معرفی ساختار جمعیت و فراوانی ماکروبنتوزهای رودخانه خبر در فصول مختلف سال

فصلنامه علمی-پژوهشی آبزیان و شیلات

مقاله 1، دوره 6، شماره 22، شهریور 1394، صفحه 1-12   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

اعظم آتش برگ^{* 1}؛ محمدرضا احمدی²؛ فلورا محمدی زاده¹؛ مریم معزی³

¹گروه شیلات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس

²گروه بهداشت آبزیان، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران

³پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان

چکیده

تحقیق حاضر به مدت 13 ماه از اسفند  1387 لغایت اسفند 1388 در رودخانه خبر (استان کرمان) به انجام رسید. در یک مسافت حدود 19 کیلومتر، 8 ایستگاه مطالعاتی تعیین و به صورت ماهانه از موجودات کفزی توسط سوربر با سطح مفید 1225 سانتی متر مربع در محل ایستگاه ها انجام شد. نمونه های جمع آوری شده توسط فرمالین 4% تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی و شمارش گردید. داده های بنتیک به صورت سنجه های جمعیتی ماکروبنتوزها شامل غنای کل (Total richness)، غنای EPT (مجموع جنس های متعلق به سه راسته Ephemeroptera ، Plecoptera ،Trichoptera )، نسبت فراوانی EPT به Chironomidae ، شاخص تنوع شانن و شاخص زیستی در سطح خانواده هیلسنهوف  محاسبه گردید. در بررسی فون کفزیان حدود 38 جنس از 27 خانواده از موجودات بنتیک شناسایی شدند که بیشتر شامل لارو حشرات آبزی بوده است. به طور متوسط اعضای دو راسته یک روزه ها (Ephemeroptera) و دو بالان (Diptera) در اکثر ایستگاه های مطالعاتی منطقه بالادست و در ایستگاه های منطقه پایین دست شاخه کرمهای حلقوی (Hirudinea) غالبیت دارد. بر اساس نتایج سنجه های ترکیب جمعیت ماکروبنتوزها در مدت بررسی حداکثر غنای EPT در ایستگاه 1 برابر 32/91 درصد و حداقل آن در ایستگاه 7 در فصل زمستان برابر 27/0 درصد محاسبه گردید. نتایج آزمون های آنالیز واریانس (ANOVA) برای موجودات کفزی در ایستگاه های مطالعاتی تفاوت معنی دار نشان نمی دهد (P≥0.05). نتایج این تحقیق بر استفاده از فون کفزی به عنوان روشی موثر و با صرفه اقتصادی جهت ارزیابی دقیق و سریع کیفیت رودخانه بخصوص در فصولی که تحت آشفتگی های محیطی است، تاکید می نماید.

کلیدواژه‌ها

ساختار جمعیت؛ ماکروبنتوز؛ رودخانه خبر؛ غنای کل (Total richness)؛ غنای EPT