا  5 بار به وسیله دستگاه الیزا واشر با بافر شستشوی رقیق که قبلاً تهیه گردیده بود شستشو داده می­شد.

3) به تمام چاهک­ها مقدار 100 میکرولیتر آنزیم کونژوگه اضافه گردیده سپس آنها مجدداً 20 دقیقه در دمای اتاق انکوبه
می­گردید.

4) چاهک­ها مجدداً همانند روش بند 2 شستشو داده می­شد.

5) تمام چاهک­ها مقدار 100 میکرولیتر محلول سوبسترا – رنگ­زا (کروموژن) اضافه گردید و سپس آنها را به مدت 10 دقیقه در دمای اتاق (ترجیحاً در شرایط تاریکی) انکوبه
می­گردید.

6) تمام چاهک­ها مقدار 100 میکرولیتر محلول متوقف کننده اضافه گردید.

7) شدت رنگ ایجاد شده را توسط دستگاه خوانشگر الایزا در طول موج 450 نانومتر و با طول موج رفرانس 620 نانومتر قرائت گردید.

حداکثر نیم ساعت بعد از اضافه کردن محلول متوقف کننده مرحله خوانش باید انجام می­شد. به منظور یکنواخت نمودن محلول درون چاهک­ها قبل از مرحله خوانش، چاهک­ها به وسیله حرکات آرام و مختصر مخلوط می­گردید.

محاسبه نتایج:

با انتخاب مُد (Point to Point) در دستگاه خوانشگر الایزا و معرفی 3 چاهک اول به عنوان کالیبراتور، این دستگاه منحنی استانداردی رسم خواهد کرد که در محور افقی آن غلظت آنتی بادی بر حسب ISR (Immune Status Ratio) و در محور عمودی آن مقدار جذب نوری کالیبراتورها لحاظ شده است و دستگاه با داشتن مختصات این 3 نقطه منحنی رسم
می­کند که متعاقباً جذب نوری هر یک از این کنترل­ها و
نمونه­های مورد آزمایش را روی منحنی برده و غلظت آنتی بادی موجود در آنرا برحسب ISR  گزارش می­کند. 

برحسب پیشنهاد سازنده کیت، ملاک مثبت یا منفی بودن افراد از نظر آلوده بودن به صورت زیر می­باشد:

ISR< یا مساوی 9/0= منفی    

ISR> 1/1 = مثبت 

1/1> ISR >9/0= مشکوک

جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از آزمون­های آماری مربع کای و با استفاده از نرم افزار آماری Spss15 استفاده گردید. مقدارp   کمتر از 05/0 معنی­دار در نظر گرفته شد.

یافته­ها

    افزایش در این پژوهش از بین 200 نمونه خون مورد بررسی، 73 نفر (5/36%) دارای آنتی بادی IgG و 14 نفر ( 7 %) دارای آنتی بادی IgM  و تعداد 12 نفر (6%) واجد نتایج مشکوک بودند. از کل افراد مورد مطالعه 60 نفر (30%) دارای عفونت مزمن توکسوپلاسموز ( IgG+ و IgM-) و 13 نفر(5/6%) دارای عفونت حاد یا تحت حاد توکسوپلاسموز

(IgG+ و IgM+) بودند.

در این بین در 1 مورد (5/0% ) از کل افراد مورد مطالعه تنها IgM+ بود. میزان شیوع موارد مثبت آنتی بادی IgG در افراد ساکن روستا 65% و در افراد شهرنشین 28/24% گزارش گردید همچنین در خصوص IgM این مقدار 66/6% برای روستا و 14/7% برای جوامع شهری بوده است (جدول 1).

