بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد جو تحت روش‎های مختلف خاکورزی

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 4، دوره 9، شماره 4 (تابستان 1394) 36، شهریور 1394، صفحه 287-298   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

کامی کابوسی^{* 1}؛ سعید رضایی نژاد²؛ آسیه سیاهمرگویی³

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

²گروه کشاورزی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

³استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه جو تحت روش‎های مختلف خاکورزی در شهرستان گرگان، آزمایشی به صورت کرت‎های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در فصل زراعی 92-1391 اجرا گردید. عامل اصلی روش‌های مختلف خاکورزی شامل شخم با گاوآهن برگردان­دار، شخم با گاوآهن قلمی، دو بار دیسک و بی­خاکورزی و عامل فرعی مقادیر مختلف آبیاری در مرحله 50% ظهور سنبله به میزان 100% ظرفیت زراعی، 75% ظرفیت زراعی، 50% ظرفیت زراعی و بدون آبیاری بود. نتایج نشان داد تنش خشکی باعث تأخیر در بروز مراحل فنولوژیکی و کاهش ارتفاع گیاه، طول سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت گردید. خاکورزی با گاوآهن قلمی تعداد روز تا بروز مراحل فنولوژیکی را کاهش داد. همچنین این تیمار منجر به افزایش کمی صفات تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله و تعداد دانه در مترمربع گردید. ارتفاع گیاه در تیمارهای دو بار دیسک و بی­خاکورزی به طور معنی­داری کمتر از تیمارهای خاکورزی با گاوآهن قلمی و برگردان­دار بود. در تیمارهای خاکورزی حفاظتی به روش دو بار دیسک و بی­خاکورزی کاهش وزن هزار دانه به ترتیب به میزان 3/2 و 8 درصد نسبت به تیمار خاکورزی با گاوآهن برگردان­دار مشاهده گردید اما این کاهش معنی­دار نبود. بیش‌ترین میزان عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت به ترتیب به میزان 3049 و 9322 کیلوگرم بر هکتار و 51/32 تحت شرایط استفاده از گاوآهن قلمی مشاهده شد که اختلاف آن با سایر روش‏ها معنی­دار بود.

کلیدواژه‌ها

آبیاری؛ تنش خشکی؛ جو؛ خاکورزی

مراجع

1- Afzalinia, S., Dehghaneian, M. and Talati, M. H. 2009. Effect of conservation tillage on soil physical properties, fuel consumption and wheat yield. Forth Conference on Energy Efficiency and Agricultural Engineering. October 1-3, 2009. Rousse, Bulgaria.

2- Akbarnia, A. 2013. Study of fuel consumed and crop yield of three tillage methods in barley farms. J. of Plant Production, Vol. 20 (1): 203-210. [In Persian with English Summary]

3- Azimzadeh, S. M., Koocheki, A. R. and Bala, M. 2002. Effect of different tillage methods on bulk density, porosity, soil moisture content and yield of wheat under dryland conditions. Iranian Journal of field crop Science, 4(3): 209-224. [In Persian with English Summary] 

4- Bagheri, A. and Heidari Sharif Abadi, H. 2007. Effect of drought and salt stresses on yield, yield components and ion content of hull-less barley (Hordeum sativum L.). Journal of New Agricultural Sciences, 7: 1-16. [In Persian with English Summary]

5- Bakhshi Khaniki, Gh., Fattahi, F. and Yazdchi, S. 2007. Drought effects on morphologic traits of 10 barley varieties in Osko area, Eastern Azarbaijan province. Pajouhesh and Sazandegi, 74: 108-114. [In Persian with English Summary]

6-Behrouzilar, M. 1991. Management of Tractor and Agricultural Machinery. University of Tehran Publication, No. 1856, 420p. (In Persian)

7- Bonari, E., Mazzoncini, M. and Peruzzi, A. 1995. Effects of conventional and minimum tillage on winter oilseed rape (Brassica napus L.) in a sandy soil. Soil Tillage Research, 33: 91-108.

8- De Vita, P., De Paolo, E., Fecondo, G., Di Fonzo, N. and Pisante, M. 2007. No-tillage and conventional tillage effects on durum wheat yield, grain quality and soil moisture content in southern Italy. Soil and Tillage Research, 92(1-2): 69-78.

9- Dehghaneian, M. and Afzalinia, S. 2012. Effect of conservation tillage on grain drill performance, barley yield and barley yield components. The 7^th National Conference on Agricultural Machinery Engineering and Mechanization, September14-16, 2012. Shiraz University, Iran.

