تهیة نقشه زون های لرزه ای گستره اصفهان با استفاده از داده های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

سنجش‌ازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی

مقاله 4، دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 21، دی 1394، صفحه 47-59   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مجتبی رحیمی شهید^{* 1}؛ فریبا کارگران²؛ نیما رحیمی³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی مهندسی، دانشگاه یزد

²استادیار دانشکده علوم پایه، دانشگاه یزد

³دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی، دانشگاه تهران

چکیده

اصفهان یکی از شهرهای مهم کشور از نظر اقتصادی، صنعتی، تاریخی و گردشگری می­باشد. به علت اهمیت این شهر مطالعات لرزه­خیزی و شناسایی گسل­های فعال در این منطقه ضروری است. در این مطالعه وضعیت لرزه­زمین­ساخت و خطر زمین­لرزه در نقشه 1:250000 چهارگوش شهر اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. گسترة مورد مطالعه از طرف شمال شرق به طرف جنوب غرب شامل زون ایران مرکزی، زون سنندج – سیرجان و زون زاگرس مرتفع می­باشد. به کمک تصاویر ماهواره­ای، اطلاعات زمین­لرزه­های تاریخی و دستگاهی، نقشه­های زمین­شناسی، تکتونیکی و نقشه مغناطیس هوایی، گسل­های بنیادی و فعال منطقه مشخص گردید و لرزه­خیزی ناحیه مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به اطلاعات موجود، نقشه لرزه­زمین­ساخت منطقه تهیه گردید که چهار زون لرزه­ای در آن مشخص شد. نتایج نشان داد که لرزه­خیزی منطقه از جهت شمال شرق به‌طرف جنوب غرب افزایش می­یابد. تحلیل خطر لرزه­ای گستره مورد مطالعه با استفاده از روش گوتنبرگ – ریشتر احتمال رخداد زمین­لرزه­های با بزرگی 5/5 تا 6 ریشتر را در منطقه در 100 سال آینده 100%، زمین­لرزه­های با بزرگی 5/6 ریشتر را 84% و        زمین­لرزه­های با بزرگی 7 ریشتر را 46% پیش­بینی کرده است.

کلیدواژه‌ها

لرزه زمین ساخت؛ مغناطیس هوایی؛ زمین شناسی؛ لرزه خیزی؛ سنجش از دور؛ اصفهان

مراجع

1. اسفندیاری، ف.، ع. غفاری گیلانده و خ. لطفی. 1393. بررسی توان لرزه­زایی گسل­ها و برآورد تلفات انسانی ناشی از زلزله در مناطق شهری (مطالعة موردی: شهر اردبیل). مجله پژوهش­های ژئومورفولوژی کمی، 2(4): 17-36.

2. برگی، خ. 1384. اصول مهندسی زلزله، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، 572 صفحه.

3. حسن­زاده، ر.، ا. عباس­نژاد، ا. علوی و ا. شریفی تشنیزی. 1390. تحلیل خطر لرزه­ای شهر کرمان با تأکید بر کاربردGIS  در ریز پهنه‌بندی مقدماتی درجه 2. فصلنامه علوم زمین. 21(81): 23-30.

4. دانشجو، ف. 1378. مبانی مهندسی زلزله و آنالیز ریسک، انتشارات دانش فردا، 200 صفحه.

5. دهقان منشادی، س. ه.، ن. میرزایی و  م. اسکندری قادی. 1391. بررسی لرزه زمین­ساخت و لرزه­خیزی منطقه اصفهان. مجله فیزیک زمین و فضا، 38(4): 1-22.

6. ریاضی­راد، ز. و غ. جوان دولویی. 1387. بررسی لرزه­خیزی و ساختار سرعتی ناحیه اصفهان بر اساس امواج پیکری. فصلنامه زمین، 3(4): 25-40.

7. زاهدی، م. 1357. نقشه زمین­شناسی چهارگوش اصفهان با مقیاس 1:25000، سازمان زمین­شناسی ایران.