    

 

جدول 1- فراوانی مطلق و نسبی شیوع سرمی توکسوپلاسموز در مناطق شهری و روستایی

	تعداد افراد	درصد	عیار مثبت IgG		عیار مثبت IgM
			تعداد	درصد	تعداد	درصد
روستایی	60	30	39	65	4	6.66
شهری	140	70	34	24.28	10	7.14
جمع	200	100	73	36.5	14	7

 

 

 

نتایج آزمون آماری مربع کای تفاوت معنی­داری را بین افراد IgG مثبت در شهر و روستا نشان داده (05/0>p)ولی در خصوص شیوع IgM مثبت بین جوامع شهری و روستایی تفاوت معنی­داری مشاهده نشد. بیشترین شیوع آنتی بادی IgG در محدوده سن 40-31 سال با 62/47% که با افزایش سن روند فزاینده­ای نشان می­دهد و در آنتی بادی IgM در محدوده سن بالای 40 سال با 33/8% مشاهده گردید. بین سن افراد و میزان شیوع آنتی بادی IgG رابطه آماری معنی­داری مشاهده شد (05/0>p) ولی در خصوص شیوع IgM مثبت بین سنین مختلف تفاوت معنی­داری وجود نداشت (05/0<p) (جدول 2).

 

 

جدول 2- فراوانی مطلق و نسبی شیوع سرمی توکسوپلاسموز در گروه­های سنی مختلف

سن	تعداد افراد	درصد	عیار مثبت IgG		عیار مثبت IgM
			تعداد	درصد	تعداد	درصد
10>	20	10	2	10	1	5
20-11	27	13.5	8	29.62	1	3.7
30-21	87	43.5	34	39.08	7	8.04
40-31	42	21	20	47.62	3	7.1
40<	24	12	9	37.5	2	8.33

 

 

از 200 نمونه سرم مورد مطالعه،  46 نمونه (23 درصد) مربوط به مردان و 154 نمونه (77 درصد) مربوط به زنان بود. در نتایج حاصل، شیوع آنتی بادی IgG در مردان 08/26 درصد و در زنان 61/39 درصد و درخصوص آنتی بادی IgM در مردان 34/4 درصد و در زنان 79/7 درصد به دست آمد و از نظر آماری ارتباط معنی­داری بین متغییر جنس و مثبت شدن تیتر آنتی­بادی­های IgG و IgM وجود ندارد. در این تحقیق 81 نمونه سرم (5/40 درصد) مربوط به افراد مجرد و 119 نمونه سرم (5/59 درصد) مربوط به افراد متاهل مورد آزمایش قرار گرفت که مطالعه سطح سرمی آنتی­بادی­های IgG  وIgM  در دو گروه متأهل و مجرد نشان­دهنده بالا بودن وجود
آنتی­بادی­های مذکور در متأهلین می­باشد به­طوری­که شیوع آنتی بادیIgM   در افراد مجرد 17/6% و در افراد متأهل 56/7% و از نظر IgG افراد مجرد دارای شیوع 45/23 درصدی و متأهلین دارای شیوع 37/45% بوده­اند. نتایج آزمون آماری مربع کای تفاوت معنی­داری را بین افراد IgG مثبت مجرد و متأهل نشان داد (05/0>p) ولی در خصوص شیوع IgM مثبت بین افراد مجرد و متأهل تفاوت معنی­داری مشاهده نشد. نتایج نشان دهنده بالا بودن سطح سرمی آنتی­بادی­های IgG وIgM  در افراد بی­سواد یا کم سواد و عموماً کارگر و خانه­دار بوده و کمترین سطح سرمی در افراد با تحصیلات دانشگاهی و کارمند مشاهده گردید (جداول 3 و 4).

 

 

جدول 3- فراوانی مطلق و نسبی شیوع سرمی توکسوپلاسموز در گروه­های تحصیلی مختلف

سطح تحصیلات	تعداد افراد	درصد	عیار مثبت IgG		عیار مثبت IgM
			تعداد	درصد	تعداد	درصد
بی سواد	18	9	9	50	3	6/16
ابتدایی	50	25	24	48	6	12
دیپلم و زیر دیپلم	64	32	22	37/34	3	68/4
تحصیلات دانشگاهی	68	32	18	47/26	2	94/2

 

