تنوع گونه‌ای شکارگرهای Heteroptera و تغییرات دوره‌ای جمعیت آنها در مزارع برنج مازندران

تحقیقات نوین در گیاه پزشکی

شناسنامه علمی شماره، دوره 1، شماره 1، دی 1388، صفحه 41-27   

نویسندگان

حسن قهاری^* ؛ هادی استوان؛ مهرداد طبری

چکیده

سن‌های شکارگر (Heteroptera) از جمله دشمنان طبیعی کارآمد در اغلب اکوسیستم‌های زراعی می‌باشند که نقش بسیار مهمی در برنامه‌های کنترل بیولوژیک و طبیعت دارند. بر این اساس و با توجه به اهمیت برنج به عنوان یک محصول غذایی اساسی در ایران و نیز وجود طیف وسیعی از انواع آفات در مزارع برنج شمال ایران، تنوع گونه‌ای و تغییرات جمعیت این گروه از شکارگران در مزارع برنج مازندران طی سال‌های 1384 و 1385 بررسی شد. بر اساس نتایج این پژوهش، بیست گونه سن شکارگر از مزارع برنج مازندران جمع‌آوری گردید که از این میان هشت گونه شامل Oncocephalus pilicornis Reuter، Oncocephalus plumicornis (Germar)، Reduvius pallipes Klug، Rhynocoris iracundus (Poda) و Coranus cf. niger Rambur از خانواده‌ی Reduviidae و گونه‌های Stenodema calcaratum (Fieb.)، Orthotylus flavosparsus (C.Sahlb.) از خانواده‌ی Miridae و گونه‌یBrachynema puncticornis Rt. از خانواده‌ی Pentatomidae گزارش جدیدی برای فون ایران می‌باشند. نتایج بررسی‌های مربوط به فراوانی دوره‌ای جمعیت سن‌های شکارگر در مزارع برنج نشان داد که انبوهی جمعیت این شکارگران در طول فصل زراعی به‌طور تدریجی در حال افزایش است ولی مصرف حشره‌کش‌ها موجب ایجاد تلفات شدیدی در جمعیت آنها می‌گردد. همچنین نتایج نمونه‌برداری‌ها از تغییرات جمعیت سن‌های شکارگر در ساعات مختلف روز نشان داد که حداکثر فعالیت روزانه این حشرات در حدود ساعات 10 صبح و حدود 18 عصر صورت می‌گیرد و این شکارگران در ساعات 12 الی 16 بعد از ظهر به دلیل گرما و رطوبت بالای مزارع برنج به زیر بوته‌ها و نیز لابلای علف‌های هرز حاشیه‌ی مزارع پناه می‌برند. نتایج بررسی‌های مربوط به تراکم جمعیت سن‌های شکارگر روی سه رقم فجر، خزر و نعمت نشان داد که بالاترین تراکم سن‌ها روی رقم فجر بدست آمد و اختلاف معنی‌داری بین دو رقم خزر و نعمت مشاهده نگردید. با توجه به اینکه رقم فجر جزو ارقام حساس برنج به کرم ساقه‌خوار برنج محسوب می‌شود و تراکم جمعیت آفت روی آن بیشتر از سایر ارقام می‌باشد، به همین دلیل جمعیت بالاتری از سن‌های شکارگر به جهت فراوانی طعمه روی این رقم مشاهده گردید.

کلیدواژه‌ها

سن های شکارگر؛ تغییرات جمعیت؛ برنج؛ مازندران

مراجع

Ambrose, D.P. 1999. Assassin Bugs. Science Publishers, Enfield, New Hampshire, U.S.A.

Bonhof, M.L., Overholt, W.A., Van Huis, A. & Polaszek, A. 1997. Natural enemies of cereal stem borers in East Africa: A review. Insect Science and its Application, 17(1): 19 - 35.

Chiarappa, L. 1995. Crop Loss Assessment Methods. FAO manual on the evaluation and prevention of losses by pests, disease and weeds. Published by FAO, (Translated to Persian by G. Nouri Ganbalani).

de Kraker, J., van Huis, A., van Lenteren, J.C., Heong, K.L. & Rabbinge, R. 1999a. Egg mortality of rice leaffolders Cnaphalocrocis medinalis and marasima patnalis in irrigated rice fields. BioControl, 44: 449 - 471.

de Kraker, J., van Huis, A., Heong, K.L., van Lenteren, J.C. & Rabbinge, R. 1999b. Population dynamics of rice leaffolders (Lepidoptera: Pyralidae) and their natural enemies in irrigated rice in the Philippines. Bulletin of Entomological Research, 89: 411 - 421.

de Kraker, J., van Huis, A., van Lenteren, J.C., Heong, K.L. & Rabbinge, R. 2001. Effect of prey and predator density on predation of rice leaffolder eggs by the cricket Metioche vitatticollis. Biocontrol Science and Technology, 11:67 - 80.

