جاحظ و نقد ادبى

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 9، دوره 2، شماره 6، اسفند 1390، صفحه 207-244   

نوع مقاله: پژوهشی

چکیده

مقاله حاضر مى‏کوشد ضمن بررسى سبک نویسندگى جاحظ به عنوان اصول و مبانى نقد ادبى وى، دیدگاه‏هاى او را در نقد درونى و بیرونى متن و بدون در نظر گرفتن انتساب شاعر به دوره تاریخى خاصى تحلیل نموده و موضع‏گیرى وى را در قبال مسأله قدیم و جدید در ادب عربى بیان کند؛ و در نهایت به این نتیجه مى‏رسد که جاحظ در آثار خویش بر اساس همین دیدگاه در نقد و بررسى ادبیات و شعر، دست به گزینش و روایت شعر و نثر زده و بیش‏تر ناقدان بعد از وى نیز با نقل شواهد متعددى از آثار جاحظ از آراء انتقادى وى بهره برده‏اند. او شواهدى را که نقل مى‏کند با نقد درونى و بیرونى متن مورد بررسى و دقت نظر قرار مى‏دهد و بیش از آن که زمانه شاعر را ملاک برترى شعر وى بداند؛ بر جنبه‏هاى هنرى اثر تکیه مى‏کند.

کلیدواژه‌ها

جاحظ؛ نقد؛ ادبیات عربى؛ البیان و التبیین؛ الحیوان