ارزیابی غلظت اسید سیالیک سرم در کره اسب‌های مبتلا به رودوکوکوزیس

آسیب‌شناسی درمانگاهی دامپزشکی

مقاله 7، دوره 9، 3 (35) پاییز، آذر 1394، صفحه 253-260   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

علی حسن پور^{* 1}؛ علیرضا منادی²

¹دانشیار گروه علوم درمانگاهی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

²دانشیار گروه پاتوبیولوژی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

   این مطالعه روی 19 رأس کره اسب مبتلا به رودوکوکوزیس و 18 رأس کره اسب سالم (کشت منفی) در اسب­داری­های اطراف تبریز به منظور بررسی سطوح سرمی اسید سیالیک سرم در کره اسب­های مبتلا به رودوکوکوزیس و مقایسه آن با کره ­اسب­های سالم انجام گرفت. بیماری در کره اسب­های بیمار بر اساس نشانه­های آزمایشگاهی و بالینی تایید شد. بعد از تایید آزمایشگاهی با کشت نمونه­ها، نمونه خون از ورید وداج حیوان اخذ شده و پس از جداسازی سرم مقادیر اسید سیالیک سرم (اسیدسیالیک کل، اسید سیالیک پیوند لیپیدی و اسید سیالیک پیوند پروتئینی) اندازه­گیری شد. افزایش اسید ­سیالیک تام سرم، اسید سیالیک پیوند پروتئینی و اسید سیالیک پیوند لیپیدی در گروه بیمار معنی­دار بود (به ترتیب 000/0p=، 012/0p= و 001/0p=). در گروه سالم، همبستگی بین پارامترهای سرمی غیرمعنی­دار بود. در گروه بیمار، همبستگی بین اسید سیالیک تام سرم با  اسید سیالیک پیوند پروتئینی غیرمعنی­دار  (095/0r=)  بود ولی ارتباط معنی­داری بین اسید­ سیالیک تام سرم با اسید سیالیک پیوند لیپیدی (842/0r=) وجود داشت. در این گروه، ارتباط بین اسید سیالیک پیوند لیپیدی با اسیدسیالیک پیوند پروتئینی نیز غیرمعنی­دار (196/0r=) بود. نتایج مطالعه نشان داد که بیماری رودوکوکوزیس باعث افزایش سطوح سرمی اسید سیالیک سرم می‌شود و افزایش یک پارامتر سرمی با افزایش پارامتر دیگر همبستگی دارد. 

کلیدواژه‌ها

اسیدسیالیک؛ رودوکوکوزیس؛ کره اسب

اصل مقاله

مقدمه

   رودوکوکوزیس یک بیماری باکتریایی با عامل رودوکوکوس اکویی است. این باکتری  یک کوکسی گرم مثبت می‌باشد که در کره­ اسب­های مبتلا منجر به برونکوپنومونی با نشانه­های سرفه، بی­اشتهایی، تب، عدم سرزندگی، تاکی­پنه، صداهای ویز و کراکل در سمع ریه و گاهی ترشحات بینی می­شود. علاوه بر این، در کره­ها باعث پلوروپنومونی، پنومونی، پلی­آرتریت و استئومیلیت نیز می­شود. در اسب­های بالغ ممکن است باعث سقط جنین شود. بیشتر کره­های 4-1 ماهه را درگیر کرده و روند بیماری مزمن می­باشد (Stephen et al., 2004). در کره­هایی که منجر به آبسه ریوی می‌شود، ممکن است صداهای غیر طبیعی ریه شنیده نشود. در 20 درصد از کره های بیمار منجر به پلی­آرتریت غیر دردناک می­شود. در 10 درصد کره­ها منجر به یووئیت با واسطه ایمنی نیز می­شود.  گاهی ممکن است آبسه در محوطه شکمی و سایر اعضا نیز شکل بگیرد. اولتراسونوگرافی و رادیوگرافی ریه در تشخیص آبسه­های ریوی موثر می­باشد. از لحاظ آزمایشگاهی در کره­های بیمار لکوسیتوز و افزایش فیبرینوژن سرم مشاهده می­شود و همچنین میزان آمیلوئید A در سرم افزایش می­یابد (Cohen et al., 2006). تایید قطعی بر اساس کشت ترشحات نای و جداسازی باکتری می­باشد که با روش آسپیراسیون نای یا شستشوی برونشی آلوئولی به­دست می­آید. در 86 درصد موارد، کشت نتیجه مطلوب می­دهد.  PCR روش قطعی دیگری برای تشخیص است که 100 درصد با موفقیت همراه می­باشد (Radostits et al., 2007). عفونت ناشی از رودوکوکوس اکویی در کره اسب­ها در آمریکا گزارش شده است (Muscatello et al., 2007). در تحقیقی ژن ویرولانس پلاسمید باکتری رودوکوکوس اکویی و بیماری­زایی این باکتری بررسی و مشخص شده است که این باکتری قادر به بقا زیاد در محیط و بافت­های بدن می­باشد (Letek et al., 2008). مشخص شده است که ریسک فاکتورهای باکتری رودوکوکوس اکویی سن، ضعف ایمنی بدن و شرایط محیطی هستند (Chaffin et al., 2000).