Dwumfour, E.F. 1990. Predators of Chilo partellus. ICIPE 18th annual report: 32-36.

Ferragut, F. & Gonzales Zamora, J.E. 1994. Diagnosis and geographical distribution of the species of Orius Wolff 1811, in the peninsular Spain (Heteroptera: Anthocoridae). Boletin de Sanidad Vegetal- Plagas, 20(1): 89–101 (in Spanish with English abstract).

Ghassempour, A., Mohammadkhah, A., Najafi, F. & Rajabzadeh, M. 2002. Monitoring of the pesticide Diazinon in soil, stem and surface water of rice fields. Analytical Sciences, 18: 779 - 783.

Godfray, H.C.J. 1994. Parasitoids: Behavioral and Evolutionary Ecology. Princeton University Press, Princeton, NJ.

He, J.H. 1986. Illustration of natural enemies of rice leaffolders, Cnaphalocrocis medinalis (Lep.: Pyralidae), on different plant stages. Journal of Agricultural Entomology, 7: 81-90.

Heinrichs, E.A. 1994. Biology and Management of Rice Insects. Wiley Eastern Ltd., IRRI.

Khan, Z.R., Litsinger, J.A., Barrion, A.T., Villanueva, F.F.D., Fernandez, N.J. & Taylor, L.D. 1991. World Bibliography of Rice Stem Borers 1974-1990. International Rice Research Institute & International Centre of Insect Physiology and Ecology.

Lattin, J.D. 2000. Economic importance of minute pirate bugs (Anthocoridae). pp.: 607-637, In: Schoefer, C. W. & Panizzi, A.R. (Eds.) Heteroptera of Economic Importance. Florida, CRC Press.

Lattin, J.D. & Stanton, N.L. 1992. A review of the species of Anthocoridae (Hemiptera: Heteroptera) found on Pinus contorta. Journal of the New York Entomological Society, 100: 424-79.

Manley, G.V. 1982. Biology and life history of the field predator Andrallus spinidens F. (Hemiptera: Pentatomidae). Entomological News, 93(1): 19 - 24.

Mohyuddin, A.I. 1990. Biological control of Chilo spp. in maize, sorghum and millet. Insect Science and its Application, 11(4/5): 721 - 732.

Pathak, M.D. & Khan, Z.R. 1994. Insect Pests of Rice. International Rice Research Institute, Manila, Philippines.

Polaszek, A. 1998. African Cereal Stem Borers: Economic Importance, Taxonomy, Natural Enemies and Control. CABI, Wallingford, UK.

Rezvani, N. & Shah Hoseini, J. 1976. Study of ecology of rice stem borer (Chilo suppressalis Walker) in Eastern Mazandaran. Applied Entomology and Phytopathology. 43: 1-38 (In Persian with English abstract).

Rubia, E.G., Pena, N.B., Almazan, L.P. & Shepard, B.M. 1990. Efficacy of selected predators against some insect pests of rice. Journal of Plant Protection Tropics, 7: 69-76.

SAS Institute. 2000. SAS/STAT User's Guide, release version 8.2. SAS Institute, Cary, North Carolina.

Schaefer, C.W. 1998. Phylogeny, systematics, and practical entomology: the Heteroptera (Hemiptera). Anais da Sociedade Entomológica do Brasil, 27: 499 - 511.

Schuh, R.T. & Slater, J.A. 1995. True Bugs of the World (Hemiptera: Heteroptera). Cornell Publishing Associates, Ithaca, New York.

Shojaii, M., Ostovan, H., Khodaman, A., Hosseini, M. & Daniali, M. 1996. The occurrence of Orius minutus (L.) in apple orchards Mashhad. Journal of Agricultural Science of Islamic Azad University, 2 (5&6): 5-20 (In Persian with English abstract).

Smith, S.M. 1996. Biological control with Trichogramma: advances, success and potential for their use in biological control. Annual Review of Entomology, 41: 375 - 406.

Synder, W.E. & Wise, D.H. 1999. Predator interference and the establishment of generalist predator populations for biocontrol. Biological Control, 15: 283 - 92.

Yasungata, T. 1997. The flower bug genus Orius Wolff (Heteroptera: Anthocoridae) from Japan and Taiwan, Part II. Applied Entomology and Zoology, 32 (2): 379 - 394.

Zanuncio, J.C., Alves, J.B., Zanuncio, T.V. & Garcia, J.F. 1994. Hemipterus predators of eucalypt defoliator caterpillars. Forest Ecology and Management, 65: 65 - 73.

Zanuncio, J.C., Torres, J.B., Bernardo, D.L. & De Clerq, P. 1997. Effects of prey switching on nymphal development of four species of predatory stinkbugs. Mededelingen Faculteit Landbouwkundige & Toegepaste Wetenschappen Universiteit Gent, 62(2): 483 - 490.