بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی درون گروهی و شادی در بین شهروندان شهرتهران در سال 1390

نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه)

مقاله 6، دوره 8، شماره 30، شهریور 1394، صفحه 87-98   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

وحیده زلفی¹؛ اکبر رضایی^{* 2}؛ میرطاهر موسوی³؛ حسن رفیعی⁴؛ داود قاسم‌زاده⁵

¹دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد گروه روانشناسی تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²دانشیار گروه روان‌شناسی دانشگاه پیام نور

³دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، عضو هئیت علمی مرکزتحقیقات مدیریت رفاه اجتماعی، تهران، ایران

⁴دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، عضو هئیت علمی مرکز تحقیقات مدیریت رفاه اجتماعی، تهران، ایران

⁵دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی،کارشناس ارشد علوم اجتماعی(رفاه اجتماعی)، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی درون­گروهی و شادی در بین شهروندان تهران می‌پردازد. پیشرفت­های سریع فن­آوری و اطلاع‌رسانی، خلأیی را برای انسان معاصر به وجود آورده است. موج فزاینده افسردگی و بسیاری از مشکلات روانی - اجتماعی نشان از پایین بودن زمینه­های شادی در بین مردم دارد. با مرورمتون تحقیق چنین برداشت می­شود که سرمایه اجتماعی درون­گروهی بر شادی مردم نقش تعیین کننده­ای دارد. روش تحقیق از نوع همبستگی و جامعه آماری تحقیق شهروندان ساکن در شهر تهران می­باشد. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 412 نفر برآورد و به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شده است. از ابزار پرسشنامه سرمایه اجتماعی درون­گروهی و پرسشنامه شادی آکسفورد برای جمع­آوری داده­ها استفاده شده است یافته­ها حاکی از آن است که همبستگی بالایی بین سرمایه اجتماعی درون گروهی(49/0) و شادی وجود دارد. در این پژوهش فرضیه­های مربوط به درآمد، تحصیلات، منطقه محل سکونت، وضعیت اشتغال با شادی رابطه مستقیم و مثبت دارد.

کلیدواژه‌ها

سرمایه اجتماعی؛ سرمایه اجتماعی درون گروهی؛ شادی؛ ویژگیهای جمعیت شناخت

اصل مقاله

مقدمه:

سرمایه اجتماعی شبکه­ای از روابط و پیوندهای مبتنی بر اعتماد اجتماعی بین­فردی و بین­گروهی و تعاملات افراد با گروهها، سازمانها و نهادهای اجتماعی است که قرین همبستگی و انسجام اجتماعی می باشد، که حمایت های لازم را برای افراد و گروه ها فراهم می­سازد. با این وجود، سرمایه اجتماعی تنها مجموعه ای از نهادها نیست که زیربنای جامعه را تشکیل بدهد، بلکه چسبی است که کل جامعه را با هم نگه می­دارد(موسوی و همکاران،1385). تقسیم بندی­های مختلفی روی سرمایه اجتماعی انجام شده است که یکی از آنها تقسیم بندی به سرمایه اجتماعی درون­گروهی و برون گروهی می باشد. سرمایه اجتماعی درون گروهی از پیوندهای قوی بین خانواده، همسایه، هم قوم و هم مذهب به وجود می­آید. ولی سرمایه اجتماعی برون گروهی از پیوند با افراد و گروههای غیر همسان به وجود می آید(Chau,2002). در پژوهش حاضر رابطه بین سرمایه اجتماعی درون گروهی با شادی که یکی از خلقیات اساسی در زندگی فرد است و نقش مهمی در چارچوب حیات روانی- اجتماعی انسان بازی می کند، مطمح نظر می­باشد. ایجاد ارتباط نزدیک و صمیمی با اطرافیان و احساس تعلق و همدلی با آنها و همچنین جلب حمایت و اعتماد دیگری موجبات بهزیستی و شادی فرد را فراهم می­سازد.