جدول 4- فراوانی مطلق و نسبی شیوع سرمی توکسوپلاسموز در گروه­های شغلی مختلف

شغل	تعداد افراد	درصد	عیار مثبت IgG		عیار مثبت IgM
			تعداد	درصد	تعداد	درصد
خانه­دار	74	37	37	50	8	81/10
کارمند	48	24	14	16/29	1	08/2
کارگر	15	5/7	7	6/46	2	3/13
دانش آموز یا دانشجو	50	25	10	20	2	4
آزاد	13	5/6	5	46/38	1	69/7

 

 

 

در مقایسه آماری سطح سرمی آنتی بادی­های IgG وIgM   بین سطوح تحصیلی و مشاغل گوناگون تفاوت معنی­داری مشاهده شد (05/0>p). از 154 خانم مورد بررسی، 102 نفر سابقه حاملگی داشتند که از این تعداد تنها در دو مورد سقط جنین وجود داشته است و از این دو نفر 1 مورد از نظر سطح سرمی آنتی­بادی­های IgG وIgM  مثبت بود. بر اساس اطلاعات ثبت شده در برگه­های پرسشنامه، موردی از سابقه ناهنجاری در فرزندان زنان حامله مشاهده نگردیده است. تعداد 160 نفر (80 درصد) از افراد فاقد سابقه بستری و انتقال فرآورده­های خونی بودند و تعداد 40 نفر (20 درصد) مورد جراحی و یا انتقال خون قرار گرفته بودند که از نظر سابقه بستری و انتقال فرآورده­های خونی در 12/8% افراد فاقد سابقه بستری و در 5/2% افراد دارای سابقه، سطح سرمیIgM  مثبت بوده و در مورد سطح سرمی IgG به ترتیب 37/39% و 25% بوده است. در مقایسه آماری سطح سرمی آنتی بادی های IgG  وIgM  بین افراد دارای سابقه بستری و فاقد سابقه تفاوت معنی­داری مشاهده نشد (05/0>p). از افراد مورد آزمایش، تعداد 47 نفر (5/23 درصد) اعلام داشته­اند که دارای سابقه نگه­داری و یا تردد زیاد گربه در محل زندگی هستند و در 153 مورد تماس نزدیک با گربه گزارش نگردید. نتایج نشان داد، عیار مثبت آنتی­بادی­های IgG وIgM  در بین افرادی که با گربه تماس داشته و یا گربه در محل زندگی آنها تردد می­کرد به ترتیب برابر 93/48% و 76/12% و در افرادی که با گربه تماس نداشتند به ترتیب 67/32% و 5/22% بود که در مقایسه آماری تفاوت معنی­داری مشاهده نشد (05/0<p). سطح سرمی مثبت آنتی­بادی­های IgG وIgM  در 23 نفری که با خاک سرو کار داشتند به ترتیب 13/39% و 04/13% و در افراد بدون سابقه کار با خاک (177 نفر) به ترتیب 15/36% و 21/6% بود که در مقایسه آماری تفاوت معنی­داری مشاهده نشد  (05/0<p). نظر به عادات غذایی مردم منطقه و بر اساس اطلاعات ثبت شده در برگه­های پرسشنامه، تمامی شرکت کنندگان در وعده­های غذایی خود از سبزی تازه استفاده می­کنند لذا در بررسی تأثیر نحوه شستشو و ضدعفونی سبزیجات مورد مصرف بر سطح سرمی مثبت آنتی­بادی­های IgG وIgM   نتایج به شرح جدول 5 به دست آمد.

 

 

 

جدول 5- فراوانی مطلق و نسبی شیوع سرمی توکسوپلاسموز در نحوه­های مختلف شستشوی سبزی

 

نحوه شستشوی سبزی	تعداد افراد	درصد	عیار مثبت IgG		عیار مثبت IgM
			تعداد	درصد	تعداد	درصد
فقط با آب	130	65	54	41.53	12	9.23
مایع ضدعفونی کننده	26	13	7	26.92	0	0
مایع ظرفشویی	32	16	8	25	1	3.12
هردو مورد	12	6	4	33.33	1	8.33

