تأثیر عوامل آب و هوایی بر تغییرات فصلی جمعیت شپشـک معمولی خرما Hem: Diaspididae)) Parlatoria blanchardi در استان خوزستان

تحقیقات نوین در گیاه پزشکی

شناسنامه علمی شماره، دوره 1، شماره 3، دی 1388، صفحه 287-277   

نویسندگان

مسعود لطیفیان^* ؛ مهشید زارع

چکیده

شپشک‏های خرما از  آفات مهم خرما بوده که در سال‏های اخیربه دلیل سم‏پاشی‏های بی‏رویه بر علیه آفات کلیدی بر میزان خسارت آنها افزوده شده است. در میان شپشک‏های خرما، گونه Parlatoria  blanchardi Targ. که به شپشک معمولی خرما معروف است از اهمیت و پراکنش بالاتری برخوردار می‏باشد. این تحقیق به مدت 4 سال (1379 تا 1382) در منطقه آبادان انجام گرفت. تغییرات فصلی تراکم جمعیت شپشک خرما بصورت ماهانه در طول سال  بررسی گردید. داده‏های هواشناسی که شامل متوسط رطوبت‌نسبی ماهانه و متوسط دمای ماهانه در طول سال بوده‏اند از طریق ایستگاه هواشناسی منطقه جمع‏آوری و مورد استفاده قرار گرفت. در تحلیل داده‌ها از مد‌ل‌های تک مولکولی، لوجستیک، گومپرتز، ویبول و ریچارد استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که شپشک معمولی خرما فعالیت خود را از حدود اواسط فروردین ماه آغاز نموده و ‏جمعیت آفت در طول سال سه دوره فعالیتی ‏دارد. دوره اول از حدود اواسط فروردین ماه شروع و در اواسط شهریور تا اواسط مهر پایان ‏یافت. دوره دوم از دهه اول شهریور تا اواسط مهر شروع و در اواسط آذر تا دهه سوم دی ماه پایان یافته و دوره سوم از اواسط آذر تا اواسط دی ماه شروع و در اواسط فروردین ماه پایان گردید. بین تغییرات جمعیت شپشک معمولی خرما و شرایط محیطی (دما و رطوبت نسبی) ارتباط مستقیم وجود داشت و دما تأثیر بیشتری روی تغییرات جمعیت آفت نشان داد. بیشترین تراکم جمعیت آفت بین میانگین دماهای 16 تا 24  درجه سلسیوس و رطوبت‌‌نسبی بین 42 تا 63 درصد بوقوع پیوست.  

کلیدواژه‌ها

شپشک خرما؛ تغییرات جمعیت؛ عوامل آب و هوایی؛ Parlatoria blanchardi

مراجع

Abbassi, M. 1975. Notes bio-ecologiques sur Parlatoria pergandei Comstock [sic] (Hom: Coccidae) au Maroc. Fruits, 30:179-184.

Chatterjee, H. Ghosh, J. & Senapati S. K., 2000. Influence of important weather parameters on population fluctuation on major insect pest of mandarin orange at Darjeeling district of west Bengal. Journal of Entomological Research. 24(3): 229-233.

 Deisni, M. A. 1983. Date palm scales in date palm plantations of  Boshehre province. Proceedings of the first Symposium on The Date Palm, 23-25 March 1982. King Faisal Univesity, Saudi Arabia, pp. 257-263.

El-Kareim,  A. I. & Awadalla, S. S. 1998.  Population dynamics of the date palm scale Parlatoria blanchardi Targ. (Hom: Diaspididae). Journal of Agricultural Science, Mansoura University, 23: 3431-3441.

  El-Kareim, A. I. 1998. Swarming activity of the adult male of Parlatoria blanchardi in response to sex phermone extracts and sticky color traps. Archives of Phytopathology and Plant Protection, 31(3): 301-307.

Gharib, A. R. 1986. Pest fauna, injurious animals, diseases and weeds of  Iranian date palm plantations.  Plant Protection Research Institute of Iran.

  Gendi, S. M.1998. Population fluctuation of Thrips tabaci land. on onion plants under Fayoum environmental condition. Arab Universities Journal of Agriculture Science. 69(11): 267-276.

Guedes, R.N.C. 2000. Species richness and fluctuation of defola lepidoptera population in Brazilian plantation of Eucalyptus grandis as affected by plant age and weather factors. Forest Ecology and Management, 137: 179-184.

Lactin, D. J.  Holliday, N. J.  Johnson, D .L. & Craigen, R. 1995. Improved rate model of temperature-dependent development by arthropods. Environmental Entomology, 24: 68-75.

  Latifian, M. 1990. Bioecology of Date Palm Pests. Date palm and tropical fruits research institute of Iran, 25pp.

 Logan, J.A., Wollkind, D. J., Hoyt S .C., & Tanigoshi, L. K. 1976. An analytic model for description of temperature dependent rate phenomena in arthropods. Environmental Entomology, 5: 1133-1140.

 Mourad, A., K. & Zanuncio. J. C., 1998. Population dynamics of Parlatoria blanchardi (Hom.: Diaspididae) on two date palm varieties in Egypt. Proccedings of 50^th International Symposium on Crop Protection, 5May 1998, Gent, Part I. pp. 389- 395.

 Najafinia, M., Azadvar, M., Namvar, P. &  Moghadam. M. 2002. Introduction of Parlatoria crypta (M. Kenzie) as a new pest on olive trees in Iran. Applied Entomology and Phytopathology, 70(1): 93-94.

The Ministry of Jihad-e-Agriculture, 1998. Static of Five Horticultural Crops of Iran. The Ministry of Jihad-e-Agriculture. Publication no. 7.

Wagner, T.L., Wu, H. P.J., Sharpe, H., Schoolfield, R. M. & Coulson, R. N. 1984. Modeling insect development rates: A literature review and a application of a biophysical model. Annales of the Entomological Society of America, 77: 208-225.

Yamaguchi, T., Kiritani., K., Matsuhira K., &  Fukuda, k. 2001. The  influence of unusual hot weather on the occurrence of several arthropod crop pests. Japanese Journal of Applied Entomology and Zoology, 45(1): 1-7.

Yamamura, I., Yonekura., M., Katsura., Y., Ishiguro, M., & Funatsu, M. 1980. Purification and some physico-chemical properties of phenoloxidase from the larvae of housefly. Agricultural Biological Chemistry. 44: 55-59.