در هر جامعه­ای علاوه بر سرمایه های اقتصادی، فیزیکی، سیاسی و فرهنگی، انواع سرمایه اجتماعی هم وجود دارند که رابطه تنگاتنگی با هم دارند. سرمایه اجتماعی در جوامع سنتی بیشتر جنبه درون­گروهی توام با اعتماد خاص و محدود می باشد ولی در جوامع مدرن بیشتر جنبه برون گروهی توام با اعتماد عام می­باشد(موسوی،1385). سرمایه اجتماعی به فرد کمک ملموسی می­کند و احساس تعلق در وی به وجود می­آورد، وقتی که فرد خود را در حلقه حمایت و همدلی دیگران می­بیند احساس شادکامی و رضایت از زندگی و یا به گفته لیوبومیرسکی« احساس معناداری و ارزشمندی» می­کند(میر شاه جعفری،1381). احساس شادی و به طور کلی ظهور و بروز آن در کنار سایر حوائج یکی از نیازهای ضروری برای دوام و استحکام و همچنین کارآمدی هر جامعه ای است. از سوی دیگر با گسترش شهرها و جمعیت آن همواره شاهد حسابی شدن و عددی شدن جوامع و شهرها و در نهایت تقلیل عواطف و شادی ها به عنوان یک آسیب می­باشیم و بررسی ها نشان می­دهند که رابطه مستقیم و معناداری بین اندازه شهرها از یک سو و احساس شادی از سوی دیگر وجود دارد. پیشرفت های سریع فن­آوی و اطلاع‌رسانی، علیرغم مزایای فراوان، خلایی را برای انسان معاصر به وجود آورده است، پایین آمدن سن خودکشی، و بسیاری از مشکلات دیگر نشان از این دارد که گویی شادی از جوامع بشری رخت بربسته است. با توجه به اینکه کشور ایران با جوانی جمعیت مواجه می باشد و قشر جوان نیاز بیشتری به شادی و ابراز آن دارند و از طرف دیگر با توجه به رتبه پایین ایران در رتبه بندی جهانی شادی(96 در بین 187 کشور) (تنهایی، 1387) لذا بررسی و مطالعه در رابطه با شادی را ضروری می نماید. شاد بودن آرزوی قلبی بسیاری از افراد بشر است یکی از موضوعاتی که به تازگی مورد توجه روان شناسان قرار گرفته است «دانش شاد بودن است» روان شناسان امروزه به سلامت روانی و شادمانی اهمیت فراوان می دهند. سلیگمن(2003)[1] پیش بینی کرده که تا سال 2015 از هر دو نفر انسان ساکن کره زمین یک نفر دچار افسردگی باشد به همین دلیل امروز مطالعات مربوط به شادمانی و عوامل مرتبط با آن از جمله مهمترین اولویت های روان شناسی قرار گرفته است شادی عامل بسیار مهمی در زندگی است که از آن طریق ، فرد همیشه دارای یک حس خوب درباره ی زندگی خود و دیگران است و فرد احساس نومیدی را از خود دور می کند و ضعف های خود را می­پذیرد (آرگایل، 1997) .

پژوهش حاضر در کلان شهر تهران به دلیل اینکه شهری است که از پهنه­های متفاوت سنتی و مدرن برخوردار می باشد لذا با ترکیب ناموزونی از سرمایه اجتماعی سنتی و مدرن با توجه به تنوع قومی و مهاجر پذیر بودن رو به رو می باشد بدین معنی که سرمایه اجتماعی سنتی در مواردی جان سختی کرده و فرایند تبدیل به مدرن را طی نکرده است و یا سرمایه اجتماعی مدرن(برون گروهی) در مواردی بدون لحاظ کردن سازوکارهای مفید سنتی به طور مستقل و بی ارتباط با آن شکل گرفته است. لذا در پژوهش حاضر رابطه بین سرمایه اجتماعی درون گروهی و شادی مطرح شده است.

 

چارچوب نظری

 پیربوردیو، در دهه 1970 تا 1980 مفهوم سرمایه اجتماعی را توسعه داد، اما این کار او نسبت به قسمت‌های دیگر نظریه اجتماعی اش کمتر مورد توجه قرار گرفته است. یکی از سنگ بناهای نظری جامعه شناسی بوردیو در نظر گرفتن جامعه به مثابه تکثری از حوزه­های اجتماعی است. شکل­های سرمایه(اقتصادی، فرهنگی، و اجتماعی) عواملی اساسی اند که تعریف کننده موقعیت ها و امکانات کنش گران گوناگون در هر حوزه ای به شمار می­روند(Siisiainen,2000). از نظر او سرمایه در سه شکل بنیادی امکان بروز می یابد، به شکل سرمایه اقتصادی که قابلیت تبدیل شدن به پول را دارد و ممکن است در شکل حقوق مالکیت نهادینه شود؛ دوم به شکل سرمایه فرهنگی که در شرایط معین، قابلیت تبدیل شدن به سرمایه اقتصادی را دارد و ممکن است به شکل کیفیت­های آموزشی نهادینه شود؛ و سوم به شکل سرمایه اجتماعی که از الزامات اجتماعی(ارتباطات) ساخته شده است و در شرایط معین، قابلیت تبدیل شدن به سرمایه اقتصادی را دارد و ممکن است به صورت عنوان اشرافی یا اصالت خانوادگی نهادینه شود(Wall,1998).از نظر بوردیو سرمایه اجتماعی دو مولفه دارد اول، منبعی است که ارتباط با آن از طریق عضویت در گروه و شبکه­های اجتماعی امکان پذیر می­شود و دوم، حجم سرمایه اجتماعی ای که به تملک یک کارگزارانسانی در می­آید، براندازه­ی شبکه­های ارتباطی مبتنی است که او می­تواند بسیج کند(Siisiainen ، 2000).

