مشکلات درونی‎سازی‏شده و برونی‎سازی‏شده‌ درکودکان: ترتیب تولد و فاصله سنی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 6، دوره 12، شماره 46، دی 1394، صفحه 187-173   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سید عباس ساطوزبان^{* 1}؛ عباسعلی هراتیان²؛ کارینه طهماسیان³؛ محمدرضا احمدی⁴

¹دانشجوی دکتری مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

²کارشناس ارشد روان شناسی خانواده

³استادیار دانشگاه شهید بهشتی

⁴استادیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

چکیده

پژوهش حاضر از نوع علّی‌ـ‌مقایسه‌ای بود که با هدف مقایسه مشکلات رفتاری درونی و برونی­سازی‏شده کودکان با توجه به فاصله سنی و ترتیب تولد انجام گرفت. نمونه مورد پژوهش را 536 دانش‌آموز دورة ابتدایی شهرستان یزد به همراه والدین­شان تشکیل دادند که به روش نمونه‌برداری خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند. از سیاهه رفتاری کودکان (CBCL؛ آشنباخ و رسکورلا، 2001)، به همراه فرم اطلاعات جمعیت‌شناختی محقق­ساخته برای جمع­آوری داده­ها استفاده شد. نتایج تحلیل واریانس دوراهه نشان دادند فاصله سنی و ترتیب تولد فرزندان تأثیر معناداری بر مشکلات برونی­سازی‏شده کودکان دارد. نتایج نشان دادند کودکانی که تفاوت سنی آنها با خواهر/برادرشان، کمتر از دو سال است، بیشترین میزان مشکلات برونی‏سازی‏شده را نشان می­دهند. همچنین، فرزندانی که رتبه تولد آنها چهارم به بعد یا رتبه اول در خانواده‌اند، به ترتیب بیشترین میانگین مشکلات برونی­سازی‏شده را نشان دادند. طبق یافته­های این پژوهش می­توان نتیجه گرفت که تفاوت سنی دو تا سه سال بین دو فرزند فاصله مناسبی است و خانواده­هایی که سه فرزند دارند، میانگین مشکلات رفتاری کودکان آنها کمتر از سایر گروه­ها است.

کلیدواژه‌ها

ترتیب تولد؛ فاصله سنی؛ مشکلات درونی­سازی‏شده و برونی­سازی‏شده؛ خواهر و برادر؛ کودک

اصل مقاله

 

 

مراجع

احدی، ح.  و بنی‌جمال، ش. (1375). مفاهیم بنیادی در روان‌شناسی کودک و روان‌شناسی رشد. تهران: بنیاد.

اکستین، د. و کرن، ر. (1389). ارزیابی و درمان سبک زندگی. ترجمه ح. علیزاده، م. سیفی و ف. کرمی. اهواز: نشر رسش (تاریخ انتشار اصلی، 2002).

آقامحمدی، س. (1391). اثر آموزش مدیریت روابط همشیران به والدین بر بهبود روابط همشیران و کاهش تنیدگی والدگری. پایان‎نامه کارشناسی ارشد روان‏شناسی بالینی کودک و نوجوان. دانشکده علوم تربیتی و روان‏شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.

جوان­بخت، م. و محمودی، م. (1389). مقایسه گرایش‏های اضطرابی و وسواسی فرزندان اول با فرزندان وسط و آخر خانواده. مجله روان‎پزشکی و روان‎شناسی بالینی ایران (اندیشهو رفتار)، 16(3) ، 286-286.

دادستان، پ.، بیات، م. و عسگری، ع. (1388). تأثیر بازی‌درمانگری کودک‌محور بر کاهش مشکلات برونی‌سازی‌شده کودکان. فصلنامه علوم رفتاری، 4 (3)، 264-257.

رایکمن، ر. (1387). نظریه‌های شخصیت. ترجمه م. فیروزبخت. تهران:
ارسباران (تاریخ انتشار اصلی، 2008).

ساطوریان، س. ع. (1392). مقایسه ابعاد والدگری، رابطه والد-کودک و مشکلات رفتاری کودکان در خانواده­های تک‌فرزند و چند فرزند. پایان‎نامه کارشناسی ارشد روان‏شناسی خانواده، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

ساطوریان، س. ع.، طهماسیان، ک. و احمدی، م. ا. (1393). مقایسه مشکلات درونی و برونی‌سازی‌شده کودکان در خانواده­های تک فرزند و دو فرزند. فصلنامه روان‏شناسی و دین، 7(27)، 80-65.

