ازریابی تأثیر مدیریت آبیاری و تغذیه ای بر عملکرد و بهره وری آب ذرت علوفه ای و دانه ای هیبرید (S.C.704) در شمال کشور

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 3، دوره 10، شماره 1 (پاییز 1394) 37، آذر 1394، صفحه 21-39   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

رضا رضایی سوخت آبندانی^{* 1}؛ مهرنوش رضایی²؛ نازنین رضایی³؛ مجتبی ابراهیمی⁴

¹دانشجویی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی،گروه زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

²دانشجویی کارشناسی ارشد، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان، گیلان، ایران

³کارشناسی ارشد، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

⁴دانشجویی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی،گروه زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان، خوزستان، ایران

چکیده

این آزمایش در سال زراعی 90- 1389 به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایع­کلاء (نکاء) اجرا شد. عامل اصلی دور آبیاری شامل ₁I، ₂ I، ₃I و ₄ I(به ترتیب 75 ، 100 ، 125 و 150 میلی­­متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر) و عامل فرعی نیتروژن معادل صفر،200 و 400 کیلوگرم اوره در هکتار بود. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد علوفه­تر در هکتار با مصرف 184 کیلوگرم نیتروژن با میانگین 71230 کیلوگرم در هکتار به دست آمد، اما بیشترین عملکرد علوفه خشک در هکتار  به ترتیب با 75 و 125 میلی­متر تبخیر از تشت تبخیر به ترتیب 19030 و 17810 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. حداکثر کارآیی مصرف آب ماده خشک با دور آبیاری 125 میلی­متر تبخیر از تشت تبخیر برابر 37/15 کیلوگرم بر متر مکعب حاصل گردید. بیشترین عملکرد علوفه­تر و دانه در هکتار ، عملکرد علوفه­تر و دانه نسبت به آبیاری+ میزان بارندگی تحت اثر متقابل دور آبیاری و کود نیتروژن برای تیمارهای با دورآبیاری 125 و 150 میلی­متر تبخیر از تشت تبخیر و با مصرف 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به تر تیب برابر 79200 ، 13000 کیلوگرم در هکتار ، 34/67 و 44/12% و همچنین بیشترین و کمترین شاخص بهره­وری آب آبیاری تحت اثر متقابل دور آبیاری و کود نیتروژن برای تیمارهای با دور آبیاری 125 و 75 میلی­متر تبخیر از تشت تبخیر و با مصرف 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به ترتیب برابر 42/18 و 97/6 کیلوگرم ماده خشک بر متر مکعب به دست آمد.

کلیدواژه‌ها

ذرت؛ راندمان و کارآیی مصرف آب؛ شاخص بهره وری آب آبیاری

مراجع

1- ایزدی،  م. و امام،  ی. 1389. اثرآرایش کاشت، تراکم بوته و سطوح نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه­ای رقم سینگل کراس 704. مجله علوم زراعی ایران، جلد دوازدهم، شماره 3.

2- رزمی،  ن. و قاسمی،  م. 1386. اثر رژیم­های مختلف آبیاری بر رشد، عملکرد دانه و اجزای آن در ارقام سورگوم
دانه­­­­ای در شرایط اصفهان. مجله علوم زراعی ایران. 9 (2):169-183.

3- رضایی سوخت آبندانی،  ر.، رمضانی،  م.، مبصر،  ح. ر. و امیری،  ا. 1389. تأثیر مدیریت آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد و بهره­وری آب ذرت علوفه­ای و دانه­ای سینگل کراس 704 در مازندران. سومین همایش ملی مدیریت شبکه­های آبیاری و زهکشی. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده مهندسی علوم آب، 10 تا 12 اسفند. 10- 1 ص.

4- صارمی  م.، و  سیادت س. ع. 1374 . اثر تنش ناشی از فواصل آبیاری­ها بر روی عملکرد و اجزای عملکرد و خصوصیات مرفولوژیکی ذرت رقم 704 تحت شرایط آب­وهوایی اهواز. گزارش نهایی طرح تحقیقات مرکز تحقیقات کشاورزی خوزستان. 45 ص.