بوردیو اعتقاد دارد که این کیفیت به وسیله کلیت ارتباطات بین کنش­گران حاصل می­شود، نه آنکه فی نفسه یک کیفیت معمول گروه باشد. عضویت در گروه­ها و درگیر بودن در شبکه­های اجتماعی، که در گروه­ها حاصل می­شود، و روابط اجتماعی حاصل از عضو بودن می تواند در تلاش برای بهبود موقعیت اجتماعی کنش گران در حوزه­های گوناگون و متفاوت به کار برده شود. انجمن­های داوطلبانه، اتحادیه­های تجاری، احزاب سیاسی و انجمن­های سری همگی نمونه­هایی جدید از تجسم سرمایه اجتماعی به شمار می روند. از نظر بوردیو، وجود تفاوت­ها در کنترل سرمایه اجتماعی توضیح دهنده این موضوع است که همانند سرمایه اقتصادی و فرهنگی، از سویی، منافع متفاوتی را برای افراد فراهم می­آورد و، از دیگرسو، در قدرت نفوذ کنش گران مختلف تفاوت­هایی ایجاد می­کند. عضویت در گروه ها باعث ایجاد سرمایه اجتماعی می­شود که دارای اثرات تکثری بر شکل­های دیگر سرمایه خواهد بود(تاجبخش،1384).

به اعتقاد بوردیو، سرمایه اجتماعی به عنوان شبکه­ای از روابط، یک ودیعه طبیعی یا یک ودیعه اجتماعی نیست بلکه چیزی است که در طول زمان برای کسب آن تلاش کرد. به تعبیر بوردیو، سرمایه اجتماعی محصول نوعی سرمایه گذاری فردی یا جمعی، آگاهانه یا ناآگاهانه است که بدنبال تثبیت یا بازتولید روابط اجتماعی است که مستقیما در کوتاه مدت یا بلندمدت قابل استفاده هستند(بوردیو،1986).

پس سرمایه اجتماعی نوعی ابزار دسترسی به منابع اقتصادی و فرهنگی، ازطریق ارتباطات اجتماعی می باشد.تاکید بوردیو بر مشارکت فرد در شبکه­های اجتماعی است که این مشارکت سبب دسترسی او بر منابع و امکانات گروه می­شود. پس تئوری بوردیو به فهم این نکته کمک می­کند که چگونه فرد می­تواند با استفاده از سرمایه اجتماعی، موقعیت اقتصادی خود را در جامعه بهبود بخشد. به نظر می­رسد که در دیدگاه بوردیو، سرمایه اجتماعی و فرهنگی، ابزاری هستند برای این که فرد سرمایه اقتصادی خودرا افزایش دهد. پس در دیدگاه بوردیو، سرمایه اجتماعی نوعی محصول اجتماعی است که ناشی از تعامل اجتماعی می­باشد.

اشاره بوردیو به پیوند­های خانوادگی،در شبکه­ی روابط برون گروهی و ارتباط سطوح متفاوت قدرت به ما کمک می کند تا با الهام از دیدگاه ولکاک و نارایان[2]، سرمایه اجتماعی را در سه بعد سرمایه اجتماعی درون گروهی و برون گروهی و ارتباطی درنظر بگیریم. تفاهم و پشتیبانی متقابل که بده بستان­های خاص درون گروهی را تقویت می کند، محصول سرمایه اجتماعی درون گروهی است که از متن پیوند­های خانوادگی، همسایگی و دوستی بر می خیزد. تقویت اتصال به منابع خارجی و تسهیل انتشار اطلاعات، دو کارکرد اصلی سرمایه اجتماعی برون گروهی است که از طریق شبکه­های اجتماعی و عضویت در انجمن­ها و گروه­های غیرمحلی حاصل می­شود. در نهایت، دسترسی افراد و گروه ها به بخش­های مختلف دولتی، غیردلتی و بازرگانی به میزان سرمایه ارتباطی آن­ها بستگی دارد که به رابطه میان افراد و ساختار­ قدرت رسمی اشاره دارد(موحد،1387).

