ضرورت توسعه رشته های آموزش علوم در دوره های کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی

فصلنامه علمی پژوهش های یاددهی و یادگیری دانشگاه آزاد واحد بجنورد

مقاله 4، دوره 3، شماره 12، مهر 1386، صفحه 1-12   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

عبدالرضا سبحانی

عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

چکیده

یکی از عوامـل مـؤثر بـر کـارآیی و اثربخـشی نهادهـای تعلـیم و تربیـت وجـودمتخصصان آموزش علوم است. به همین دلیل تربیت متخصص آموزش علوم (Science Education) مورد توجه  اغلب نظام های تعلیم و تربیت کـشورهای پیـشرفته جهـان قـرارگرفته است. (Lewin. 2000) این رشته ها در بسیاری از کشورهای توسـعه یافتـه جهـان از تنوع نسبتاً زیاد و پیشینه طولانی برخوردار است اما در دانشگاه های ایران تـاکنون دردوه های کارشناسـی ارشـد، آن هـم در رشـته هـای محـدودی شـامل آمـوزش فیزیـک،آموزش ریاضی، آموزش زبان انگلیسی، آموزش زبـان فرانـسه، آمـوزش زبـان فارسـی برای غیرفارسی زبان ها و آموزش پزشکی آموزش پرستاری دایـر شـده اسـت. محتـوای اصلی برنامه درسی رشته های آموزش علوم در دوره های تحصیلات تکمیلی بـسیاری ازدانشگاه ها مجموعه ای از درسهای تخصصی علوم، تعلیم وتربیت و تمرین معلمی و روش تحقیق در علوم رفتاری است. 
مهمترین کارکرد فارغ التحصیلان رشته های آموزش علوم، تربیـت پژوهـشگر درنظام های آموزشی اعم از عمومی یا عالی است. 
بدیهی است آموزش معلمان و محققان حرف های مستلزم وجود سطح قابل قبـولی از دانش موضوع و همچنین پایه های نظری یادگیری و ماهیـت آن در علـوم و مهارتهـای تحقیــق مــ یباشــد. رشــته هــای آمــوزش علــوم بــه مثابــه رشــته هــای در هــم تنیــده(interdisciplinary) با ترکیب منطقی یک موضوع علم با مباحث تعلیم و تربیت و آمار وروش تحقیق سازماندهی میشود. به عنو ان مثال، مباحث علم فیزیک، روشـهای آمـوزش فیزیک و روشهای تحقیق در آموزش فیزیک محورهای اصلی دوره ی کارشناسی ارشد ودکترای رشته ی آموزش فیزیک را شکل میدهند که برای هر یک از این محورها درسها وفعالیتهایی برای دانشجویان پیش بینی می شود. 
عــدم توســعه رشــته هــای آمــوزش علــوم در دوره هــای تحــصیلات تکمیلــی دانشگاه های کشور خلاء محسوسی را در نظام آموزش عمـومی و آمـوزش عـالی ایجـاد نموده است به ط وری که پژوهشگر حرف های برای تحقیق در آموزش علوم دردانشگاه های کشور نادر و بعضاً نایاب است. تأسیس رشته های آموزش علوم پایه، علـوم مهندسی، آموزش زبان و ادبی ات فارسی، آموزش معارف اسلامی، در دوره های تحصیلات تکمیلی یک ضرورت جدی برای نظام آموزشی کشور به شمار می رود.  

کلیدواژه‌ها

آموزش علوم؛ تحـصیلات تکمیلـی؛ برنامـهریـزی درسـی؛ یـاددهی و یـادگیری؛ پژوهش در آموزش؛ تربیت معلم؛ رشته های تلفیقی؛ توسعه علمی و تولید دانش