5- صادق­زاده  ک.، و کشاورز  ع. 1379. توصیه­هایی بر بهینه­ی سازی کارآیی مصرف آب در اراضی زراعی کشور. سازمان تحقیقات، آموزش­ و ترویج کشاورزی. 31 ص.

6- علوی فاضل  م.، رادمنش  ف.، مسجدی  ع.، و شکوه­فر  ع. 1387. تعیین مناسب­ترین دورآبیاری ذرت تابستانه با استفاده از تشت تبخیر کلاس A در شهرستان اهواز. دومین همایش ملی مدیریت شبکه­های آبیاری و زهکشی، دانشگاه شهید چمران اهواز. دانشکده مهندسی علوم آب، 10 تا 12 اسفند. 6- 1 ص.

7- علیزاده  ا. 1374. رابطه آب­، خاک و گیاه. چاپ اول. انتشارات آستان قدس. 353 ص.

8- کریمی  ه. 1375. گیاهان زراعی. انتشارات دانشگاه تهران. 628 ص.

9-کریمی م.، اصفهانی م.، بیگلوئی م. ح.، و ربیعی ب. 1388. تأثیر تیمارهای کم آبیاری بر صفات مرفولوژیک و
شاخص­های رشد ذرت علوفه­ای در شرایط آب و هوایی رشت. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، جلد 2، شماره 2، ص 110-91.

10- لک  ش.، نادری  ا.، سیادت  س. ع.، آینه­بند  ا.، و نورمحمدی  ق. 1385. اثر سطوح مختلف نیتروژن و تراکم  بوته در شرایط مختلف رطوبتی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی ­مصرف­آب ذرت دانه­ای سینگل­کراس704 در خوزستان. مجله علوم زراعی ایران. جلد هشتم، شماره2. 15- 1ص.

11- مجیدیان  م.، غدیری ح.، و کامکار حقیقی  ع. 1381. بررسی تأثیر تنش رطوبت و نیتروژن در مراحل مختلف رشد بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد و راندمان استفاده از آب در ذرت دانه­ای، چکیده مقالات هفتمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، 735 ص.

12- نورمحمدی  ق.، سیادت  س. ع.، و کاشانی  ع. 1376. زراعت غلات. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز. 440 ص.

13- Berenguer,  P., Sativeri,  F., Boixadera,  J. and LIoreras,  J. 2009. Nitrogen fertilization of irrigated maize under Mediterranean conditions. Eueop Journal Agronomy. 30, p. 163-171.

14- Camberato, J. J. 2001. Nitrogen in soil and fertilizers.SC.Turfgrass Foundation News,8(1):6-10.

15- Claasen, M. M. and Shaw, R. H. 1970. Water deficit effects on corn: II Grain components. Agron. J. 652-655.

16- FAO. 2002 . Maize in human nutrition. PP. 5-100.

17- Feng-Min,  L. X., Yan, Feng-Rui  L. and An-Hong, G. 2001. Effects of different water supply regimes on water use and yield performance of spring wheat in a simulated semiarid environment. Agricultural Water Management, 47(1): 25-35.

18- Grove,  J. H. 2000. Nitrogen management for no-tillage wheat following corn orfull-season soybeans. http://www.ca..uky.edu/ukrec/RR 1999-2000/99-00pg25.pdf

19- Hanway,  J. J. 1992. How a corn plant develops. Iowa Coop Ext. Ser. Spec. Rep. 48.

20- Hambline,  A., Ennantand, O. and Perry, M. W. 1990. The cost of dey matter partitioning changes with seasonal supply of water and nitrogen to dryland wheat.Plant and soil,122:47-58.

21- Hamdy,  A. 2001 . Agricultural water demand management. A must for water saving. In: Advanced short course on water saving and increasing water productivity: Challenges and oftions. Faculty of agriculture, university of gordan, amman. Gordan, march. 2001, PP. B 1801-18030.

22- Hanks, R. J. 1974. Model for predicting plant yield as influenced by water use. Agron. J. 66: 660-665.

23- Hargreaves, G. H., and Samani, Z. A. 1984 . Economic consideration of deficit irrigation. Journal of irrigation and drainage, division. 110 (4): 343-358.