آنتونی گیدنز

آنتونی گیدنز سرمایه اجتماعی را به معنای شبکه روابط، تعهد و اعتماد اجتماعی را در جوامع سنتی محدود و درون­گروهی و در جوامع مدرن وسیع و تعمیم یافته می داند. اعتماد عام به اصحاب تخصص یکی از مولفه­های سرمایه اجتماعی جدید و نوظهور در جوامع مدرن است که پایه­ی اصلی حیات اجتماعی است. گیدنز مدرنیته متاخر را با فرآیند­های جهانی شدن، بازاندیشی و از جاکندگی و تهی شدن ظروف زمان و مکان در قالب مفهوم فضازمینه ساز کنش­های از راه دور، تعاملات گسترده، و اعتماد انتزاعی و تعمیم یافته می­داند. این امر مفهوم سرمایه اجتماعی را از سطوح محلی و ملی به سطح جهانی گسترش می­دهد. او سرمایه اجتماعی جدید را با قدیم متفاوت می داند. در جامعه سنتی، زندگی مبتنی بر ایمان و قطعیت است و هیچ چیزی جز عامل خارجی آن را مختل نمی­کند. ولی انسان مدرن زندگی­اش بر احتمالات و عدم قطعیت است و لذا اعتماد او توام با نوعی اضطراب و دلهره­ی درونی است که ذاتی زندگی مدرن است. گیدنز در یکی از آثارش با عنوان«دگردیسی صمیمیت» از نوعی سرمایه اجتماعی جدید با عنوان«رابطه ناب» یا رابطه به خاطر رابطه یاد می­کند که درآن افراد، عاری از هر نوع وابستگی اقتصادی، سیاسی،ایدئولوژیک و غیره، صرفا به خاطر مودت، دوستی، عشق متقابل و با هم بودن به تشکیل خانواده­ای اقدام می­کنند که درآن همفکری، همدلی، همکاری و اعتماد ،احترام ، و بهره مندی و احساس لذت متقابل جای هرگونه نابرابری اجتماعی و تبعیض جنسیتی را می­گیرد( موسوی، 1386 به نقل از گیدنز1992).

 

نان لین

لین با طرح "نظریه منابع اجتماعی"(1982) مشخصا این مساله را مطرح کرده است که دست یابی به منابع اجتماعی و استفاده از آن­ها(منابع نهفته در شبکه­های اجتماعی) می­تواند به موقعیت­های اجتماعی- اقتصادی بهتر منجر شود. بر همین اساس لین در سال­های اخیر مفهوم سرمایه اجتماعی را برای طرح نظرات پیشین خود برگزیده و آن را به مثابه منابع نهفته در ساختار اجتماعی تعریف می کند که با کنش­های هدفمند قابل دسترسی یا گردآوری است. به این ترتیب، از نظر لین، سرمایه اجتماعی از سه جزء تشکیل شده است: منابع نهفته در ساختار اجتماعی، قابلیت دسترسی افراد به این گونه منابع اجتماعی و استفاده یا گردآوری این گونه منابع اجتماعی در کنش­های هدفمند(توسلی،1384).

 

نظریه کنترل

در رابطه با شادی می­توان به نظریه کنترل که به وسیله راتر معرفی شده است اشاره ای داشت که بر این اعتقاد است افراد دارای انتظارات تعمیم یافته اند(Argyle,1997). گروهی از آنها اعتقاد دارند حوادث تحت کنترل آن­هاست و گروهی دیگر اعتقاد دارند حوادث دست افراد دیگر و شانس است و در نهایت کنترل درونی را به طور پیوسته پیش بینی کننده شادی در نظر می­گیرد(Rotter,1966).

 

نظریه شادی و خوشبختی

در نظریه شادی و خوشبختی، سیلگمن سه منبع برای نشاط بیان می­کند که 1- لذایذ زندگی 2- دلبستگی های زندگی 3- کارهای مفید و هدفمند، خوشبختی واقعی زمانی حاصل می شود که فرد به این سه منبع شادی دست یافته باشند(Seligman,2003). نظریه امید که توسط شو [3] ارائه شده است یکی از زمینه های اصلی و مهم در بوجود آوردن شادی را، وجود امید نسبت به خود، زندگی و آینده می داند(Campbell,1981). و نظریه خوش بینی که توسط پلی آنا معرفی شد افرادی که به جنبه مثبت قضایا نگاه می کنند، امور خوب را به یاد می آورند، شادی بیشتری را تجربه می­کنند(Matline,1979).