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

با وجود اختلاف در عیار مثبت آنتی­بادی­های IgG وIgM   در گروه­های مختلف نحوه شستشو و ضدعفونی سبزیجات، تفاوت معنی­داری مشاهده نگردید (05/0<p).  از نظر مصرف گوشت نیم پز و کباب حیوانات اهلی 162 نفر(81 درصد) افراد دارای سابقه مصرف گوشت کبابی بوده­اند که در این بین عیار مثبت آنتی بادی­های IgG وIgM  در این افراد به ترتیب 88/38% و 4/7% بود و در افرادی که از گوشت نیم پز استفاده نمی­کردند این سطح به ترتیب 94/28% و 26/5% به  دست آمد که در مقایسه آماری تفاوت معنی­داری مشاهده نشد (05/0<p).

همچنین 8 نفر(4 درصد) از افراد سابقه مصرف گوشت حیوانات شکاری را داشتند که سطح سرمی مثبت آنتی­بادی­های IgG وIgM  در این افراد 25% و 5/12% بوده و در افراد عدم مصرف کننده گوشت شکاری این عیار به ترتیب 97/36% و 77/6% بوده است که در مقایسه آماری تفاوت معنی­داری مشاهده نشد (05/0<p).

بحث و نتیجه­گیری

    توکسوپلاسموز از بیماریهای زئونوز با گستردگی جغرافیائی وسیع می­باشد و از راه­های مختلف مثل: خوردن گوشت خام یا خوب پخته نشده حاوی برادی‎زوئیت و خوردن اووسیت موجود در خاک، آب و یا غذای آلوده  باعث آلودگی انسان
می­شود می‎باشد. انتقال عفونت به  سطح و فراوانی تماس با این فاکتورها بستگی دارد. فراوانی آلودگی در انسان در مناطق جغرافیایی مختلف یر حسب سن و عادات غذایی مردم تغییر می­کند مطالعات حاکی از بالابودن موارد مثبت سرولوژی در مناطق گرم و مرطوب است همچنین با افزایش سن بر میزان شیوع افزوده می­گردد. بر اساس تحقیقات صورت گرفته قبلی  شیوع آن در ایران در نقاط مختلف کشور متفاوت می­باشد. توکسوپلاسموز به وسیله روش­های سرولوژی مثل الایزا، ایمونوفلورسنت غیرمستقیم، کمی لومینسانس (Chemiluminescenct)، بافت شناسی، جداسازی انگل و واکنش زنجیره­ای پلیمراز (PCR) تشخیص داده می­شود. نظر به حساسیت بالای روش الایزا در این تحقیق جهت بررسی تیتر آنتی بادی IgG و IgM از این روش استفاده گردید. در این مطالعه از 200 نمونه خون که مورد آزمایش قرار گرفتند 5/36 درصد دارای عیار مثبت (IgG)  و 7 درصد دارای عیار مثبت (IgM) علیه توکسوپلاسما بودند. در مطالعات مشابه صورت گرفته در منطقه شمالغرب کشور توسط کرباسی در سال 1373 در میان جامعه معلولین ذهنی وابسته به مرکز بهزیستی استان آذربایجان شرقی و مرتضوی تبریزی در سال 1380 در بیماران بد خیم بستری یکی از بیمارستانهای شهر تبریز  شیوع تیتر سرمی مثبت علیه توکسوپلاسما گوندی به ترتیب 50 %  و 48% برآورد شده است (18 و 19). همچنین در مطالعه فتح الهی و همکارانش در تبریز، بروش کمی لومینسانس و طراوتی در سال 1378 در ارومیه، میزان شیوع آنتی بادی IgG به ترتیب 9/34% و 8/32% و IgM، 9/2% و  7/3 % تعیین گردیده است (11 و 15).  براساس مطالعه صورت گرفته توسط حاج سلیمانی و همکاران در سال 1387 در شهر زنجان و فولادی و همکاران در سال 1387 در اردبیل به ترتیب میزان افراد IgG مثبت 9/37%  و 3/42% و میزان افراد IgM مثبت 4/1% و 1/1% گزارش گردیده است (2 و 17). نتایج بدست آمده در این تحقیق  از نظر میزان شیوع آنتی بادی IgG  تقریباً مشابه نتایج مطالعات دیگر صورت گرفته در منطقه شمالغرب کشور