   این بیماری باید با پنومونی­های بینابینی، پنومونی­های ویروسی، سایر پنومونی­های باکتریایی مثل پاستورلا و استرپتوکوک­ها و پنومونی­های انگلی تفریق شود. این بیماری ممکن است که بر عملکرد سایر ارگان­ها مثل کبد، قلب، کلیه و گوارش نیز تاثیر داشته باشد. جهت درمان رودوکوکوزیس از روش­های مختلفی استفاده می­شود. استفاده از آنتی­بیوتیک­هایی مثل پنی­سیلین تنها یا توام با جنتامایسین، سولفادیازین توام با تری­متوپریم، اریترومایسین توام با ریفامپین، کلاریترومایسین توام با ریفامپین و آزیترومایسین توام با ریفامپین در درمان این بیماری مطرح می­باشد (Chaffin et al., 2003). در یک مطالعه در کره اسب­های مبتلا به رودوکوکوزیس، آنتی‌بیوتیک آزیترومایسین جهت درمان استفاده و موثر بودن آن به میزان 68 درصد گزارش شده است (Chaffin et al., 2004). در بیماری رودوکوزیس تغییرات بیوشیمیایی زیادی ممکن است در سرم ایجاد شود که بررسی این تغییرات کمک زیادی در پیشگیری و کنترل این بیماری خواهد نمود. از جمله این­که بررسی وضعیت اسید سیالیک سرم حائز اهمیت است. اسید ­سیالیک (SA)، مشتق استیل‌دار اسید نروآمینیک، به­طور گسترده در بافت­های پستانداران وجود دارد. اسید نروآمینیک N-استیل (NANA) بسیار متداول‌تر از اسیدسیالیک است. از آنجایی که SA معمولاً به گلیکو پروتئین‌ها، گلیکولیپیدها، الیگوساکاریدها و پلی‌ساکاریدها می‌پیوندد، مقدار کمی از آن در بدن آزاد است. به­علاوه، اسید ­سیالیک یک عنصر ساختاری مهم غشای بیولوژیکی است و بیشتر در بافت‌های حیوانی و باکتریایی دیده می‌شود. غلظت اسید ­سیالیک به سرعت در پی زخم و تورم (التهاب) افزایش می‌یابد. مکانیسم افزایش­دهندة اسید ­سیالیک به طور دقیق مشخص نیست. بنابراین، محققان گزارش کرده‌اند که اسید­ سیالیک شناسایی شده در زنجیرة انتهایی بیشتر پروتئین‌های فاز حاد می‌تواند به عنوان نشانگر تعیین غلظت‌های پروتئین فاز حاد به کار برده شود. زیرا پروتئین‌های فاز حاد سرم به ویژه - اسید گلیکوپروتئین، گلیکوپروتئین‌های سیالیت‌دار هستند. بنابراین، تعیین سطوح اسید ­سیالیک به ویژه اسید سیالیک پیوند لیپیدی (LBSA) ممکن است شاخص ارزشمندی برای تشخیص بیماری‌های التهابی باشد. غلظت بالای اسید­ سیالیک در سرم احتمالاً ناشی از سنتز سریع سیالوپروتئین است که منجر به افزایش آزاد سازی گلوبولین­ها در آسیب بافتی می­گردد. در آغاز واکنش‌های التهابی و یا در زخم­ها غلظت سرمی اسید سیالیک به سرعت افزایش می­یابد. با این حال مکانیسم نحوه افزایش غلظت آن در سرم هنوز به وضوح مشخص نشده است (Razi and Varki, 1998; Ertekin et al., 2000; Kloppel et al., 1981).