 

پیشینه تجربی

آرگیل و فارنهام(1983) منابع رضایت را در ارتباطات متعدد مورد مطالعه قرار دادند و سه عامل واضح را پیداکردند. کمک مالی، حمایت هیجانی و همکاری که در این مورد، همسران، بزرگترین منبع رضایت را دو عامل اول گزارش کرده­اند. اما در مورد دوستان، همکاری بالاترین منبع رضایت بوده است. ارتباطات کاری و همسایگی به عنوان یک منبع بسیار ضعیف یاد شده است. این سه عامل به عنوان تبیینی برای اینکه چرا ارتباطات منابع رضایت هستند، چرا آنها را خوشحال می سازند، پیشنهاد می کند(Argyle & Furnham:1983).

کریستین بجنسکو[4](2008) تحقیقی در رابطه با «سرمایه اجتماعی و شادی در ایالات متحده» انجام داد که در این مقاله وی به ارتباط بین سرمایه اجتماعی و میانگین شادی در ایالات متحده پرداخته است که سرمایه اجتماعی را با ابعاد اعتماد اجتماعی، همدلی و معاشرت پذیری مورد سنجش قرار داده است. داده­ها به صورت پانل از نه سرشماری ایالات متحده در طول 1983تا1998 و از 48ایالت بدست آمده است که نتایج حاکی از آن است که اعتماد اجتماعی بطور مثبت و قوی با شادی مرتبط است. اگرچه تاثیرات بالقوه معاشرت پذیری و همدلی در سطوح جامعه رابطه معنی داری را در برآورد­های منطقه­ای بدست داده است. یافته­ها اهمیت زیادی را به اعتماد اجتماعی در ارتباط با شادی می دهد(Bjornskov,2008).

داینر و همکاران(1999)در پژوهشی در رابطه با جنسیت و شادمانی به این نتیجه رسیدند که میزان شادمانی زنان و مردان برابر است، اما هنگامی که افسردگی را در نظر می­گیریم، موضوع تا حدودی پیچیده می­شود. به این صورت که با وجود شادی یکسان زنان و مردان، افسردگی در زنان بیشتر از مردان است. توضیح این امر توسط داینر و همکاران این است که زنان نسبت به مردان هم عاطفه منفی بیشتری و هم عاطفه مثبت بیشتری را تجربه می­کنند و برآیند این دو عاطفه، شادی زنان و مردان را یکسان می­سازد(Diener ,1999).

استروب و استروب(1987) نشان دادند که 42% از افراد بیوه در پرسشنامه افسردگی بک نمره ای در حد خفیف تا شدید داشتند، این میزان در افراد متأهل 10% بود. نتایج مشابهی در مطالعات سایر فرهنگ­ها بدست آمده است، اگرچه تفاوت­های فرهنگی در شادی افراد مطلقه و متأهلین مشاهده می شود.(Strobe,1987).

 

فرضیات تحقیق

بین سرمایه اجتماعی درون گروهی و شادی رابطه وجود دارد.

بین وضعیت تأهل و شادی رابطه وجود دارد.

بین تحصیلات و شادی رابطه وجود دارد.

بین درآمد و شادی رابطه وجود دارد.

بین وضعیت اشتغال و شادی رابطه وجود دارد.

 

ابزار وروش

این پژوهش از نوع روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی می باشد که یک روش معمول در تحقیقات اجتماعی می باشد وروشی است برای گردآوری داده ها که در آن از گروه معینی از افراد خواسته می شود به تعدادی پرسش مشخص پاسخ دهند. این پاسخ ها مجموعه اطلاعات تحقیق را تشکیل می دهد(بیکر،1377).

 

جامعه آماری و حجم نمونه

جامعه آماری اولیه این تحقیق شهروندان بالای18 سال تهران می باشد که با توجه به وسعت جامعه آماری و دغدغه تحقیق مبنی برمعرف بودن نمونه آماری با توجه به تحقیقات قبلی همچون تحقیق فیروزآبادی و همکاران که تهران را به سه پهنه بالا، متوسط و پایین تقسیم بندی کرده­اند، در پژوهش حاضر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای از هر پهنه یک منطقه به صورت تصادفی ساده انتخاب شد که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 412 نفر بدست آمد، و سپس سهم هرمنطقه با نمونه‌گیری متناسب با حجم مشخص گردید و سپس بعد از انتخاب بلوک ها از طریق پرسشنامه به جمع آوری داده ها پرداخته شد.

