مکانیسم‌های مقاومت ژنوتیپ‌های مختلف لوبیا سفید به کنه تارتن دولکه ای (Tetranychus urticae) در شرایط گلخانه

تحقیقات نوین در گیاه پزشکی

شناسنامه علمی شماره، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 6، آذر 1389، صفحه 125-111   

نویسندگان

محمد مجتبی کامل منش^* ؛ شهرام حسامی؛ آنیتا نماینده؛ بنفشه احمدی؛ حمیدرضا دری

چکیده

به منظور تعیین مکانیسم­های مقاومت ژنوتیپ های لوبیا سفید (Phaseolus vulgaris L.) به کنه تارتن دولکه­ای (Tetranychus urticae Koch) تحقیقی در سال 89-1388 در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز در شرایط گلخانه انجام شد. مکانیسم های مؤثر در مقاومت به کنه تارتن دولکه­ای شامل آنتی­بیوز، آنتی­زنوز و تحمل با استفاده از آزمون های استاندارد گلخانه­ای در 50 ژنوتیپ لوبیا سفید ارزیابی گردید. در هر سه آزمایش از طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار و 50 تیمار (ژنوتیپ) استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس ساده و مقایسه میانگین به روش آزمون چند دامنه ای دانکن نشان داد که در هر سه مکانیسم مقاومت، تفاوت های معنی داری در سطح احتمال 05/0 بین ژنوتیپ های مورد مطالعه وجود دارد. بالاترین سطح واکنش در خصوص مکانیسم آنتی­بیوز مربوط به ژنوتیپ­های 41188، 41103، 41117، 41190، 41109، 41111، 41161، 41178، 41106، 41127، 41133 و 41151 بود. بالاترین سطح تحمل نیز مربوط به ژنوتیپ های 41188، 41121، 41158، 41113، 11867 و 41101 بود. در خصوص مکانیسم آنتی­زنوز 16 ژنوتیپ که اختلاف معنی­داری با هم در سطح 05/0 نداشتند بالاترین سطح واکنش را نشان دادند. برای تعیین شاخص مقاومت گیاهی از عکس حاصل­ ضرب مکانیسم­های مقاومت در یکدیگر استفاده شد که بالاترین و پایین ترین مقدار آن به ترتیب مربوط به ژنوتیپ های 41151 و 41134 بود. نتیجه نهایی این که در بین ژنوتیپ­های مورد مطالعه، ژنوتیپ­های 41151، 41121 و 41188  پتانسیل بالایی در مقاومت به کنه تارتن دولکه­ای داشتند و به طور کلی عمده مکانیسم­های مؤثر در مقاومت آنها آنتی­بیوز و     آنتی­زنوز بود. 

کلیدواژه‌ها

لوبیا سفید؛ کنه تارتن دو لکه ای؛ آنتی بیوز؛ آنتی زنوز؛ تحمل

مراجع

Bagheri, A., Mahmoudi, A. & Ghezeli, F. 2001. Common Beans Research for Crop Improvement (Translated). Mashhad Ferdowsi University Press, Mashhad, Iran.

Brandenburg, R.L. & Kennedy, G.G. 1987. Ecological and agricultural considerations in the management of twospotted spider mite (Tetranychus urticae Koch). Agricultural Zoology Review, 2:185–236

Bynum Jr., E. D.,  Xu., W. & Archer, T. L. 2004. Potential efficacy of spider mite resistant gens in maize testcrosses. Crop Protection, 23: 625-634.

Horber, F. 1980. Breeding Plants Pesistant to Insects. Wiley, New York.

Khanjani, M. 2005. Field Crop Pests (Insects and Mites) in Iran. Bu-Ali Sina University Press, Hamadan (In Persian).

Khanjani, M., & Haddad Irani-Nejad, K. 2006. Injurious Mites of Agricultural Crops in Iran. Bu-Ali Sina University, Hamedan (In Persian).

Renwick, J. A. 1983. Plant Resistance to Insects. American Chemical Society, Washington DC.

Saeidi, Z & Salehi, F. 2004. Study on the resistance of seven lines, selected from Lordegan Chiti beav variety, to two-spotted spider mite. Proceedings of the 16^th Iranian Plant Protection Congress, University of Tabriz, Iran, p. 271. 

Sedaratian, A., Fathipour, Y. & Moharramipour, H .2009. Evolution of resistance in 14 soybean genotypes to Tetranychus urticae (Acari: Tetranychidae). Journal of Pest Science, 82: 163-170.

Tahmasbi, Z., Bihamta, M. R., Hoseinzadeh, A. H., Saboori, A. R., Kowsari, A. A & Dorri, H. R. 2009. Response of common bean genotypes to two-spotted spider mite (Tetranychus urticae Koch) in greenhouse and field. Journal of Seed and Plant Improvement, 25 (2): 329-348.

Webster, J. A., Baker, C. A. & Porter, D. R. 1993. Detection and mechanisms of Russian wheat aphid resistance in barely. Journal of Economic Entomology, 84: 669-673.

Yousefi, M. & Dorri, H. R. 2007. Evaluation of resistance mechanism to two spotted spider mite on some Chiti bean genotypes in greenhouse conditions. Journal of Agricultural Sciences, 13: 257-268.