بررسی روابط منبع و مخزن در سیستم‌های مختلف زراعی کشت برنج (Oryza sativa L.) رقم فجر

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 6، دوره 9، شماره 3 (بهار 1394) 35، اردیبهشت 1394، صفحه 213-224   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سیدعلی صادقی^{* 1}؛ سبحان ا.. قنبری²؛ حمیدرضا مبصر²؛ الیاس رحیمی پطرودی³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاداسلامی واحد قائمشهر

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، قائمشهر، ایران

³دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، دانشکده کشاورزی ، قائمشهر، ایران

چکیده

 به منظور بررسی سیستم­های زراعی و تعیین روابط بین منبع و مخزن در برنج رقم فجر، آزمایشی در مؤسسه تحقیقات برنج کشور واقع در شهرستان آمل در سال زراعی 1388اجرا شد. آزمایش به­صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گردید. سیستمهای زراعی مختلف در سه سطح (کشت سنتی، کشت بهبود یافته و کشت SRI) به عنوان عامل اصلی و عامل فرعی شامل سه سطح روابط منبع و مخزن (حذف یک سوم خوشه، حذف برگ پرچم و شاهد) بود. عملکرد دانه در کشت بهبود یافته (9/873 گرم در مترمربع) نسبت به کشت سنتی و SRI بترتیب با نسبت 3/18 و 1/25% افزایش معنی‌داری داشت، زیرا حداکثر و کمترین تعداد خوشه‌چه‌ پوک در خوشه به ترتیب برای سیستم­های کشت SRI و بهبود یافته حاصل گردید و تعداد خوشه در مترمربع برای کشت بهبود یافته بیشتر از کشت سنتی و SRI بود. حداقل تعداد خوشه‌چه‌ پوک درخوشه با قطع یک سوم بدست آمد که نسبت به شاهد به نسبت 5/39% کاهش معنی‌داری داشت و نشان‌دهنده محدودیت منبع فتوسنتزی در رقم فجر است. تعداد خوشه‌چه پوک درخوشه با قطع برگ پرچم در مقایسه با شاهد به نسبت 3/7% افزایش یافت. میزان عملکرد دانه با قطع برگ پرچم نسبت به شاهد حدود 4/16% کاهش داشت‌. اثر متقابل سیستم‌های زراعی مختلف با روابط منبع – مخزن تنها بر تعداد خوشه‌چه‌ پوک در خوشه از نظر آماری در سطح احتمال 5% معنی­دار گردید .

کلیدواژه‌ها

برنج؛ سیستم های زراعی مختلف؛ منبع – مخزن؛ عملکرد دانه

مراجع

 1-ارادتمند اصلی، د. و ن، باهر. 1386. بررسی عوامل فیزیولوژیکی محدود کننده عملکردازطریق تغییر در روابط منبع و مخزن برنج. فصلنامه علمی –پژوهشی دانش‌کشاورزی ایران، جلد 2 شماره 2 . صفحه 109-97.

2- افضلی کله بنی، س . 1386. بررسی اثرات ارایش کاشت و سن نشاء بر صفحات زراعی برنج رقم طارم هاشمی. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین . 85 صحفه. 

3- امیری لاریجانی، ب. ی، رمضان پور. م، کارگران. ع، شکری.، و س، ج.، حسینی. 1387. تکنولوژی افزایش عملکرد برنج و کاهش هزینه تولید در قالب سیستم نوین مدیریت کشت. همایش ملی و به زراعی و به نژادی برنج . دانشگاه آزاد اسلامی قائمشهر.

4- مبصر، ح، ر.، ق، نور محمدی.، فلاح، و، م.، درویش، ف. ا.، و ا، مجیدی.1384. اثرات مقادیر و تقسیط نیتروژن بر عملکرد دانه ی برنج رقم طارم هاشمی ، مجله علمی پژوهشی علوم کشاورزی .

5- Alagesan, V. and Budhar, M.  N. 2009. System of rice intensification: exploring the level of adoption and problems of discontinuance. Regional research station, Tamil nadu agricultural. IRRN 2009.

6- Cock, S. H. and Yoshida, S. 1973. Changing sink – source relations in rice (Oryza Sativa L.). Soil. Plant Nutr. 19:229-234.

7- Das, N. R. and Mukherjee, N. 1989. Effect of seedlinage and leaf removal on rice grain and straw. I. R.R.I. News letter. 14:1-29.

8- Fukshima, M. T., Napa, A. H. I. and Psunova, K. 1985. Effect of os defoliation – on the foto syn thetic parameter and yield components under floaded a drought condition in rice varities. Japons journal of breeding. 335: 222 – 300.

9- Joelibarison,  A. 2003. Nutrient-use efficiency and nutrient use uptake in conventional and intensive (SRI) rice cultivation systems in Madagascar. Master is thesis.Department of Crop and Soil Sciences.Cornell University, Ithaca, NY.YVV.

10- Mat sushima, S. 1957. Rice. Crop Physiology. Cam brig univer sity press. United king dom. p. 37-99.

11- Menete, M. Z. L., Van, H. M., Brito, R. M. L., Degloria, S. D. and Famba, S. 2008. Evaluation of system of rice intensification (SRI) component practices and their synergies on salt-affected soils. Department of crop and soil sciences, 1005 bradfield, Cornell University, IthacaNY.14853, USA.

12- Murty, P. S. and Muty, K. S. 1981. Effectes of low light at thesis spikelet sterility in rice. Cur. Sci. 5:420 – 452.

13- Nisson, R. 2004. Organic processing tomato production. Agfact .H803060. First edition.

14- Panap. 2007. The system of rice intensification (SRI): An efficient, economical and ecologically-friendly way to increase productivity.pesticide action Network Asia and pacific.

15- Styger, E. 2009. System of rice intensification (SRI) –communey – based evaluation in Goundam and dire ciroles, Timbuktu, Mail, 2008/2009.

16- Stoop, W. A. and Kassam, A. H. 2006. The “System of rice intensification (SRI)”: implication for agronomic research .published in: Tropical Agriculture Association Newsletter.

17- Stoop, W. A. 2005. The system of rice intensification (SRI): Results from exploratory field research in Ivory Coast – research needs and prospects for adaptation to divers production system of resource-poor farmers.WARDA.

18- Uphoff, N. 2005. Features of the system of rice intensification (SRI) apart from increases in yield.Cornell International Institute for food, agriculture and devolopment.

19- Uphoff, N. 2006. Increasing water saving while raising rice yields with the system of rice intensification (SRI). 2, international rice congress, new dehli, October 9-13, panel on water productivity and reuse .33 pages.

20- Venkateswarlu, B. 1976. Source sink interrelationships in low land rice. Plant and soil.44:575_586.

21- Venkateswarlu, B. and Visperas, R. M.1987. Solar radiation and rice Productivity.IRRI ReSearch Paper series.129.

22-  Vergara, B. S., Enkateswarler, B. V., Janoria, M., kim, J. and Visperas, R.  M. 1988. Rationale for a low littering rice plant type with high density grains. In ternational Rice Research Inst.Los Banos, Languna. Phillippines .15(1):33-40.

23- Wel, M. L. and Liu, D. J. 1986. The influence of partical leaf removal and planting density on the yield of rice plant differing in grain weight.J.of Agri.Res.of China.35:413_423.