تأثیر برنامة طراحی شده براساس نظریة خودتعیین‌گری برافزایش انگیزش خواندن دانش‌آموزان پسر پایة دوم راهنمایی

فصلنامه علمی پژوهش های یاددهی و یادگیری دانشگاه آزاد واحد بجنورد

مقاله 4، دوره 7، شماره 31، تیر 1391، صفحه 1-26   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

رویا راقبیان

دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه الزهرا

چکیده

در این پژوهش، سودمندی برنامة طراحی شده بر اساس نظریة خودتعیین‌گری و حمایت از نیازهای روان‌شناختیِ شایستگی، خودمختاری و ارتباط داشتن در افزایش سازه‌های انگیزشیِ کارآمدی در خواندن، علاقه به خواندن و تعامل اجتماعی برای خواندنِ دانش آموزان دورة راهنمایی بررسی شد. بدین منظور 71 دانش‌آموز پسر پایة دوم راهنمایی دو کلاس یک مدرسه راهنمایی به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و گواه گماشته شدند. برنامة طراحی شده با استفاده از متن‌های حکایت کهن، نثر امروزی و داستان کوتاه، برای 35 دانش آموز گروه آزمایشی در هشت جلسة 60 دقیقه‌ای- پنج جلسه بحث کلاسی و سه جلسة کار گروهی- به کار گرفته شد. برای سنجش انگیزش‌‌های خواندن از پرسشنامة پژوهش‌گرساخته به عنوان پیش‌آزمون  و پس آزمون استفاده شد. از آزمون مک ‌نمار برای تعیین معنادار بودن تفاوت پاسخ‌های دانش‌آموزان هر یک از گروه‌های آزمایشی و گواه از پیش‌آزمون به پس‌آزمون  و از تحلیل محتوا برای پردازش پاسخ‌های دانش‌آموزان به پرسش‌های بازپاسخ پرسشنامه استفاده شد. یافته‌ها نشان دادند شرکت در برنامه به افزایش خودکارآمدی، علاقه و تعامل اجتماعی دانش‌آموزان شرکت کننده در برنامه انجامید. همچنین تحلیل محتوای داده‌های به دست آمده از پاسخ به پرسش‌های بازپاسخ نشان دهندة این بود که شرکت در برنامه موجب شد دانش‌آموزان با سه روش تازه در برخورد با دشواری خواندن آشنا شوند: بحث و گفتگو با دوستان، مراجعه به واژه نامه و مطرح کردن پرسش از متن. به علاوه، علاقة دانش‌آموزان شرکت کننده در برنامه به خواندن متن‌های حکایت کهن و داستان کوتاه به کار برده شده در برنامه افزایش یافت . 

کلیدواژه‌ها

نیازهای روان‌شناختی؛ انگیزش خواندن