24- Howell,  T. A. K.,  Davis,  R., Mccormick,  R. L., Yamada,  H.,  Walhood,  V. T. and Meek, D. W. 1984 . Water use efficency of narrow row cotton. Irrig Sci. 5: 195-214.

25- Hussain, G. H. and Al-Jaloud,  A. 1998. Effect of irrigation and nitrogen on yield, yield components and water use efficiency of barley in Saudi Arabia. Agric. Water Manage. 36: 55-70.

26- Jose,  C., Inma,  F., Fillippe,  D. and Faci,  M. 2000. Simulation of maize yield under water stress with the EPIC phase and crop watch models. Agron. J. 92: 669-679.

27- Jama,  A. O., and Ottman,  M. J. 1993. Timing of the first irrigation in corn and water stress conditioning. Agron. J. 85: 1159–1164.

28- Mansouri-Far,  C., Modarres sanavy,  S. A. M. and Saberali,  S. F. 2010. Maize Yield response to deficit irrigation during Low Sensitive growth stages and nitrogen rate under semi arid climatic conditions. Agric Water Manage. 97, p. 12-22.

29- Moser, S. B., Feil, B., Jampatong, S. and Stamp, P. 2006. Effects of pre-anthesis drought nitrogenfertilizer rate, and variety on grain yield, yield components, and harvest index of tropical maize. Agric Water Manage. 81, p. 41-58.

30- Nissanka,  S. P., Dixon,  M. A. and Tollenar,  M. 1997. Canopy gas exchange response to moisture stress in old and new maize hybrid-crop Sci.37:172-181.

31- Necdet,  D. Z., Yilna,  E., Sezgin,  F. and Curbuz,  T. 2006 . Water-yield relation and water use efficiency of cotton (Gossy pium hirsutum L.) and second crop corn  (zea mays L.) in western Turkey. Agric water manag. 82: 63-85.

32- Norwood,  C. A. 2000. Water use and yield of limited irrigated and dryland corn. Soil Sci. Soc. Am. J. 64: 365-370.

33- ONeil, P. M., Shanahan, J. F., Shepers, J. S. and Caldwel, B. 2004. Agronemic responses of corn hybrids from different areas to deficit and adequate level of water and nitrogen. Agron Journal. 96, p. 1660- 1667.

 34- Osborne,  S. L., Scheppers,  G. S., Francis,  D. D. and Schle mmer,  M. R. 2002. Use of spectral radiancetion-season biomass and grain yield in nitrogen and water-stressed corn. Crop Sci. 42: 165-171.

35- Oktem,  A., Siesek,  M. and Oktem,  G. 2003. Deficit irrigation effects on sweet corn (Zea mays soecharata sturt) with drip irrigation system in a semi arid region. I: Water-yield relationship. Agric. Water Manag. 61(1): 63-74.

36- Sepaskhah, A. R., Tavakoli, A. and Mousavi, S. F. 2006. Principles and application of deficit irrigation. Iranian National Committee of Irrigation and Drainage Presss.

37- Tavakkoli, A. R. and Oweis, T. Y. 2004.The role of supplemental irrigation and nitrogen in producing bread wheat in the high lands of Iran-Agricultural water Management.65:225-236.

38- Tavakoli, A. R., Oweis, T., Ferri, F. A.,  Haghighati, V., Belson,  M., Pala,  H. and Ketata, H. 2005. Supplemental Irrigation in Iran: Increasing and stabilizing wheat yield in rainfed highlands. On-Farm water husband dry research report series No. 5, 46P, ICARDA, Aleppo, Syria.

39- Villar-Mir,  J. M., Villar-Mir,  P., Stockle,  C. O., Ferrer,  F. and Aran,  M. 2002. On-farm monitoring of soil nitrate-nitrogen in irrigated cornfields in the Ebro valley (Northeast Spain). Agron Journal. 94, p. 373-

380.

40- Wright,  P. R., Morgan, J. M. and Jessop,  R. S. 1996. Comparative adaptation of canola (Brassica napus L.) and Indian mustard (Brassica Juncea) to soil water deficits: plant water  relations and growth. Field Crop Res. 49: 49-51.

41- Zwart.  S. J. and Bastiansen,  W. G. 2004. Review of measured crop water productivity values for irrigated wheat, rice, cotton and maize. Journal agricultur. Whater management. 69: 115-133.