شولتز، د. و شولتز، س. ا. (1385). نظریه‌های شخصیت. ترجمه ی. سیدمحمدی. تهران: نشر ویرایش (تاریخ انتشار اصلی، 1998).

کمپبل، س. ب. (1387). مشکلات رفتاری کودکان پیش‌دبستانی. ترجمه س. صیادلو. تهران: نشر دانژه (تاریخ نشر به زبان اصلی، 2002).

گرجی، ی. و فلاحی، ش. (1392). واکنش‌های کودکان به تولد خواهر یا برادر جدید. مجله دانش و پژوهش در روان‎شناسی کاربردی، 4 (51)، 109-100.

فرزادفرد، س. ز. و هومن، ح. ع. (1387). نقش آموزش مهارت­های فرزندپروری بر کاهش تنیدگی مادران و مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامه روان‏شناسی تحولی: روان‏شناسان ایرانی، 15(4)، 289- 277.

مصباح، ع.، زارعان، م.، بی‌­ریا، ن.، آقاتهرانی، م.، رهنمایی، س. ا.، شاملی، ع.، حقانی، ا. و ساجدی، ا. (1383). روان‌شناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی. تهران: سمت.

مینایی، ا. (1390). کتابچه راهنمای فرم‌های سن مدرسه نظام سنجش مبتنی بر تجربه آشنباخ. تهران: پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.

هومن، ح. (1389). استنباط آماری در پژوهش‌های رفتاری. تهران: انتشارات سمت.

یگانه، ط. (1393). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر کنش‌وری سازشی و اختلال‌های هیجانی-رفتاری دانش‌آموزان. روان‏شناسی تحولی: روان‏شناسان ایرانی، 10(40)، 419-409.

Abramovitch, R., Corter, C., Pepler, D. J., & Stanhope, L. (1986). Sibling and peer interaction: A final follow-up and a comparison. Child Development, 57, 217-229.

Achenbach, T. M, & Rescorla, L. A. (2001). Manual for the ASEBA school age forms & profiles. Burlington, VT: university of Vermont, Research center of children.

Bangirana, P., Nakasujja, N., Giordani, B., Opoka, R. O., John, C. C., & Boivin, M. J. (2009). Reliability of the Luganda version of the Child Behaviour Checklist in measuring behavioral problems after cerebral malaria. Child and Ado-lescent Psychiatry and Mental Health, doi: 10. 1186/1753-2000, 3-38.

Bank, S. P., & Kahn, M. P. (1997). The sibiling bond. New York: Basic Books.

Barber, B. K., Stolz, H. E., & Olsen, J. A. (2005). Parental support psychological control, and beha-vioral control: Assessing relevance cross time, method and culture. Mnographs of the Society for Research in Child Development, 70(4), 1-37.

Baumeister, R. F., & Vohs, K. D. (2004). Handbook of self–regulation, research, theory and appli-cations. New York: Guilford Press.

Baydar,  N., Greek, A., & Brooks-Gunn, J. (1997). A longitudinal study of the effects of the birth of a sibling during the first 6 years of life. Journal of Marriage and the Family, 59(4),939-956.

Bloomquist, M. L. (2004). Coping skills with mala-daptive child. Tehran: Sana Publication.

Bradly, S. J. (2002).  Affect regulation and the deve-lopment of psychology. New York: Guildford.

Brandendburg, N. A., Friedman, R. M., & Silver, S. E. (1990). The epidemiology of childhood psy-chiatric disorder: Prevalence findings from recent studies. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 29, 76- 83.

Bryant, W. K., & Zirck, C. D. (1996). Are we investing less in the next generation? Historical trends in time spent with children. Journal of Family and Economic Issues, 17, 365-92.

Buhrmester, D., & Furman, W. (1990). Perceptions of sibling relationships during middle childhood and adolescence. Child Development, 61, 1387-1398.

Burt, S. A., Krueger, R. F., McGue, M., & Iacano, W. (2003). Parent-child conflict and the como-rbidity among childhood externalizing disorder. Journal of Archives of General Psychiatry, 60, 505-513.

Campbell, S. B., Shaw, D. S., & Gilliom, M. (2000). Early externalizing behavior problems: Toddlers and pre-schoolers at risk for later maladjustment. Development and Psychopathology, 12, 467-488.

Cicirelli, V. G. (1982).  Sibling influence throughout the lifespan. In M. E. Lamb & S. Smith (Eds.), Sibling relationships: Their nature and significance across the lifespan (pp. 267-284). Hillsdale, NJ: Erlbaum.

Dunn, J. (1996). Young children's close relationship. Newbury Park: SAGE.