8. ساسانی، ب.، م. میرزایی و م. ر. قیطانچی. 1388. برآورد خطر لرزه­ای استان مرکزی (ایران). فصلنامه زمین، 4(4): 57-65.

9. شاهپسند زاده، م. 1383.  زلزله­خیزی و لرزه ­زمین­ساخت گستره استان گلستان، شمال خاور ایران. کنفرانس بین­المللی زلزله، 8 تا 10 دی ماه، دانشگاه شهید باهنر. کرمان.

10. عابدینی، م. و م. ح. فتحی. 1393. پهنه­بندی حساسیت خطر وقوع زمین­لغزش در حوزه آبخیز خلخال چای با استفاده از مدل­های چند معیاره، مجله پژوهش­های ژئومورفولوژی کمی، 2(4): 71-85.

11. قائد رحمتی، ص.، ا. خادم­الحسینی و ط. سیاوشی. 1392. تحلیل میزان ریسک­پذیری سکونت­گاه­های شهری استان لرستان از خطر زلزله. مجله جغرافیا و آمایش شهری – منطقه­ای، 3(9): 1-14.

12. محمودزاده، ح. ۱۳۸۵. ارزیابی و پهنه­بندی درجه تناسب توسعه فیزیکی شهر تبریز با استفاده از GIS، همایش ژئوماتیک 85، 1 تا 2 اردیبهشت ماه. تهران، سازمان نقشه برداری کشور.

13. مهدویان، ع. 1392. پهنه­بندی لرزه­ای استان گلستان. نشریه علوم زمین، 23(89): 165-174.

14. میرزائی، ن. 1381. پارامترهای مبنایی زمین‌لرزه‌های ایران، چاپ اول، انتشارات دانش نگار، 184 صفحه.

 

15. Ahmad AS, Saied P. 2004. Geological applications of Landsat Enhanced Thematic Mapper (ETM) data and GIS: mapping and structural interpretation in southwest Iran ZSB. International Journal of remote Sensing, 25(21): 4715-4727.

16. Ali SA, Rangzan K, Pirasteh S. 2003. Use of digital elevation model for study of drainage morphometry and identification stability and saturation zones in relations to landslide assessments in parts of the Shahbazan area, SW Iran. Cartography, 32(2): 71-76.

17. Ambraseys NN, Melville CP. 1982. A History of Persian earthquakes, Cambridge University Press, Cambridge, UK. 223 pp.

18. Chen P-F, Olavere EA, Wang C-W, Bautista BC, Solidum RU, Liang W-T. 2015. Seismotectonics of Mindoro, Philippines. Tectonophysics, 640: 70-79.

19. Chouliaras G, Kassaras I, Kapetanidis V, Petrou P, Drakatos G. 2015. Seismotectonic analysis of the 2013 seismic sequence at the western Corinth Rift. Journal of Geodynamics, 90: 42-57.

20. Feld C, Haberland C, Schurr B, Sippl C, Wetzel H-U, Roessner S, Ickrath M, Abdybachaev U, Orunbaev S. 2015. Seismotectonic study of the Fergana Region (Southern Kyrgyzstan): distribution and kinematics of local seismicity. Earth, Planets and Space, 67(1): 1-13.

21. International Institute of Earthquake Engineeringand Seismology (IIEES). 2014. Earthquake Data from Esfahan Station.

22. Kadinsky‐Cade K, Barazangi M. 1982. Seismotectonics of southern Iran: the Oman line. Tectonics, 1(5): 389-412.

23. Kayal J. 2014. Seismotectonics of the great and large earthquakes in Himalaya. Current science, 106(2): 188-197.

24. Pirasteh S, Ziaian H, Rizvi S. 2005. Comparative Study of OIF and Crosta Methods on ETM⁺ 2002: Using Remote Sensing Techniques in Arid and Semi-arid Environment Esfahan Iran. Indian Journal of Petroleum Geology, 14(1): 67

25. Pirasteh S. 2006. Channel profile for identification of unstable zones in Zagros mountain: Application of remote sensing and GIS. International Journal of Geoinformatics, 1(1): 69-78.