  بدین ترتیب جامعه آماری ما در این تحقیق جمعیت 3منطقه(4، 11، 16) از مناطق 22گانه­ی شهرداری تهران میباشد که مجموع جمعیت این مناطق 1508699نفر می باشد.

 n = = 412

 

n =  = 412

ابزار اندازه گیری

در پژوهش حاضر از پرسشنامه سرمایه اجتماعی درون گروهی طرح ملی سرمایه اجتماعی در ایران که توسط موسوی و همکارانش اجرا شده و پرسشنامه شادی آکسفورد که در مطالعات گوناگونی در ایران هنجاریابی شده، استفاده شده است. ضریب آلفای کرونباخ برای سرمایه اجتماعی درون گروهی 937/0 برای شادی 798/0 بدست آمد که قابل قبول بودن پایایی متغیرها را نشان می دهد.

 

یافته­ها

یکی از متغیر های جمعیت شناختی در پژوهش حاضر، جنسیت می باشد که از 415 نفر نمونه آماری( 44.3) درصد را زنان و (55.6) درصد را مردان تشکیل می دهند. در رابطه با متغیر تحصیلات که در سطح رتبه ای اندازه گیری شده است مدرک کارشناسی بیشترین سهم و مدرک دکتری کمترین سهم را به خود اختصاص داده اند. در رابطه با وضعیت تأهل (37.5)درصد را مجردین و (62.4) درصد را متأهلین تشکیل می دهند. در رابطه با سن پاسخگویان بیشترین سهم را بازه سنی 18تا 30 سال تشکیل می دهند.

 

جدول(1): ضریب همبستگی بین متغیرهای سرمایه درون گروهی با شادی

فرضیه                             ضریب همبستگی       سطح معنی داری             تعداد مشاهدات

          سرمایه اجتماعی درون گروهی و شادی             49/0                   03/0                           378

 

          درآمد و شادی                                         20/0                    002/0                          378

 

در جدول (1) نتایج مربوط به فرضیه ارتباط بین سرمایه اجتماعی درون گروهی و شادی و همچنین متغیر سن و شادی آمده است که با توجه به ضریب همبستگی و سطح معنی داری کمتر از (0.05) رابطه بین سرمایه اجتماعی درون گروهی با شادی رابطه مستقیم و معنی دار می­باشد بدین معنی که با افزایش و کاهش سرمایه اجتماعی درون گروهی ، شادی هم افزایش و کاهش می­یابد. در رابطه با فرضیه رابطه بین درآمد و شادی نیز متغیر پیش بین و پاسخ هر دو در سطح فاصله ای اندازه گیری شده اند و لذا می­توان از ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی ارتباط بین این دو متغیر استفاده کنیم. با توجه به این که سطح معنی داری کمتر از (05.) می­باشد لذا نتیجه می­گیریم که متغیر درآمد با شادی ارتباط دارد.

جدول شماره (2): نتیجه آزمون T رابطه بین بین شادی با وضعیت تأهل

شادی	آزمون زوج برای برابری واریانس
	مقدارF	سطح معنی­داری	T	درجه آزادی	سطح معنی­داری
واریانس­های برابر واریانس­های نابرابر	16/16	000/0	36/1 25/1-	367 25/233	013/0 013/0

در رابطه با فرضیه وضعیت تأهل و شادی هم از آزمون Tاستفاده می کنیم .لذا با دقت در جدول (2) در می یابیم که با توجه به معناداری کمتر از (0.05) این فرضیه مورد تایید قرار می گیرد و نتیجه می گیریم که شادی بین مجردین و متأهلین تفاوت معنی داری دارد.