   این مطالعه به منظور بررسی سطوح سرمی اسید ‌سیالیک سرم (اسید سیالیک کل، اسید سیالیک پیوند لیپیدی و اسید سیالیک پیوند پروتئینی) در کره اسب­های مبتلا به رودوکوکوزیس و مقایسه آن با کره اسب­های سالم انجام گرفت.

 

مواد و روش­ها

    این مطالعه روی 19 رأس کره ­اسب مبتلا به رودوکوکوزیس  و 18 رأس کره­ اسب سالم (کشت منفی) در اسب­داری­های اطراف تبریز در مدت زمان 3 ماه (بهمن تا آخر فروردین ماه) انجام گرفت. کره اسب‌های بیمار بر اساس نشانه­های آزمایشگاهی و بالینی تأیید شدند. به منظور تایید آزمایشگاهی و قطعی، با استفاده از آسپیراسیون ترشحات نای اخذ و در آزمایشگاه میکروبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز جهت جداسازی باکتری رودوکوکوس اکویی کشت داده شد. بعد از تأیید آزمایشگاهی از دام مذکور نمونه خون از ورید وداج به میزان 20 میلی­لیتر اخذ و پس از لخته شدن خون، سرم آن جداسازی و منجمد گردید. در هر نمونه خونی تهیه شده پس از جداسازی سرم مقادیر اسید ­سیالیک سرم (اسید­ سیالیک کل، اسید ­سیالیک پیوند لیپیدی و اسید سیالیک پیوند پروتئینی) اندازه­گیری شد. سطح سرمی اسید­ سیالیک کل، اسید ­سیالیک پیوند لیپیدی و اسید سیالیک پیوند پروتئینی با استفاده از روش ارائه شده توسط سیدو و همکاران در سال 1988 و کاتوپودیس و همکاران در سال 1982 اندازه‌گیری شد (Katopodis  et al., 1982; Sydow et al., 1988). در این روش N استیل نورامینیک اسید (اسید سیالیک) اندازه­گیری می‌شود. کیت‌های اندازه­گیری اسید ­سیالیک کل، اسید­ سیالیک پیوند لیپیدی و اسید­ سیالیک پیوند پروتئینی بر اساس روش اسپکتروفتومتری در طول موج  570، 550 و 532 نانومتر استفاده می­شوند. برای اندازه­گیری اسید سیالیک سرم از روش پریودیک تیوباربیتوریک اسید استفاده گردید. مقدار 100 میکرولیتر سرم با 2 میلی­لیتر اسید سولفوریک mol/l 05/0 در دمای 80 درجه سانتی­گراد به­مدت یک ساعت هیدرولیز شد. بعد از هیدرولیز پروتئین­ها به­وسیله یک میلی­لیتر اسید تری‌کلرواستیک اسید 10 درصد رسوب داده شدند. این ترکیب به­مدت 30 دقیقه در دمای 37 درجه سلسیوس همراه با پریودیک اسید 025/0 نرمال انکوبه گردید. با اضافه نمودن آرسنیت سدیم 2 درصد واکنش کامل گردید. سپس 6 درصد اسید تیوباربیتوریک اضافه شده و مخلوط در یک لگن حاوی آب ولرم به­مدت هفت و نیم دقیقه قرار داده شد. برای افزایش ثبات کلوروفور 5/1 میلی­لیتر دی­متیل سولفوکسید اضافه گردید. با استفاده از طول موج 550 و 530 نانومتر اسپکتروفتومتری انجام گرفت. در نمونه­های سرمی هم‌چنین مقادیر سرمی پروتئین تام و آلبومین با استفاده از کیت­های بیوشیمیایی زیست شیمی اندازه­گیری شد.  هم‌چنین از 18 رأس کره سالم به­عنوان گروه شاهد با شرایط سنی، تغذیه­ای و مدیریتی یکسان نیز نمونه­های فوق­الذکر اخذ گردید. در هر گروه شاهد و بیمار میانگین­ها محاسبه و مقایسه گردید.

