سنجش کیفیت زندگی در نواحی روستایی شهرستان گمیشان

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 8، دوره 9، شماره 27، شهریور 1393، صفحه 139-151   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علیرضا خواجه شاهکوهی^{* 1}؛ عبدالحمید نظری²؛ زهره ستاری³

¹استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

²استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، واحد گنبد کاووس، ایران

³دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، واحد گنبد کاووس، ایران

چکیده

 کیفیت زندگی می­تواند متأثر از عوامل و مؤلفه­های زیادی باشد که برخی از این عوامل مربوط به پایگاه اجتماعی - اقتصادی روستاییان (نظیر سطح تحصیلات، درآمد و...)، برخی مربوط به دسترسی به خدمات و زیرساخت­های روستایی (نظیر راه، حمل و نقل عمومی، خانه بهداشت، درمانگاه و ...) و برخی دیگر نیز مربوط به ویژگی­های شخصی و فردی افراد (نظیر سن، جنس، وضعیت تأهل و...) می­باشد. پژوهش حاضر با هدف سنجش عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی روستاییان در شهرستان گمیشان انجام شده است که بدین منظور از روش توصیفی- تحلیلی و پیمایش میدانی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش را سرپرستان خانوار­ها در روستاهای شهرستان گمیشان تشکیل می­دهند که با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی ساده  و روش تعیین حجم نمونه کوکران تعداد 252 نفر سرپرست خانوار انتخاب و پرسش­نامه به صورت تصادفی ساده بین آن­ها توزیع شده است. داده­های جمع­آوری شده از طریق نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­اند. از آزمون آماری رگرسیون چندمتغیره  و ضریب همبستگی اسپیرمن جهت سنجش میزان تأثیرگذاری عوامل مذکور بر کیفیت زندگی روستاییان استفاده شده است که یافته­های به دست آمده نشان­دهنده تأثیرگذاری تا سطح 99 درصد در بخش مؤلفه­های پایگاه اقتصادی- اجتماعی، 95 درصد خدمات و زیرساخت­های روستایی و تأثیرگذاری پایین وضعیت اجتماعی بر کیفیت زندگی روستاییان است.

کلیدواژه‌ها

کیفیت زندگی؛ پایگاه اجتماعی- اقتصادی؛ روستاییان؛ شهرستان گمیشان

مراجع

1. اونق، نازمحمد، 1384، بررسی رابطه­ی بین سرمایه­ اجتماعی و کیفیت زندگی، مطالعه‌ موردی: شهر گنبد کاووس، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.

2. رضوانی، محمد­رضا،  علی حاجی­نژاد، مجتبی رفیعیان و حسین زمانی، 1389،  بررسی متغیرهای فردی مؤثر بر رضایت­­مندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی، فصل­نامه جغرافیا و توسعه، شماره 17.

3. رضوانی، محمدرضا و منصوریان، حسین، 1387، سنجش کیفیت زندگی‌ بررسی مفاهیم، شاخص ها، مدل‌ها و ارائه‌ی مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی، فصل­نامه‌ی روستا و توسعه، سال یازدهم، شماره‌ی 3.

4. قالیباف، محمدباقر، رمضان­زاده، مهدی و ­یاری، اسلام، 1388، سنجش میزان رضایت‌مندی ساکنان روستایی از کیفیت زندگی و اثرات آن بر امنیت مناطق مرزی، مطالعه‌ موردی: بخش نوسود استان کرمانشاه، فصل­نامه‌ی روستا و توسعه.

5. مولودی، جمشید، 1388، سنجش کیفیتمحیط شهریدرشهرهایجدید، مطالعهموردی: شهرجدیدهشتگرد، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

6. نجات، سحرناز، منتظری، علی، هلاکوئی نائینی، کوروش و مجدزاده، سیدرضا، 1385، استانداردسازی پرسش­نامه کیفیت زندگی، سازمان بهداشت جهانی، دوره 4، شماره 4.

7. Auh, S, & Cook, C.C., 2009, Quality of Community Life Among rural Residents: An Integrated Model. Social Indicators Research, 94 (3), 377-390.

8. Bukenya.james, Gebrement.Tesfsa and Schaeffer. Peter., 2002, analysis rural quality of life and health: A spatial approach, selected paper to be presents at American Agricultural Economics Association annual meeting. Long Beach, California, 28-31 July.

9. Epley, R., Donald & Menon, M., 2008, A Method of Assembling Cross sectional Indicators into a  Community Quality of Life, Social Indicator Research.

10. Lynn Sharkey, J., 2009, Entitled Evaluation of Performance Measures For Economic Development And Quality of Life in Rural Indiana Counties, Master of Science Thesis, Purdue University Graduate School;

11. Pacione. M., 2003, Urban environmental quality and human wellbeinga social geographical perspective, Landscape and Urban Planning, 65.

12. Rivm., DeHollander A.E.M., et al., 2000, 5e National Outlook, Summary in English, ISBN: Check.

13. Repheal, D., Renwick, R. Brown, I Rootman, I., 1996, Quality of life indicators and healt: current status and emerging conceptions, Soc, Indicators Res.

14. William W. Ellis., 1998, The Color Line and the Quality of Life in America, Journal of the American Statistical Association, Vol. 83.