10- Dolatpanah, T., Roostaii, M., Ahakpaz, F. and Mohebalipoor, N. 2013. Effect of Drought Stress on Grain Yield and Yield Components of winter and Facultative Barley Genotypes in Maragheh Region. Seed and Plant Improvement Journal, 29 (2): 257-275. (In Persian)

11- Etesami, M., Galeshi, S., Soltani, A. and Noorinai, N. 2008. Investigation of changes harvest index, yield and grain yield components in modern and old barley genotype. (Hordeum vulgare). Journal of Agricultural Science and Natural Resources, 15(5): 19-25. [In Persian with English Summary]

12- Fathbaheri, C., Javanshir, A., Kazemi, H. and Aharizad, C. 2005. Irrigation effects on different phonologic stages of spring barley agronomic triats. Iranian Journal of Agriculture Science, 36(1): 169-176. [In Persian with English Summary]

13- Fazel Najafabadi, M., Bihamta, M. R., Nikkhah, H. R. and Peighambari, S. A. 2009. A study of barley (hordeum vulgare l.) yield determining traits in stress and non-stress conditions. Iranian Journal of Agriculture Science, 40 (1): 55-67. [In Persian with English Summary]

14- Gaspar, I., Zama, E. and Drobota, C. 1998. Modifications caused by weather stress in the morphoproductive elements of spring barley. Cercetari Agronomice in Moldova, 31(1-2): 67-71.

15- Goding, M. J., Ellis, R. H., Shewry, P. R. and Schofield, J. D. 2003. Effects of restricted water availabity and increased temperature on grain filling, drying and quality of winter wheat. Journal of Cereal Sciences 37(3): 295-309.

16- Karami, E., Ghannadha, M. R., Naghavi, M. R. and Mardi, M. 2005. An evaluation of drought resistance in barley. Iranian Journal of Agriculture Science, 36(3): 547-560. [In Persian with English Summary]

17- Khalil, F. A., Ouda, S. A. and Tantawy, M. M. 2007. Predicting the effect of optimum irrigation and water stress on yield and water use of barley crop. Journal of Applied Sciences Research, 3(1): 1-6.

18- Koocheki, A. R., Amini Sefidab, A., Sharifalhoseini, M. and Komaili, H. R. 2011. Evaluation and selection of international barley lines under late season drought stress conditions (short communication). Environmental Stresses in Crop Sciences, 4(1): 87-91. [In Persian with English Summary]

19- Małecka, I. and Blecharczyk, A. 2008. Effect of tillage systems, mulches and nitrogen fertilization on spring barley (Hordeum vulgare L.). Agronomy Research 6(2): 517-529.

20- Mamnouei, E., Fotouhi Ghazvini, R., Esfahani, M. and Nakhoda, B. 2006. The effects of water deficit on crop yield and the physiological characteristics of barley (Hordeum vulgare L.) varieties. Journal of Agricultural Science and Technology (JAST), 8(3): 211-219.

21- Ramadhan, M. N. 2013. Tillage system and seeding rates effect on yield components, seed yield and biological yield of barley cultivars. J. Basrah Researches (Sciences), 39(1): 33-46.

22- Sabaghpour, S. H. 2005. Parameters and mechanisms of drought tolerance in crops. National Committee of Agricultural Aridity and Drought Management, 154 pp. [In Persian]

23- Sajed Gollojeh, K., Ebadi, A. and Sanjari, A. Gh. 2013. Effect of stress on grain yield and dry matter accumulation in three spring barley genotypes. Agronomy Journal (Pajouhesh & Sazandegi), 98: 110-120. [In Persian with English Summary]

24- Samarah, N. H. 2005. Effects of drought stress on growth and yield of barley. Agronomy for Sustainable Development, 25(1): 145- 149.

25- Schillinger, W. F. 2005. Tillage method and sowing rate relations for dry land spring wheat, barley, and oat. Crop Science, 45: 2636- 2643.

26- Sojka, R. E., Horn, D. J., Ross, C. W. and Baker, C. J. 1997. Subsoiling and surface tillage effects on soil physical properties and forage oat stand and yield. Soil Tillage Research, 40: 125-144.

27- Tajalli, H., Mosavi, GH. R., Baradaran, R. and Saberi, M. H. 2012. The study of promising genotypes of barley (Hordeum vulgaris L.) under end of season drought stress conditions (short communication). Environmental Stresses in Crop Sciences, 4(2): 173-177. [In Persian with English Summary]

28- Vaezi, B., Bavei, V., Ghanavati, M. and Ebrahimpoor, F. 2013. Evaluation of barley lines for drought tolerance under field condition. Agronomy Journal (Pajouhesh & Sazandegi), 97: 10-20. [In Persian with English Summary]