بررسی مقایسه‌ای هزینه‌یابی سنتی و هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت در شرکت آهنگری تراکتورسازی ایران

مدیریت بهره‌وری

مقاله 9، دوره 1، 3(3)زمستان، اسفند 1386، صفحه 239-263   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

رسول برادران حسن زاده^{* 1}؛ میر جواد سید نژاد²

¹استادیار وعضو هیأت علمی گروه حسابداری،واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²عضو هیأت علمی واحد جلفا، دانشگاه آزاد اسلامی ،جلفا،ایران

چکیده

در این تحقیق از سیستم هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت برای محاسبه بهای تمام شده محصولات و ارائه اطلاعات مناسب جهت تصمیم ‌گیریهای مناسب مدیران در شرکت آهنگری و شرکتهای مشابه استفاده شده است. بر این اساس ابتدا سیستم هزینه‌یابی موجود شرکت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته سپس بهای تمام شده محصولات با سیستم موجود شرکت محاسبه گردید.
بعد از این مراحل اقدام به طراحی سیستم ABCمتناسب با شرکت شد. برای این منظور انواع فعالیتهایی که در واحدهای تولیدی و خدماتی صورت گرفت شناسایی و در چهار سطح فعالیت، واحد محصول، دسته محصول و کارخانه طبقه بندی شدند. پس از آن اقدام به محاسبه بهای تمام شده محصولات با روش ABC گردید و بهای تمام شده محصولات در هر دو روش مقایسه و نتیجه‌گیری به شرح زیر صورت پذیرفته است :
سیستم ABC در شرکت آهنگری تراکتور سازی  موجب تخصیص دقیق‌تر و صحیح‌تر هزینه‌های سربار می‌شود و هزینه‌های مواد و دستمزد مستقیم همانند روش سنتی به محصولات تخصیص داده می‌شوند. و از دیگر نتایج بدست آمده از این سیستم تفاوت در سود ناخالص هر واحد محصول می‌باشد.
فرضیات این تحقیق عبارتند از:
فرضیه اصلی: امکان استفاده از سیستم ABC در شرکت مورد مطالعه وجود دارد.
فرضیه فرعی 1 : بین قیمت تمام شده بر اساس سیستم هزینه‌یابی برمبنای فعالیت با  سیستم سنتی تفاوت وجود دارد.
فرضیه فرعی 2 : بین سود نا ویژه هر واحد محصول بر اساس سیستم‌ هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت و سیستم سنتی تفاوت وجود دارد.
در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل فرضیات تحقیق علاوه بر نتایج حاصل شده از تجزیه و تحلیل و مقایسه  اطلاعات حاصل از دو سیستم ABC و سنتی ، از روش آماری T-test (تی استیودنت) استفاده شده است. و نتایج حاصله نشان دهنده  اینست که فرضیه‌های فرعی 1و2 رد و فرضیه اصلی مورد تائید قرار گرفت.
به عبارت دیگر از لحاظ آماری تفاوت معنی داری بین سیستم هزینه‌یابی سنتی و سیستم مبتنی بر فعالیت وجود ندارد، بطوریکه تخصیص هزینه‌های سربار بطور معقول و متناسب با فعالیت‌های مؤثر بر تولید صورت گرفته است و تفاوت های موجود قابل توجه نمی‌باشد.

کلیدواژه‌ها

حسابداری مدیریت؛ سیستم‌های هزینه‌یابی؛ هزینه‌یابی سنتی؛ هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت؛ بهای تمام شده واحد محصول؛ سود ناویژه واحد محصول

مراجع

Alivar, A. (1999). Introduction to Some Basic Concepts of Management Accounting. Auditor's Journal, 5 & 4, (In Persian).

Alivar, A. (2002). Industrial Accountancy. Tehran: Audit Organization Publication, (In Persian).

Arab Mazad Yazdi, M. (1998). Industrial Accountancy. Tehran: Payame Noor Publication, (In Persian).

Arab Majzad Yazdi, M., & Naseri, M. (2003). Feasibility Study on Designing a Cost-Effectiveness Model for Bank Deposits by ABC. Journal of Tehran University's College of Management, Accounting and Auditing, 34, (In Persian).

Arabi, M., & Goodwill, H. (2000). Cost-Based Activity. Accounting Journal, 133, (In Persian).

Chongruksut, (2002). The adoption of Activity Based  Costing in the Thailand. Uictoria University.

Cooper Robin, E. (2002). Activity-Based Costing. Translated by: A., Azizi & A., Modarres, Tehran: Audit Organization Publication, (In Persian).

Cooper, R. (1990). Five Steps to ABC System Design. Accounting.

Houman, A. (1999). Industrial Accountancy. Tehran: Naghshe Jahan Publishing, (In Persian).

Natter, W. (1997). Applied Statistics. Translated by: A., Amidi, Tehran: Nashr Publishing, (In Persian).

Nazari, R. (1995). Cost-Based Activity. Accounting Journal, 112, (In Persian).

Sajjadinejad, H. (2003) .Cost Principles and Industrial Accounting Methods, Tehran: Audit Publishing, (In Persian).

Sorkhani M. (2003). Industrial Accounting. Tehran: Aydin Publishing, (In Persian).

Turney, P. B. B.  (1991).  How Activity Based Costing Helps Reduce Cost. Journal of Cost Management for the Manufacturing Industry, 4.