تحلیلی بر روند شاخص توسعه انسانی در استان کرمانشاه

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 7، دوره 7، شماره 18، خرداد 1391، صفحه 101-117   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رحمت اله بهرامی^{* 1}؛ خلیل عطار²

¹استادیار دانشگاه پیام نور، گروه جغرافیا، ایران

²کارشناس ارشد اقتصاد نظری، استانداری کردستان، کردستان، ایران

چکیده

توسعه انسانی را می­توان فرآیند بسط انتخاب­ها در بستر فضای قابلیت برای دستیابی به زندگی بهتر تعریف کرد. شاخص توسعه انسانی متشکل از سه زیر شاخص: امید به زندگی، آموزش و درآمد است. مقاله حاضر در پاسخ این سوأل می­پردازد که استان کرمانشاه در زمینه شاخص توسعه انسانی کشور در چه جایگاهی قرار دارند؟ آیا شکاف توسعه در ایران کاهش و در استان کرمانشاه رو به بهبودی بوده یا روند آن رو به فزونی نهاده است؟ روش مطالعه توصیفی - تحلیلی بوده در این تحقیق از شاخص­های (HDI,HPI,GEM,GDI) استفاده شده است. یافته­ها نشان می­دهد طی دو دهه گذشته شاخص توسعه انسانی در استان کرمانشاه بهبود یافته و از رقم 0.610 در سال 1375 به 0.720در سال 1385 افزایش یافته است. بر این اساس استان کرمانشاه در سطح توسعه انسانی متوسط در کشور قرار می گیرد.  همچنین یافته­ها نشان می­دهد که بهبود این شاخص در نتیجه افزایش امید به زندگی از 64.9 سال به 69 سال و در بخش شاخص آموزشی نیز میزان باسوادی زنان و مردان  از 68  درصد در سال 1375 به بیش از 80 درصد در سال 1385  افزایش یافته است. اما در بحث درآمد سرانه مطالعات نشان می­دهد سهم درآمد خانوار استان کرمانشاه به میزان 14 درصد کمتر از میانگین کل کشور بوده از این جهت در جایگاه 25 کشور قرار گرفته است. نتایج نشان می­دهد با توجه به پایین بودن سطح درآمدها و بیکاری فزاینده در استان برنامه­های راهبردی به منظور بهبود روند شاخص توسعه انسانی در استان کرمانشاه را می­توان از طریق افزایش اعتبارات عمرانی در راستای اشتغال­زایی با توجه به موقعیت ممتاز استان کرمانشاه در محور ارتباطی و تجاری با کشور عراق، همچنین توسعه صنایع وابسته به نفت با توجه به منابع نفتی فراوان در استان کرمانشاه پیشنهاد می­گردد.
 

کلیدواژه‌ها

توسعه انسانی؛ HPI؛ GDI؛ استان کرمانشاه