   جهت تجزیه و تحلیل نتایج از نرم­افزار آماری SPSS استفاده شد و جهت مقایسه پارامترها در بین دو گروه از روش آماری تی (t-Test) و جهت تعیین ارتباط بین پارامترهای سرمی با همدیگر در گروه بیمار از روش تعیین ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید.

 

 

 

 

یافته­ها

   میانگین اسید ­سیالیک تام سرم در کره اسب­های گروه بیمار  mg/dl12/7±01/71 و در  کره اسب‌های‌ گروه شاهدmg/dl  19/8±99/41 بود. میانگین اسید سیالیک تام سرم در بین دو گروه اختلاف آماری معنی­داری نشان داد (000/ p=). در گروه بیمار بالاترین مقدار mg/dl 48/81 و پایین­ترین مقدار mg/dl 86/56 و در گروه شاهد این مقادیر به ترتیب mg/dl 61/57 و mg/dl 66/30 ثبت گردید (جدول 1).

   میانگین سطح سرمی اسید­سیالیک پیوند پروتئینی در کره اسب‌های‌ مبتلا به رودوکوکوزیس  mg/dl 56/7±81/37 و در گروه شاهد  mg/dl94/8±71/27 بود که اختلاف میانگین‌ها‌ در بین دو گروه معنی­دار بود (012/0 p=). در گروه بیمار بالاترین مقدار mg/dl 53/52 و پایین­ترین مقدار mg/dl 10/28 و در گروه شاهد این مقادیر به ترتیب mg/dl  76/42 و mg/dl 40/17 ثبت گردید (جدول 1).

   میانگین میزان اسید­سیالیک پیوند لیپیدی در سرم گروه بیمار به­طور معنی­داری بیشتر از گروه شاهد بود (001/0 p=) طوری که این مقادیر به ترتیب mg/dl  42/7±99/41 و mg/dl 12/5±71/32 بود. در گروه بیمار بالاترین مقدار mg/dl 92/54 و پایین­ترین مقدار mg/dl 26/29 و در گروه شاهد این مقادیر به ترتیب mg/dl 74/41 و mg/dl 48/24 ثبت گردید (جدول 1).

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 1- مقایسه‌‌ میانگین مقادیر سرمی اسید ­سیالیک سرم (اسید ­سیالیک تام، اسید­ سیالیک پیوند لیپیدی و اسید ­سیالیک پیوند پروتئینی) در کره اسب‌های‌ مبتلا به رودوکوکوزیس با گروه شاهد (05/0p<)

پارامتر سرمی	گروه	تعداد	میانگین± انحراف استاندارد	T	سطح معنی داری (p value)
اسید سیالیک تام سرم (mg/dl)	بیمار	19	12/7 ± 01/71	47/11	000/0
	سالم	18	19/8 ± 99/41
اسیدسیالیک پیوند پروتئینی (mg/dl)	بیمار	19	56/7 ± 81/37	70/3	012/0
	سالم	18	94/8 ± 71/27
اسیدسیالیک پیوند لیپیدی (mg/dl)	بیمار	19	42/7 ± 99/41	45/4	001/0
	سالم	18	12/5 ±71/32

 

 

   در گروه بیمار همبستگی بین اسید­ سیالیک تام سرم با  اسید سیالیک پیوند پروتئینی غیر­معنی­دار (095/0r=) ولی ارتباط بین اسید ­سیالیک تام سرم با اسید­ سیالیک پیوند لیپیدی معنی­دار (842/0r=) ثبت گردید. ارتباط بین اسید ­سیالیک پیوند لیپیدی با اسید ­سیالیک پیوند پروتئینی نیز غیر­معنی­دار (196/0r=) بود (جدول 2).

