آپلازی قسمتی از آلت تناسلی و میزراه در بزغاله نر (گزارش مورد)

آسیب‌شناسی درمانگاهی دامپزشکی

مقاله 12، دوره 5، 1 (17) بهار، خرداد 1390، صفحه 1133-1136   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

حسین جدیری^{* 1}؛ داریوش مهاجری²؛ عین اله ولی زاده³

¹دانشگاه آزاداسلامی، واحد تبریز، دانشکده دامپزشکی، گروه علوم درمانگاهی، تبریز، ایران

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، دانشکده دامپزشکی، گروه پاتولوژی، تبریز، ایران

³دانشگاه پیام نور، شبستر، عضو هیئت علمی، شبستر، ایران

چکیده

یک رأس بزغاله نر با اتساع قابل توجه غلاف آلت تناسلی و عدم دفع ادرار، 48 ساعت پس از تولدبه درمانگاه دام­های بزرگ دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز ارجاع گردید. با پونکسیون، مایع سروزی زرد کمرنگ که بوی مشابه ادرار داشت،از محل اتساع خارج گردید. در بررسی­های اولیه پارگی میزراه حدس زده شده و اورتروتومی پرینیال انجام گردید. متعاقب استفاده از کاتتر، انسدادنزدیک قسمت انتهایی میزراه و در بررسی­های حین جراحی عدم وجود قسمتی از آلت تناسلی و میزراه (که اجازه ورود کاتتر ادراری را نمی­داد) مشخص گردید. با جداسازی میزراه از بافت­های اطرافی و انجام اورتروستومی دائمیاز ناحیه میاندوراه به منظور ایجاد توانایی برای ادرار کردن بزغاله، مجرای میزراه شکافته شده و لبه­هایش به سطوح خارجی پوست بخیه زده شده و تثبیت گردید. بعد از جراحی، مایع درمانی و آنتی­بیوتیک تراپی انجام شد. در پیگیری­های بعد از جراحی، هیچ تورمی گزارش نشده و حیوان در وضعیت سلامت کامل به سر می­برد. آپلازی مادرزادی میزراه همراه قسمتی از آلت تناسلی از موارد نادر و با وقوع بسیار کم در حیوانات اهلی می­باشد. 

کلیدواژه‌ها

آپلازی؛ آلت تناسلی؛ بزغاله؛ میزراه

اصل مقاله

مقدمه

 

   تنگی میزراه که ادرار و منی را در جنس نر به بیرون از بدن هدایت می­کند، ممکن است متعاقب التهاب، زخم، بیماری­های مختلف، زدن کاتتر یا بافت اسکار ناشی از جراحی­ها و ... ایجاد شده باشد که می­تواند باعث دفع ادرار یا انزال دردناک، پاشیده شدن ادرار به­صورت اسپری، تکرر ادرار، خم شدن آلت تناسلی هنگام نعوظ و ... شود (2).

 انسدادهای میزراه که معمولاً توسط سنگ­های ادراری ایجاد می­گردد، می­تواند با پارگی میزراه یا حتی مثانه همراه باشد. با پاره شدن میزراه ، ادرار در غلاف آلت تناسلی و بافت­های زیر جلدی دیواره شکمی جمع شده که با گذشت  زمان  بیشتر و  بزرگتر  می­شود (3). ناهنجاری­های مادرزادی یا وراثتی میزراه ، شامل عدم تشکیل، تنگی، اتساع، دیورتیکولوم و... می­باشد (12). عدم تشکیل و یا نبود آلت تناسلی و میزراه نادر بوده و در انسان هم گزارش شده است (8).

گزارش درمانگاهی

    یک رأس بزغاله نر دو روزه با اتساع پرپیوس به درمانگاه
دام­های بزرگ دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز ارجاع گردید که به گفته صاحب دام از زمان تولد دفع ادرار نداشت. وزن حیوان 3 کیلوگرم و در معاینات بالینی دمای بدن، تعداد تنفس و ضربانات قلبی، رنگ مخاطات، اشتها و... طبیعی بود. در آسپیراسیون از قسمت متورم، مایع سروزی زرد رنگ با بوی شبیه ادرار به دست آمد. با توجه به موقعیت تورم، پارگی میزراه آلت تناسلی حدس زده می­شد (نگاره 1). حیوان در حالت خوابیده و با بیحسی اپیدورال، برای جراحی اورتروتومی از ناحیه میاندوراه آماده شده و پس از برش و مشخص نمودن میزراه، یک کاتتر با سایز مناسب به سمت مجرای خارجی میزراه وارد گردید که به علت انسداد موجود، امکان جلو بردن آن وجود نداشت. در بررسی­های انجام شده حین جراحی، عدم وجود بخشی از آلت تناسلی و میزراه  مشخص گردید. پس از انجام اورتروستومی، در هر طرف
لبه­های باز شده میزراه با نخ بخیه سیلک نمره 0-2 و الگوی تکی ساده به پوست همان طرف بخیه شد. کیسه متسع انباشته از ادرار نیز تخلیه گردید. بررسی­های آسیب­شناختی نیز واکنش­های ادم، پرخونی، ارتشاع سلول­های آماسی و خونریزی را در ناحیه نشان می­داد. پس از جراحی تا تثبیت وضعیت حیوان، مایع درمانی و تا 5 روز آنتی­بیوتیک­تراپی انجام شد. در پیگیری­های بعدی تا 15 روز بزغاله در سلامت کامل بوده و از نظر دفع ادرار مشکلی وجود نداشته و تورم و اتساعی نیز مشاهده نگردید.

