توسعه الگوی مدیریت زنجیره عرضه و استفاده از تئوری محدودیت‎ها

مدیریت بهره‌وری

مقاله 8، دوره 1، 1(1)تابستان، شهریور 1386، صفحه 165-192   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

رسول حجی¹؛ مجید باقرزاده خواجه^{* 2}

¹استاد دانشگاه صنعتی شریف

²عضو هیأت علمی گروه مدیریت،واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی،تبریز،ایران

چکیده

  بهینه‌سازی فرایندهای سازمانی و یکپارچه‌سازی آنها، جوهره جدید تئوری سازمان می‌باشد.  ظهور مفهوم بنگاه توسعه یافته (EE) که سازمان را وادار به اتخاذ راه‌حل‌های یکپارچه می نماید، در این راستا است. رویکردهای گوناگونی در بسط این مفهوم مفید بوده‌اند که در این میان در سال‌های اخیر رویکرد مدیریت زنجیره عرضه (SCM) مؤثرترین گام‌ها را برداشته است. این رویکرد با توجه به محدودیت‌ها و نقاط ضعف آن نیاز به اصلاح و توسعه دارد. یکی از طرق توسعه این رویکرد، تلفیق آن با سایر رویکردها می‌باشد. با توجه به نیازمندی‌های این رویکرد، یکی از مؤثرترین رویکرد قابل تلفیق می‌تواند تئوری محدودیت‌ها (TOC) باشد. لذا سؤالات اساسی زیر مطرح است:‍
 

رویکرد مدیریت زنجیره عرضه را به چه صورت می‌توان با تئوری محدودیت‌ها تلفیق داد و موارد تلفیق کدامند؟
 آیا رویکرد تلفیقی SCM و TOC نیازمندی‌های بنگاه توسعه یافته را می‌تواند تامین نماید و به معماری جدید آن کمک کند؟

تحقیق حاضر به دنبال توسعه مفهومی رویکردهای بنگاه توسعه یافته، مدیریت زنجیره عرضه و تئوری محدودیت‌ها بوده و تلاش دارد با تلفیق مفهومی آنان، رویکردی تلفیقی ارائه داده و براساس آن معماری جدید از بنگاه توسعه یافته را مطرح نماید. پس فرضیه های تحقیق به صورت زیر شکل گرفتند:

 رویکردهای مدیریت زنجیره عرضه و تئوری محدودیت‌ها را از طریق پایه‌ها و کاستی‌های کلیدی هر دو نظریه می‌توان تلفیق نمود.
 رویکرد تلفیقی SCM و TOC منجر به معماری جدید بنگاه توسعه یافته گردیده و نیازمندی‌های آنرا برآورد می‌سازد.

تحقیق حاضر تلاشی در جهت چگونگی سازگاری دو رویکرد به منظور ارائه راه‌حل تلفیقی می‌باشد. این کار با ایده معماری تلفیقی براساس پایه‌ها و کاستی‌های هر دو نظریه و با تمرکز بر مفاهیم هریک به جای جنبه‌های صرفاً کاربردی می‌خواهد به معماری جدید بنگاه توسعه یافته دست پیدا کند.
 در جهت توسعه مفهومی رویکردهای بنگاه توسعه یافته، مدیریت زنجیره عرضه و تئوری محدودیت‎ها، مطالعه گسترده کتابخانه‌ای و مصاحبه‌های آزاد با صاحب‌نظران صورت پذیرفت که به شکل‌گیری نتایج اولیه کمک نمود. براساس نتایج اولیه و براساس روش دلفی  گروهی متخصص در این زمینه که شامل اساتید، مدیران وکارشناسان  صنایع بودند تشکیل و مصاحبه‌هائی هدف‌دار با آنان انجام پذیرفت. براساس اطلاعات حاصله از مطالعات و مصاحبه‌ها، فرضیه های اساسی و نتایج احتمالی تبیین گردید. نتایج حاصله به صورت پرسشنامه باز مجدداً برای گروه متخصص جهت نظرخواهی مطرح گردید. براساس  نظرات جمع‌بندی شده، پرسشنامه تحقیقاتی به صورت بسته  پاسخ تدوین شده و در بین اساتید، مدیران عالی،  کارشناسان صنایع  و دانشجویان کارشناسی‌ارشد توزیع و نظرات آنان جمع‌آوری و جمع‌بندی شد. داده‌های حاصله، تلخیص و با روش آماری کای اسکوئر مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته و نتیجه‌گیری گردید. نتایج تحقیق موارد تلفیق دو رویکرد را روشن نموده و مشخص می‎نماید که رویکرد تلفیقی، نیازمندی‌های بنگاه توسعه یافته را تامین می‎کند. براساس این رویکرد تلفیقی در جهت معماری بنگاه توسعه یافته، ویژگی‌های ساختار سازمانی، الگوی مفهومی فرایند تصمیم‌گیری، ابزار تصمیم‌گیری، ویژگی‌های رهبری اثربخش و فرهنگ سازمانی پیشنهاد گردید.

کلیدواژه‌ها

سیستم تولید؛ مزیت رقابتی؛ بنگاه توسعه‌یافته؛ سیستم مدیریت تولید؛ مدیریت زنجیره عرضه؛ تئوری محدودیت‌ها؛ تئوری پایه و کاستی‌ها

مراجع

Asgari, N. (2001). Review of Concepts and Literature of Supply Chain Management Coordinated. Journal of Industrial Engineering, 19, (In Persian).

Ghazanfari, M., & Kazemi, M. (2001). Supply Chain of Guideline. Tadbir, 117, (In Persian).

Golmohammadi, D. (1999). Materials Planning under the Limits in the Production of Multi-Product. Master Thesis, Tehran: Science and Technology University, (In Persian).

Makui, A. (2000). Introduction to Planning of Production. Tehran: Rozaneh Publishing, (In Persian).

Modares, M. (2000). Supply Chain Management. A New Attitude to Manufacturing. Industries Journal, 23, (In Persian).

Soleimani, M. (1999). The Conceptual Development of Theory of Limitations. Master Thesis, Tehran: Sharif University of Technology, (In Persian).

Stefan, S., &Martin, M. (2002). Strategy and Organization in Supply Chains New Frontiers for Research.

Tom, A. (2002). Supply Chain Thechnology News. Solutions for the Extended Enterprise.

William, T. W. (1999). Defining supply chain management. APICS Educational and Rosearch.