 

جدول(3): ضرایب فرضیه سطح تحصیلات و شادی

متغیرها		مجموع مربعات	درجه آزادی	میانگین مربعات	آماره F	معنی داری
سطح تحصیلات و شادی	میان گروهی	8/439	5	96/87	83/0	012/0
	درون گروهی	4/39042	372	95/103
	کل	12/39482	377
وضعیت اشتغال و شادی	میان گروهی	40/1177	3	12/393	83/3	010/0
	درون گروهی
		65/38130	373	21/98
	کل	06/39308	376

 

 

 

 

تحلیل رگرسیون چندمتغیری بین متغیرهای مستقل و وابسته  

جدول4: جدول تحلیل رگرسیون

مدل	مجموع مربعات[5]	درجه آزادی	میانگین مربعات [6]	آماره F	معناداری
رگرسیون [7]	2031.44	5	28/406	81/4	0.000
باقی مانده [8]	02/16615	197	34/84
کل	46/18646	202

جدول شماره 5 : ضرایب رگرسیونی متغیر های مستقل بر متغیر وابسته

متغیرهای مستقل	ضریب رگرسیون استاندارد نشده [1]		ضریب رگرسیون استاندارد شده [1]	آماره T	معناداری
	B		STD.ERROR
عدد ثابت [1]	89.61	12.77		7.01	0.000
سرمایه اجتماعی درون گروهی	0.098-	0.084	0.082	1.17-	0.024
تحصیلات	0.95	0.62	0.10	1.52	0.13
وضعیت تأهل	0.16	1.46	008.	0.11	012.
وضعیت اشتغال	1.91	0.66	0.21	2.90	0.004
درآمد	1.49	0.000	0.17	2.55	0.011

جدول مربوط به تحلیل واریانس با توجه به معناداری کمتراز(0.05) حاکی از این است که مدل مورد نظر قابل قبول بوده و مدل قابلیت تبیین واریانس متغیر وابسته را دارد.جدول (5) نشان می دهد که متغیرهای سرمایه اجتماعی درون گروهی،تحصیلات ، وضعیت تأهل ، وضعیت اشتغال و درآمد در رابطه با پیش بینی متغیر وابسته معنی دار می باشند.

بحث و نتیجه­گیری

بررسی یافته های پژوهشی بر اساس اطلاعات بدست آمده از نتایج آماری، بیانگر وجود رابطه مثبت و معنی دار بین سرمایه اجتماعی درون گروهی و شادی در بین شهروندان تهرانی می باشد.

«بنظر می رسد میزان شادی با توجه به وضعیت تأهل متفاوت است» در ارتباط با این فرضیه با توجه به مقدارآمارهT که 2.75 و سطح معناداری 0.023 می باشد ارتباط بین این دو متغیر مورد تایید قرار می گیرد نقطه ثقل این ارتباط حمایت هایی است که در زندگی زناشویی برای طرفین به وجود میاید ، مهر و محبت ورزیدن منجر به لذت بیشتر و عزت نفس هم می شود. نتیجه این فرضیه با یافته­های اینگل هارت و استروب که به این نتیجه رسیده بود که میزان افسردگی در بین افراد متأهل کمتر می باشد(strobe,1987).

«بین تحصیلات و شادی رابطه وجود دارد» در ارتباط بین تحصیلات و شادی با توجه به مقدار آمارهF و سطح معنی داری 0.038 این رابطه مورد تایید قرار می گیرد. یعنی با افزایش میزان تحصیلات، میزان شادی نیز در بین افراد زیاد می شود احتمالا بدین علت باشد که با افزایش میزان تحصیلات عزت نفس فرد در درجه اول و امکان دسترسی به موقعیت بهتر چه از لحاظ اجتماعی و چه از لحاظ اقتصادی برای فرد فراهم می شود. فرضیه« بین وضعیت اشتغال وشادی رابطه وجود دارد» در ارتباط با این فرضیه با توجه به مقدار آمارهF 3.83 و سطح معناداری 0.010 نتیجه می گیریم اشغال با شادی ارتباط معناداری دارد. براینکه شغل برای فرد آرامش روحی و روانی را به وجود می آورد و همچنین اعتماد به نفسی از این راه فرد بدست می آورد، موجبات شادی را برای وی فراهم می سازد. از طرف دیگر بویژه در کشورهای جهان سوم که بیشتر با مساله بیکاری مواجه هستند شاغل بودن و از این راه درآمد کسب کردن موجبات رضایت خاطر فرد را فراهم می سازد و عزت نفسی برای فرد به وجود می آورد.

فرضیه «بین درآمد خانوار و شادی رابطه وجود دارد» ارتباط بین این دو متغیر با توجه به ضریب همبستگی 0.392 و سطح معنی داری 0.038 مورد تایید می باشد. از آنجا که درآمد دسترسی به منابع بیشتر را برای افراد فراهم می سازد میتواند موجد شادمانی برای وی هم باشد.

