ریخت‏ شناسى گنبد سرخ در "هفت ‏پیکر" نظامى گنجوى

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 1، دوره 2، شماره 4، شهریور 1390، صفحه 9-30   

نوع مقاله: پژوهشی

چکیده

هفت‏پیکر نظامى از جمله داستان‏هاى شگفت‏انگیز و پُرماجرا است. موضوع آن سرگذشت زندگى بهرام گور، از زمان تولّد تا پادشاهى و مرگ اوست.
در مقاله حاضر، ابتدا قصّه چهارم منظومه هفت‏پیکر (قصّه گنبد سرخ) و سازه‏هاى قصّه‏اى آن براساس الگوى ولادیمیر پراپ مانند وضعیت آغازین قهرمان، شرارت و فریب‏کارى مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته آن‏گاه، از نظر فرم و عناصر داستانى شامل پى‏رنگ، زاویه دید، صحنه‏پردازى، زمان و مکان بررسى خواهد شد.
نگارندگان برآنند که ضمن نمایاندن ساختار قصّه‏اى از طریق تجزیه آن به اجزاى کوچک‏تر، تفکیک قهرمانان، کارکردها و کنش‏ها، شخصیّت‏ها، سیّالى و تحرک داستان، نشان دهند که داستان گنبد سرخ از پرتحرک‏ترین و نمایشى‏ترین داستان‏هاى این مجموعه است و با حدود پانزده درصد تجمع کنش‏ها در رده دوم داستان‏هاى هفت‏پیکر قرار مى‏گیرد. این داستان تا حدود زیادى ویژگى‏هاى قصّه‏هاى عامیانه را دارا است.

کلیدواژه‌ها

گنبد سرخ؛ ریخت‏ شناسى؛ فرم؛ ساختار؛ پراپ