می­باشند ولی نتایج مطالعه حاضر در مورد تیتر مثبت IgM (عفونت حاد یا تحت حاد) تا حدودی بیشتر از میزانی است که در مطالعات صورت گرفته در شهرهای تبریز، زنجان، ارومیه و اردبیل گزارش شده است که می­تواند تا حدودی به علت تفاوت در نوع جامعه آماری مورد آزمون و همچنین حساسیت روش­های مختلف در بررسی توکسوپلاسموز باشد (8). در بررسی­های صورت گرفته در مناطق دیگر کشور همچون بررسی انجام شده توسط سرداری در سال 1374 در کاشان میزان عفونت حاد توکسوپلاسما در زنان باردار 9 % و عفونت مزمن 42% برآورد شده است (8). در بررسی که توسط دلیلی در سال 1377 در کرمان انجام پذیرفت شیوع آنتی بادی علیه توکسوپلاسما IgG، 2/28 % و IgM، 4/5 % در خانم­های مراجعه کننده به مراکز مشاوره ازدواج تعیین گردید (4). عبدی و همکارانش در مطالعه­ای شیوع سرمی توکسوپلاسموز را در 553 نفر از زنان باردار ایلام را 66/44% اعلام کرده­اند (12). در مطالعه عجمی و همکاران در استان مازندران که بر روی
خانم­های مراجعه کننده به مراکز بهداشتی شهرستان ساری، قائم شهر، بابل، آمل، بهشهر و نوشهر انجام شده است  شیوع 6/74 درصد را در بین خانم­های در شرف ازدواج گزارش نموده­اند (13). بررسی نتایج تحقیقات در نقاط مختلف ایران، شیوع متفاوتی از توکسوپلاسموزیس را نشان می­دهد که می‎تواند به علت تفاوت در آب ‎و هوا، عادات غذایی و یا بهداشت فردی و محیطی و همچنین جامعه آماری و روش سرولوژی تشخیصی باشد (5). در مطالعه حاضر میزان شیوع موارد مثبت آنتی­بادی IgG در افراد ساکن روستا بیشتر از افراد شهرنشین بوده ولی  در خصوص IgM این مقدار برای روستا نشینان کمتر جوامع شهری بوده است که تفاوت معنی­داری بین افراد IgG مثبت در شهر و روستا وجود داشته (05/0>p) ولی در خصوص شیوع IgM مثبت بین جوامع شهری و روستایی تفاوت معنی­داری مشاهده نشد. این مشابه نتایج مطالعاتی می‎باشد که در
استان­های مازندران، چهارمحال و بختیاری و لرستان و شهرهای  اهواز و ارومیه انجام شده است (7). در این مطالعه همچون نتایج بسیاری از تحقیقات قبلی شیوع آنتی بادی IgG  و IgM  بالاترین میزان شیوع در  محدوده سن 40-30 سال و بیشتر می‎باشد و با افزایش سن روند فزاینده­ای نشان می­دهد. زیرا با افزایش سن، در طی زمان احتمال آلودگی به انگل با یکی از روش­های احتمالی اکتساب عفونت افزایش می‎یابد. بین سن افراد و عیار آنتی بادی IgG رابطه آماری معنی­داری مشاهده شد، ولی در خصوص شیوع IgM مثبت بین سنین مختلف تفاوت معنی­داری وجود نداشت. این نتایج مشابه گزارشات دیگران در مطالعات اهواز، کرمانشاه می‎باشد (6). با وجود فراوانی بیشتر شیوع آنتی بادی IgG و IgM در زنان نسبت به مردان، از نظر آماری ارتباط معنی­داری بین متغییر جنس و مثبت شدن تیتر آنتی­بادی­های IgG و IgM وجود نداشت و این یافته با نتایج تحقیقات صورت گرفته توسط آسمار و همکاران در 12 استان ایران مطابقت دارد (7). نتایج مطالعه حاضر نشان داد که سطح سرمی مثبت آنتی­بادی­های IgG وIgM  در گروه متاهل بیشتر از افراد مجرد بود و تفاوت معنی­داری را