واکنش لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان به تنش خشکی و گروه بندی آنها

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 6، دوره 4، 3(15) پاییز، آذر 1389، صفحه 67-78   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سعید اهری‌زاد^{* 1}؛ ویدا احمدی²؛ سیدابوالقاسم محمدی³

¹دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

²فرهیخته ی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

³استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

چکیده

به‌منظور بررسی واکنش لاین­ های اینبرد نوترکیب گندم نان به‌همراه والدین (روشن و سوپرهد) به‌تنش خشکی و گروه‌بندی آن­ها، آزمایشی به‌صورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1388 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز انجام شد. عامل اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری (80، 120 و 160 میلی­متر تبخیر از تشتک کلاس  (Aو عامل فرعی لاین ­ها بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف سطوح آبیاری از نظر عملکرد و برخی صفات اندازه ­گیری شده معنی ­دار بود. مقایسات میانگین، کاهش این صفات را در اثر تنش خشکی نشان داد. همچنین، بین لاین ­ها از نظر کلیه­ ی صفات غیر از تعداد پنجه­ ی نابارور تفاوت معنی­ دار مشاهده شد. قابل ذکر است که اثر متقابل لاین × تنش برای کلیه ­ی صفات غیـر معنی­ دار بود. تجـزیه ­ی خوشه ­ای براساس کلیه­ ی صفات به روش WARD، لاین­ ها را به‌دو گروه تقسیم کرد و تجزیه­ ی تابع تشخیص این گروه ­بندی را تایید کرد. مقایسه انحراف از میانگین کل این دو گروه نشان داد گروه دوم با داشتن لاین‌های 10 و 31 و رقم روشن نسبت به گروه اول برتر می‌باشد. با انجام تجزیه به عامل­ ها بر اساس روش تجزیه به مولفه­ های اصلی و چرخش وریماکس چهار عامل 88.69 درصد تغییرات داده ­ها را تبیین نمودند. نتایج حاصل از بررسی ضرایب عاملی نشان دهنده­ ی اهمیت صفات عملکرد و اجزای عملکرد و قامت گیاه برای گزینش لاین­ های امیدبخش بود.

کلیدواژه‌ها

تجزیه خوشه‌ای؛ تجزیه عاملی؛ تنش خشکی؛ لاین اینبرد نوترکیب گندم نان