Fienberg, M. E., McHale, S. M., Crouter, A. C., & Cumsille, P. (2003). Sibling differentiation: Sibling and parent relationship trajectories in adolescence. Child Development, 74 (5), 1231-1274.

Gimpel, G. A., & Holland, M. L. (2002). Emotional and behavioral problem of young children: Effective intervention in the preschool and kinder-garten years. New York: Guildford.

Glosser, R. (2011). Examination of the relationship between the Child Behavior Checklist/ 6-18 and the Social Responsiveness Scale Parent Forms using individuals with high functioning autism. Doctoral Dissertation, Indiana University of Pennsylvania.

Kaplan, H., & Sadock, B. (2002). Clinical Psychiatry. Translated by N. Pouraphkari. Tehran: Publication Azadeh.

Kauffman, J . M. (2001). Characteristics of emotional and behavior Disorder of Children and Youth (7th ed.). NJ: Merill /Prentice hall.

Kim, J., McHale, S. M., Crouter, A., & Osgood, D. (2007). Longitudinal linkages between sibling rela-tionships and adjustment from middle childhood through adolescence. Developmental Psychology, 43(4), 960-973.

Lee, E. H., Zhou, Q., Ly, J., Main, A., Tao, A., & Chen, S. H. (2014). Neighborhood characteristics, parenting styles, and children’s behavioral prob-lems in Chinese-American immigrant families. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psycho-logy, 20, 202-212.

Mairet, P. (1964). Alfred Adler: Problems of neurosis: A book of case studies. New York: Harper & Row.

McClintock, S. M. (2005). Relationship of internalizing behavior problems to intelligence and executive functioning in children. MS dissertation, University of Texas southwestern madicall center at Dallas.

Mitchell, J. (2006). Siblings: Sex and violence. Malden: Blackwell Publishing Ltd.

Maughan, B., Rowe, R., Messer, J., Goodman, R., & Meltzer, H. (2004). Conduct Disorder and Pro-positional Defiant Disorder in national sample: developmental epidemiology. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45, 609-621.

Muhtadie, L., Zhou, Q., Eisenberg, N., & Wang, Y. (2013). Predicting Chinese children’s internalizing problems: The unique and interactive effects of temperament and parenting. Development and Psy-chopathology, 25, 653-667.

Nakamura, B., Ebesutani, C., Bernstein, A., & Chorpita, B. (2009). A psychometric analysis of the Child Behavior Checklist DSM-oriented Scales. Journal of Psychopathology and Behavioral Asse-ssment, 31, 178-189.

Newman, J. (1996). The more the merrier? Effects of family size and sibling spacing on sibling rela-tionships. Child: Care, Health and Development, 22, 285-302.

Pau-Ching, L. (2007). Sibling relationships in adult-hood and old age: A case study of Taiwan. Current Sociology, 55(4), 621- 637.

Pudrovska, T. (2008). Psychological implications of motherhood and fatherhood in midlife: Evidence from sibling models. Journal of Marriage and Family, 70, 168-181.

Schroder, C. S., & Gordon, B. N. (2002). Assessment and treatment of childhood problems: A clinician's guide (2nd ed). New York: Guilford Press.

Stillwell, R., & Dunn, J. (1985). Continuities in sibling relationships: Patterns of aggression and friendliness. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 26, 627-637.

Stocker, C., Dunn, J., & Plomin, R. (1989). Sibling relationships: Links with child temperament,
maternal behavior, and family structure. Child Development, 60, 715-727.

Sulloway, F. J. (2001). Sibling-order effects. Inter-national Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences. Amsterdam: Elsevier Science Ltd.

Tamrouti-Makkin, I., Dobas, J. S., Gerris, J. R., & Van Aken, M. A. (2004). The relation between the absolute level of parenting and differential parental treatment with adolescent sibling adjustment. Journal of Child Psychology & Psychiatry, 45(8), 1397-1406.

Vandell, D. L. (1987). Baby sister, baby brother: Reactions to the birth of a sibling and patterns of early sibling relationships. In F. F. Schachter & R. K. Stone (Eds.). Practical concerns about siblings: Bridging the research-practice gap (pp. 13- 37). New York: Haworth.

Van Langveld, A. D. (2010). Sibling relationships, stress and well-being during early adolescence. PhD thesis, Brigham Young University, School of Family Life.

Youngstrom, E., Youngstrom, J. K., & Starr, M. (2005). Bipolar diagnoses in community mental health: Achenbach Child Behavior Checklist profiles and patterns of comorbidity. Biological Psychiatry, 58, 569-575.