بین افراد IgG مثبت مجرد و متاهل نشان داده ولی در خصوص شیوع IgM مثبت بین افراد مجرد و متاهل تفاوت معنی­داری مشاهده نشد. در این مطالعه بیشترین سطح سرمی آنتی­بادی­های IgG  وIgM  در افراد بی­سواد یا کم­سواد و عموماً کارگر و خانه­دار بوده و کمترین سطح سرمی در افراد با تحصیلات دانشگاهی و کارمند مشاهده گردید به­طوریکه ارتباط معنی­داری بین فراوانی نسبی سرولوژی مثبت توکسوپلاسما و میزان تحصیلات و شغل افراد وجود داشت که این نتایج مشابه تحقیقات صورت گرفته طالاری و همکاران و شفیعی در کاشان و مطالعات دیگران در کرمان، اصفهان، همدان، خرم آباد، کامیاران و اردبیل نشان داد هرچه سطح تحصیلات پائین­تر باشد، شیوع سرولوژی مثبت توکسوپلاسما بیشتر است (1، 9 و 10)، بنابراین بالا بردن سطح تحصیلات می­تواند به عنوان یک فاکتور مهم در کاهش شیوع توکسوپلاسما مطرح باشد. یکی از فاکتورهای مهم انتقال ارگانیسم، خوردن گوشت خام یا خوب پخته نشده است که در این مطالعه در حدود 81 درصد مردم دارای سابقه مصرف گوشت کبابی بودند که نشان دهنده عادات غذایی خاص مردم منطقه بوده و به عنوان یکی از فاکتورهای مهم انتقال عفونت توکسوپلاسما بایستی مدنظر قرار گیرد. در این بررسی عیار مثبت آنتی­بادی­های IgG وIgM   در این افراد بیشتر از افرادی که از گوشت نیم پز استفاده نمی­کردند بود ولی در مقایسه آماری تفاوت معنی­داری مشاهده نشد، که با مطالعه رفیعی و همکاران در دختران دانشجوی اهواز و فتاحی و همکاران در دختران در شرف ازدواج شهر یزد مطابقت  و همخوانی دارد (6 و 14). هر چند با توجه به فرهنگ اسلامی و ملی مردم ایران، نگهداری گربه در منزل  معمول نیست ولی به علت تردد زیاد گربه­های ولگرد در اطراف منازل و مزارع و دفع اووسیست­های مقاوم توسط گربه­های مبتلا احتمال آلودگی گسترده خاک و محیط و انتقال آلودگی به مواد غذایی و به ویژه سبزیجات دور از انتظار نیست. مطالعه حاضر نشان داد عیار مثبت
آنتی­بادی­های IgG  وIgM   در بین افرادی که با گربه تماس داشته و یا گربه در محل زندگی آنها تردد می­کرد بیشتر از افرادی که با گربه تماس نداشتند بود ولی رابطه معنی­داری بین عیار مثبت آلودگی به توکسوپلاسموز و تماس با گربه وجود نداشت که مشابه تحقیقات دریانی و فولادی در اردبیل و رفیعی در دختران دانشجوی اهواز می باشد (3 و 17). همچنین با وجود بالا بودن شیوع سرمی آنتی بادی­های IgG  وIgM    در افرادی که با خاک سرو کار داشتند، از نظر آماری تفاوت معنی­داری بین این افراد و افراد بدون سابقه کار با خاک مشاهده نشد. مسئله­ای که در این بررسی جلب نظر کرد مصرف زیاد سبزیجات خام و عدم شستشوی مناسب سبزیجات توسط مردم منطقه می­باشد، به­طوری­که 54 درصد مردم فقط با استفاده از آب نسبت به شستشو سبزیجات اقدام می­نمایند، و احتمالاً یکی از راه­های اکتساب عفونت، مصرف سبزیجات خام خوب شسته نشده است. در این مطالعه عیار مثبت
آنتی­بادی­های IgG  وIgM   در گروه­های مختلف نحوه شستشو و ضدعفونی سبزیجات متفاوت بوده و بیشترین عیار مربوط به مصرف آب و کمترین مربوط به مواد ضدعفونی کننده بود ولی از نظر آماری، اختلاف معنی­داری مشاهده نگردید. 

