ققنوس‌‌، اسطورة ناتمام نقد کتاب راهی به نشانه معناشناسی سیال

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 8، دوره 6، شماره 20، شهریور 1394، صفحه 179-192   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

فرزاد کریمی^*

دانش‌آموختة دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز.

چکیده

کتاب راهی به نشانه‌معناشناسی سیال نوشتة حمیدرضا شعیری و ترانه وفایی است. نویسندگان در این کتاب سعی کرده‌اند رویکردی جدید در نشانه‌ معناشناسی را با افزودن واژه "سیال" به این اصطلاح‌‌، به مخاطبان خود معرفی کنند. آن‌چه لزوم نقد این کتاب را برای نویسنده مقاله برانگیخته‌‌، اهمیتی است که تحلیل علمی و متکی بر نظریه در پیشرفت ادبیات کشور دارد و از این نظر‌‌، تألیف چنین کتاب‌هایی را باید غنیمت شمرد. از سویی دیگر‌‌، به زعم نگارنده بدفهمی‌ها یا تأویل به مقصودهایی از متن در کتاب وجود دارد که بی‌توجهی به آن‌‌، اساس نظریه را دچار سستی می‌نماید. در این مقاله پاره‎ای تقسیم‎بندی‎ها و تقابل‎های نظری‌‌، که با توجه به ذهنیت پیشینیِ مؤلفان‌‌، به‌گونه‎ای خاص و در راستای رسیدن به منظور مورد نظر ایشان انجام شده‌‌، تحلیل و نقد شده است. از نظر نگارنده‌‌، نویسندگان کتاب‌‌، ابتدا نظریه خود را اثبات شده فرض کرده‌‌، سپس سعی در انطباق آن با متنِ انتخابی داشته‌اند و برای رسیدن به این منظور متن را به‌گونه‌ای هم‌سو با نظریه تفسیر کرده‌اند. در این مقاله با اسناد به متن کتاب و ارجاع به نظریه‌های شناخته‌شده زبان‌شناسی‌‌، اسطوره‌شناسی و ادبی‌‌، سعی در ایضاح تأویل‌های نادرست و استنتاج‌های ذوقی از نظریه‌های مورد بحث در کتاب شده است. بر اساس این تحلیل به نظر می‎رسد اضافه شدن واژه‎ی "سیال" به عبارت "نشانه_ معناشناسی" نتوانسته است شیوه‎ای نوین در زبان‎شناسی بیافریند که براساس آن بتوان سیر تحول و تطور یک کنش‌گر در یک روایت را واکاوی کرد

کلیدواژه‌ها

راهی به نشانه معناشناسی سیال‌‌؛ نشانه_معناشناسی‌‌؛ نشانه_معناشناسی سیال‌‌؛ زبان‎شناسی‌‌؛ اسطوره‎شناسی‌‌؛ نیمایوشیج