تنظیم برنامه های شادی آفرین در تهران بر مبنای تنوع فرهنگی و هنجاری تهران مثلا تولید انواع برنامه ها متناسب با سلایق فرهنگی و قومی تهران در قالبی همساز با سرمایه اجتماعی

ایجاد فضای شاد و نشاط آور در ارتباطات بین مردم و بها دادن به فعالیت­های خود انگیخته در جهت پرورش خلاقیت مردم بخصوص جوانان

افزایش سطح دانش عمومی خانواده­ها در رابطه با مهارتها ی زندگی از طریق مشاوره عمومی در فرهنگسرا ها و برگزاری کارگاههای مختلف دررابطه با برقراری ارتباطات موثر و سازنده که به رضایت و شادمانی افراد منجر می شوند.

محدود بودن سنجه اندازه گیری پژوهش حاضر به پرسشنامه و عدم استفاده از ابزار های دیگر از قبیل مصاحبه و ....

محدودیت پیشینه مطالعاتی در ارتباط با سرمایه اجتماعی و شادی در داخل کشور

---

[1] - Seligman

[2] . Woolcock & Narayan

[3]. Show

[4] .Christian bjornskov

[5] Sum of squares

[6] Mean squares

[7] Regression

[8] Residual

مراجع

منابع

آرگایل، مایکل (1382)، روانشناسی شادی، ترجمه ف،بهرامی و همکاران، اصفهان، انتشارات جهاد دانشگاهی

بیکر، ترزا.(1377)، نحوه انجام تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران، انتشارات روش

تنهایی، ابوالحسن و حسینی‌فر، مریم‌السادات .(1387).  مطالعه جامعه شناختی شادی در نظریه رفتار جمعی و جنبش اجتماعی هربرت بلومر؛ فصلنامه تخصصی جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی آشتیان، سال 4، شماره 3

تاجبخش، کیان.(1384). سرمایه اجتماعی، اعتماد ،دموکراسی و توسعه، ترجمه افشین خاکبازو پویان. تهران:     انتشارات شیرازه

توسلی، غلامعباس و موسوی، مرضیه.(1386). مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه­های سرمایه اجتماعی، نامه علوم اجتماعی، شماره 26           

عبداللهی، محمد و موسوی، میرطاهر(1386)، سرمایه اجتماعی در ایران، وضعیت موجود، دورنمای آینده و امکان شناسی گذار، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 25

موحد، مجید .(1387). بررسی رابطه میان سرمایه اجتماعی و مشارکت سیاسی زنان، پژوهشنامه علوم­انسانی و      اجتماعی

موسوی، میرطاهر و عبداللهی، محمد. (1385)، طرح پژوهشی سرمایه اجتماعی در ایران، وضعیت موجود دورنمای    آینده و امکان شناسی گذار(چالش­ها و چاره­ها)، سازمان ملی جوانان

میرشاه جعفری، ابراهیم و همکاران(1381)، شادمانی و عوامل موثر بر آن، تازه­های علوم شناختی، سال 4، شماره 3

Argyle, M & Furnham, A. (1983) Sources of satisfaction and conflict in long-term relationship, journal of marriage, and family, 45,481-491

Bjornskov, Ch. (2008) social capital and happiness in the unitedstates, applied research quality of life, department of economics, 3, 43-62

Bourdieu, P. (1986) the forms of capital, In J. Richardson (Ed), Handbook of Theory and Research for the sociology of Education, New York: Greenwood Press.

Chau, y. K. (2002) modeling social capital and growth, university of Melbourne,            Research paper Number 865

Campbell, A (1981) the sense of well-being in America. New York: MCGrow – Hill

Diener, E, & Lucas, R. (2009) Personality and subjective well-being, Speringer, pp. 75-102

Giddens, A. (1992) the transformation of intimacy, Cambridge polity press, stanford university press

Matlin, M, & Garon, v.j. (1979), Individual differences in Pollyannaism, Journal of personality Assesment, 43, 471-412.

Rotter, J. B. (1959). Generalised expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological monographs.

Siisiainen, M. (2000), Two concept of social capital: Bourdieu vs Putnam” paper            presented at ISTR forth International conference, Dublin, Ireland.

Seligman, M. E. P. & Diener, Ed.­, (2002)Very happy people. Psychological science, 13, 1: pp. 81-84.

Strobe, W. & Strobe, M. S. (1987) Bereavment and health. Cambrigdge, uk, Cambridge, university press.

 Wall, A. Ferrazzi, G­ & Schyer. F. (1998) Getting the goods on social capital, Rural sociology.