مراجع

1. پیشوا، ا.، بشردوست، ن.،(1377). تعیین بروز تو کسوپلاسموز مادرزادی در زنان باردار، چهارمین کنگره بین المللی ایمونولوژی وآلرژی ایران – اصفهان 27-23 اردیبهشت، 1377.

1. حاج سلیمانی، ف.، عطائیان،ع.، نوریان،ع.، قوامی، م. و فلاح نژاد، م.،(1387). تعیین عیار آنتی بادیهای اختصاصی ضد توکسوپلاسما گوندی در خانمهای باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهر زنجان. ششمین همایش سراسری و اولین کنگره منطقه ای انگل شناسی و بیماری­های انگلی.
2. ذوقی، ا .، (1372) ، توکسوپلاسموز در انسان و حیوانات ، تالیف جی. پی. دوبی و سی. پی ، بی تی ، تهران ، انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی ، (چاپ اول ). صفحات: 69-5.
3. رفیعی، ع.، حمادی، ا. و امانی، ف.، (1384). سرواپیدمیولوژی توکسوپلاسما در دختران دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز سال 1383، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اهواز. 
4. طالاری، ص.، نمکی، س. و خورشیدی، ا.،(1380). سرواپیدمیولوژی توکسوپلاسموزیس در خانمهای حامله مراجعه کننده به زایشگاه شبیه خوانی کاشان، 72-1369. پژوهش در پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی، سال 25، شماره4، زمستان 1380 صفحات: 248-243.
5. Matthews,S.,Blumenschein , T.M.A.,Friedrich ,N.,Childs , R.A., Saouros , S.,

3. دریانی، ا و سقا ،م .، (1383) . سرواپیدمیولوژی توکسوپلاسموز در دختران مراجعه کننده به آزمایشگاه مرکز بهداشت شهر اردبیل جهت انجام آزمایشات قبل از ازدواج، مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، دوره 4، شماره اول، صفحات: 25-19
4. دلیلی، م.، (1377). بررسی سرواپیدمیولوژی آنتی بادیهای (‏‎IgG, IgM‎‏) ضد توکسوپلاسما به روش ‏‎ELISA‎‏ در خانمها در زمان مشاوره ازدواج. پایان نامه(دکتری)-دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کرمان.

7. روئین تن، ا.، غروی، م.ج. و اورمزدی، ه.، (1387). بررسی مقایسه ای روشهای تشخیصی توکسوپلاسموز در آزمایشگاههای تشخیص طبی کشور. ششمین همایش سراسری و اولین کنگره منطقه ای انگل شناسی و بیماریهای انگلی.
8. سرداری، ف.، (1374). تعیین فراوانی عفونت حاد توکسوپلاسمایی در سه ماهه دوم 100 خانم باردار مراجعه کننده به مرکز درمانی شهر کاشان در سال. پایان­نامه (دکتری) دانشگاه علوم پزشکی کاشان: صفحات: 66 -64.
9.  شفیعی، گ.، (1374). تعیین فراوانی عفونت حاد توکسوپلاسمایی در خانمهای باردار مراجعه کننده به بخش زایمان بیمارستان شبیه خوانی در شهر کاشان در سال. پایان نامه(دکتری)-دانشگاه علوم پزشکی کاشان: صفحات: 73-70.

