بررسی اثربخشی درمانهای رفتاری- شناختی،شناختی، دارویی و تلفیقی و کاهش علائم اضطراب صفت و حالت

فصلنامه علمی پژوهش های یاددهی و یادگیری دانشگاه آزاد واحد بجنورد

مقاله 2، دوره 1، شماره 2، فروردین 1384، صفحه 1-38   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

جواد خلعتبری

عضوهیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

چکیده

این پژوهش با اهداف بررسی اثر بخشی درمانهای رفتـار ی - شـناختی، شـناختی، دارویـی و تلفیقـی بـر کـاهش علایـماضطراب صفت و حالت به مرحله اجرا در آمده است. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، از بـین مراجعـان بـه مطـب روانپزشـک ومرکز مشاوره الزهرا که در مجموع 300 نفر را تشکیل می داده اند ،05 نفر که دارای نمرات بـالای 110 در آزمـون اضـطراب صـفت وحالت اشپیل برگر بودند به عنوان گروه نمونه تحقیق انتخاب شـدن د. سـپس ایـن05 نفـر در پـنج گـروه درمـانی رفتـاری - شـناختی،شناختی، دارویی و تلفیقی و گروه کنترل جایگزین شدند. بر این اساس متغیر مستقل در پژوهش حاضـر روشـهای درمـانی و متغیـروابسته علائم اضطراب صفت و حالت بوده اند. متغیر مسـتقل کـه شـامل روشـهای درمـانی بـود ه طـی71 جلسـه درمـانی  بـر رویگروههای درمانی به اجرا در آمده است. فنون و روشهای مورد استفاده در گروههـای درمـانی- بـه ترتیـب بـرای درمـان رفتـاری - شناختی، شامل ارائه اطلاعات در رابطه با اضطراب با تأکید بـر الگـوی رفتـاری- شـناختی حـالات اضـطرابی، آمـوزش آرام سـازیکاربردی، شناسایی و اصلاح نگرشهای منفی و نامناسب، برای درمان شناختی؛ تعیین انواع خطاهای شناختی و افکـار غیـر منطقـی وتأثیر آن در موقعیتهای مختلف، جـایگزین کـردن افکـار منطقـی و ارائـه بـازخورد بـه ایـن افکـار، بـرای درمـان دارویـی، اسـتفاده از بنزودیازپین ها ، باسپیرون و باربیتوراتها و برای درمان تلفیقی، ترکیبی از دارو درمانی و فنون شناختی- رفتاری مورد استفاده قرار گرفته است. گروه کنترل طی 17جلسه هیچگونه مداخله ای را دریافت ننمودند. اجرای پس آزمون بر روی گروههای آزمایشی و کنترل ،در یک زمان، یعنی یک هفته بعد از اتمام مداخله های درمانی انجام شده است. نتایج حاصله با اسـتفاده از تحلیـل واریـانس یکراهـه وآزمون تعقیبی توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. شواهد حاصل نشان داد که بین اثربخشی روشهای درمانی بر اضـطرابصفت تفاوت معنی داری _(001. <_F4,45 =_{122 /1 , p)} وجود دارد. آزمون تعقیبی توکی نشان داد که بین درمان رفتاری- شـناختیو شناختی _(005. ≤_P)، بین درمان شناختی و دارویی _(005. ≤_P)، بین درمان شناختی و تلفیقی (005. ≤_P) و بین درمان شناختی و گروه کنترل (005. ≤P)، همچنین بـین درمـان رفتـاری- شـناختی و دارویـی _(005. ≤_P)، بـین رف تـار ی- شـناختی و کنتـرل(005. ≤P) و همچنین بین درمان دارویی و گروه کنترل _(005. ≤_P) و بین درمان تلفیقی و کنترل _(005. ≤_P) تفاوت معنـ یداری براساس نمرات افتراقی پیش آزمون و پس آزمون وجود دارد. در موارد رفتـاری بـه شـناختی و تلفیقـی و دارویـی و تلفیقـی تفـاوتمعنی دار(P>0.05)به دست نیامد. نتایج تحلیل آنرا نشان داد که بین گروههای درمانی در اثر بخشی بر روی کـاهش علایـم اضـطرابحالت _(001. <_F4,45 =_{143/ 76 , p)}تفاوت معناداری وجود دارد. آزمون تعقیبی توکی نشان داد که بین گروههای درمان شناختی و رفت اری- ش ناختی (005. ^≤P)، ش ناختی و داروی ی (005. ≤P)، ش ناختی و تلفیق ی (005. ≤_P)، ش ناختی و کنت رل (005. ≤_P) و همچنـین درم ان رفتـاری- ش ناختی و تلفیقـی ₍005. ≤P)، رفت اری- شـناختی و کنت رل _(005. ≤_P)، داروی ی و تلفیقی ₍005. ≤P)، دارویی و کنترل (005. ≤_P) و تلفیقی و کنترل _(005. ≤_P) تفاوت معنـی داری اثـر بخشـی بـر روی کـاهشعلایم اضطراب حالت وجود دارد. اما بین درمان رفتاری- شناختی و دارویی در این مورد تفاوت معنـا داری      ((P>0.05 بـ ه دسـتنیامد. در مجموع به اضطراب صفت به ترتیب اثربخشترین روشهای درمانی عبارت بودند از رفتـار ی - شـناختی، تلفیقـی، دارویـی وشناختی و در اضطراب حالت به ترتیب درمانهای تلفیقی، رفتاری - شناختی، دارویی و شناختی قرار داشتند

کلیدواژه‌ها

c