 

 

 

 

 

 

 

 

نگاره­های 1 و 2- اتساع ناحیه پرپیوس در بزغاله نر دو روزپس از تولد

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نگاره­های 3 و 4- عدم تشکیل بخشی از آلت تناسلی و میزراه

 

بحث و نتیجه­گیری

     پیشرفت ناهنجاری­های مادرزادی، کارکردی از بازسازی ژنتیکی جنین و محیط می­باشد. علت­های توسعه آنومالی­ها گاهی قابل مشاهده ولی اغلب موارد ناشناخته است. بنابراین رهیافت­های متدولوژیک برای توضیح آنها لازم است (11).

 ناهنجاری­های سیستم ادراری- تناسلی در حیوانات اهلی، اگر چه نادر است، ولی دیده می­شود (10). تنگی میزراه در نشخوارکنندگان، لاما و بز نیوبین گزارش شده است. هیپوپلازی میزراه در گوساله­های فریمارتین با پارگی میزراه و یا مثانه گزارش گردیده است (5). مواردی نظیر مگالواورترا، اتساع، نداشتن سوراخ، دفورمیتی، عدم ایجاد و... از جمله ناهنجاری­های گزارش شده میزراه در گوساله­ها با نژادهای مختلف
می­باشد (4، 9 و 12). اتساع مادرزادی میزراه در بز نیز گزارش شده است (6). عدم ایجاد آلت تناسلی در انسان هم گزارش شده است (1). اما با این اوصاف عدم تشکیل بخشی از آلت تناسلی در حیوانات خیلی نادر است که در این گزارش به همراه نبود قسمتی از میزراه به آن اشاره شده است که انسداد بخش انتهایی میزراه، ناشی از نبود قسمتی از آلت تناسلی و میزراه با وجود فعال بودن کلیه­ها­، فشار مثانه و فشار داخل مجرا را بالا برده و منجر به اتساع و پارگی آن در نزدیکی محل انسداد شده بود. وجود آماس، هموراژی و... در محل، پیامد آسیب ناشی از فشار بر دیواره میزراه می­باشد که نهایتاً با افزایش فشار در زمان تولد یا اندکی پس از آن، منجر به پارگی خواهد شد.

 

مراجع

1. Arun, K.G. 2008. MR Diagnosis of penile agenesis. Pediator Radiol Ind. 38:1109-1112.  
2. Arunt, K.G. 1986.Current therapy in theriogenology 2.  P: 353-397. In: Morrow, D.A. (eds.), Surgical procedure of the reproductive system of the bull. Second Edition, W.B. Saunders Co. Philadelphia.
3. Gasthuys, F., Matrens, A. and De Moor, A. 1996. Surgical treatment of urethral dilatation in seven male cattle. Vet. Rec., 138:17-19.
4. Hunt, R.J. and Allen, J.D. 1989. Treatment of patent urachus associated with a congenital imperforate urethra in a calf. Cornell Vet.79:157-160.
5. Jubb, Kennedy and Palmers. 2007. Pathology of Domestic Animals, Urinary system. Elsevier.  p: 505.
6. Karras, S., Modransky, P. and Welker, B. 1992. Surgical correction of urethral dilatation in an inter-sex goat. Vet. Med. Assoc. p: 201-203.
7. King, W.W., Anderson, D.E., Wallace, C.E., Williamson, L. and Mahaffey, M.B. 2002. Urethral recess dilatation in a Charolais-cross bull calf. Can Vet. J. 34:234-235.
8. Kuga, T., Ato, K., Sase, M., Nakata, M., Kaneko, J. and Inoue, T. 2008.  Prune belly syndrome with penile and urethral agenesis: report of a case. J. Pediat. Surg. 33:1825-1828.
9. Radostits, O.M., Gay, C.C., Hinchcliff, K.W. and Constable, P.D. 2007. Veterinary Medicine. W. B. Saunders Co.  10th Edition. p: 571-573.
10. Ribble, M. and Alkan, I. 1998. Congenital urethral dilatation in a male montaphon calf. Isr. J. Vet. Med. 55:1.
11. Rousseaux, C.G. and Ribble, M. 1988. Developmental anomalies in farm animals II. Defining Etiology. Can. Vet. J. 29:30-39.
12. Weaver, A.D., Johnson, G.C. and Hill, J. 1992. Congenital megalourethra in a male Charolais calf. Can. Vet. J., 33:270-272.