11. طراوتی ،م.. صادق خلیلی، ف. و حضرتی تپه، خ.،(1381). بررسی تیتر ‏‎IgG‎‏ و IgM آنتی توکسو پلاسما آنتی بادی در سرم خانم های در شرف ازدواج مراجعه کننده به مرکز بهداشت ارومیه در سال1387. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، دوره : 13، شماره : 2، تابستان 1381، ص. 109 تـا 117.
12. عبدی. ج.، کشاورز،ح.، شجاعی،س. و میرزایی، ا.، (1387). شیوع سرمی توکسوپلاسموزیس در زنان باردار ایلام. ششمین همایش سراسری و اولین کنگره منطقه ای انگل شناسی و بیماریهای انگلی.
13. عجمی ، ا.، شریف، م. و صفار، م.، (13780). بررسی سرواپیدمیولوژی توکسوپلاسموزیس در خانم های معرفی شده جهت انجام آزمایشات قبل از ازدواج در استان مازندران در سال 1378 ، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، سال 1380 ، دوره 11 ، شماره 31 ، صفحات: 56-51.
14. فتاحی بافقی، ع.، انوری، م. و صادقیان، ح.، (1379). بررسی سرو اپیدمیولوژیک توکسوپلاسموزیس در دختران در شرف ازدواج شهر یزد 79-1377، دومین کنگره سراسری انگل شناسی ایران اسفند 1379، صفحه: 168.
15. فتح الهی، م.، طلوعی، م.، شبستری خیابانی، س. و طهماسب نژاد،م. (1387). بررسی سرولوژیکی آلودگی به توکسوپلاسما گوندی، روبلا، سایتومگالو ویروس و لیستریا در زنان حامله در تبریز. سیزدهمین کنگره بین المللی علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی.
16. فرهودی، ب.، نادری فر، م.، اخوان، ن.، انصاری، ش. و محرز، مینو(مترجم)(1381). اصول طب داخلی هاریسون، براون والدیو (مولف) چاپ اول، انشارات تیمورزاده، صفحات: 2517- 2515.
17. فولادی، ن.، علی محمدی، ح.، امانی، ف.، صفرزاده، م.، پورفرضی، ف. و مظاهری، ع.،(1387). سرواپیدمیولوژی توکسوپلاسموز در خانم ها بر اساس آزمایشات قبل از ازدواج. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، دوره هشتم، شماره چهارم، صفحات: 413- 408.
18. کرباسی، ا.، (1373). تحلیل کاملی از توکسوپلاسموز و بررسی میزان تیتر عیار آنتی بادی توکسوپلاسما گوندی در جامعه معلولین ذهنی وابسته به مرکز بهزیستی استان آذربایجان شرقی. پایان نامه (دکتری) شماره 139. دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، دانشکده دامپزشکی.
19. مرتضوی تبریزی، ج. (1379). بررسی توکسوپلاسموزیس به روش سرولوژی در بیماران بدخیم بستری در بیمارستان قاضی طباطبایی تبریز. پایان نامه (دکتری) شماره 584. دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، دانشکده دامپزشکی.
20. Cox, F.E.G, Wakelin, D., Gillespie, S.D. and Despommier, D.D,. TOPLEY & WILSON'S microbiology and microbial infection. Edward Arnold ltd.10^th ed.Vol Parasitology, 2006; pp: 422-442.
21. Jeannel D., Niel G., Costagliola D., Danis M. Traore B.M., Gentilini M. Epidemiology of toxoplasmosis among pregnant women in the Paris area. Int J Epidemiol. 1989; 17(3): 595-602.
22. Jones J.L., Ogunmodede F., Schftel J., Kirkland E. Toxoplasmosis-related knowledge and practices among pregnant women in the United States. Infect Dis Obstet Gynecol.2003; 11(3): 139-145.
23. Markell E.K., John D.T., Krotoski W.A. Medical Parasitology. 8th Edition Philadelphia, W.B. Saunders Co. 1999;pp:161-171.

25. Mccobe RE, Remington JS. Toxoplasmosis (In) enneths W, Mahmoud- Adel- AF. Tropical and Geographical Medicine. 2^nd ed McGraw- Hill. 1990; 309-320.
26. Olliaro P. Congenital toxoplasmosis. Clin Evid. 2002; 5(2): 680-3.