مطالعة تطبیقی برخی آموزه‌های تعلیمی در اندرزنامه‌های پهلوی و برزونامه (بخش کهن)

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 2، دوره 6، شماره 20، شهریور 1394، صفحه 31-48   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

رضا جلیلی^{* 1}؛ مهدی نوروز^{* 2}

¹دانشجوی دکتری‌‌ زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور‌‌، دانشگاه آزاد اسلامی‌‌، نیشابور‌‌، ایران

²استادیار زبان و ادبیات فارسی‌‌، واحد نیشابور‌‌، دانشگاه آزاد اسلامی‌‌، نیشابور‌‌، ایران.

چکیده

توجه به مضامین و آموزه‌های اخلاقی‌‌، مهم‌ترین بخش ادبیات پهلوی را شکل می‌دهد و به این اعتبار‌‌، رساله‌های فراوانی تحت عنوان اندرزنامه (پندنامه) در نخستین سده‌های اسلامی پدید آمده است. محتوای این آثار‌‌، کلمات قصار‌‌، لطیفه‌ها و قصه‌های اخلاقی است که بیشتر جنبۀ حکمی و تجربی دارند و از زبان شاهان و حکیمان بیان شده‌اند. ادبیات فارسی دری به نوعی دنبالۀ ادبیات پهلوی است؛ از این رو‌‌، بسیاری از آثاری که در حوزۀ ادبیات فارسی پدید آمده‌‌، تحت تأثیر مستقیم و غیرمستقیم محتوای رساله‌هایی بوده است که به زبان پهلوی خلق شده‌اند. از جملۀ این آثار‌‌، برزونامۀ شمس‌الدین محمد کوسج است که اگرچه به عنوان اثری حماسی در ادبیات فارسی شناخته می‌شود‌‌، اما با نگاهی ژرف به ابیات آن‌‌، می‌توان به بسیاری از نصایح و پند‌های تعلیمی که همانندی‌های بسیاری به اندرزنامه‌های پهلوی دارند‌‌، دست یافت. هدفی که در این جستار پی‌گیری می‌شود‌‌، بررسی و تحلیل تطبیقی این آموزه‌ها در اندرزنامه‌های پهلوی و بخش کهن برزونامه در دو بخش ستایش‌ها و نکوهش‌ها است. ‌

کلیدواژه‌ها

برزونامه‌‌؛ شمس‌الدین محمد کوسج‌‌؛ اندرزنامه (پندنامه)‌‌؛ ادبیات پهلوی. ‌