 

 

جدول 2- مقایسه همبستگی بین پارامترهای اندازه­گیری شده  در گروه بیمار  (05/0p<)

پارامتر سرمی	همبستگی با....	ضریب همبستگی (r)	سطح معنی­داری (p value)
اسید سیالیک تام سرم	اسیدسیالیک پیوند پروتئینی	095/0	698/0
	اسیدسیالیک پیوند لیپیدی	842/0	000/0
اسیدسیالیک پیوند پروتئینی	اسیدسیالیک پیوند لیپیدی	196/0	422/0

 

 

   در گروه سالم همبستگی بین پارامترهای سرمی اندازه‌گیری شده غیر­معنی­دار بود. همبستگی بین پارامترهای سرمی اندازه­گیری شده در گروه شاهد در جدول 3 آورده شده است.

 

 

جدول 3- مقایسه همبستگی بین پارامترهای اندازه­گیری در گروه شاهد (05/0p<)

پارامتر سرمی	همبستگی با....	ضریب همبستگی (r)	سطح معنی­داری (p value)
اسید سیالیک تام سرم	اسیدسیالیک پیوند پروتئینی	386/0-	114/0
	اسیدسیالیک پیوند لیپیدی	073/0	775/0
اسیدسیالیک پیوند پروتئینی	اسیدسیالیک پیوند لیپیدی	149/0	555/0

 

بحثو نتیجه­گیری

   بیماری رودوکوکوزیس دارای روند التهابی بوده و می­تواند باعث تغییر در میزان سرمی شاخص­های التهابی شود. در این مطالعه مشخص گردید که اسید سیالیک تام سرم و اسید ­سیالیک پیوند لیپیدی در کره اسب­های مبتلا به رودوکوکوزیس افزایشی معنی­دار و اسید ­سیالیک پیوند پروتئینی افزایش غیر­معنی­داری دارد. هم­چنین، نتایج بررسی حاضر نشان داد که در گروه سالم همبستگی بین پارامترهای سرمی مورد مطالعه غیرمعنی­دار بود ولی در گروه بیمار ارتباط معنی­داری در بین بیشتر پارامترها وجود داشت.  

   تغییرات غلظت اسید سیالیک کل سرم، اسید ­سیالیک پیوند لیپیدی و اسید ­سیالیک پیوند پروتئینی به عنوان شاخصی جهت تعیین روند التهاب مرتبط با این بیماری است. اندازه­گیری غلظت سرمی اسید­ سیالیک در پیشگیری و تشخیص التهاب و بیماری­های نئوپلاستیک حائز اهمیت می­باشد. غلظت­های سرمی اسید ­سیالیک در روند بیماری­های مختلف از جمله سندرم نفریت و آرتریت روماتوئید (Schauer et al., 1982; Stefenelli et al., 1988)، سل مزمن (Carter et al., 1962)، مننژیت (Harma et al., 1967)، عفونت تریپانوزما (Eslevo et al., 1982)، لکوز گاوان (Sydow et al., 1988) و آناپلاسموز (Ertekin et al., 2000) متفاوت می­باشد. نتایج این مطالعه با یافته­های سایر محققین همخوانی دارد (Abramjan et al., 1968; Ertekin et al., 2000; Keles et al., 2000; Sydow et al., 1988; Tsolov et al., 1973). مشخص شده است که در پی بروز آسیب یا وقوع التهاب غلظت اسید ­سیالیک در سرم بالا می­رود (Haq et al., 1993; Stefenelli et al., 1988).  تغییرات اسید ­سیالیک پیوند پروتئینی را می­توان به افزایش پروتئین­های فاز حاد در طی التهاب نسبت داد. افزایش سطح سرمی اسید ­سیالیک ممکن است به واکنش سلول­های دفاعی که نقش اساسی در سیستم ایمنی و التهاب دارند، نیز ارتباط داده شود. از سویی دیگر، بافت­های آسیب دیده به آزاد­سازی اسید ­سیالیک از غشای سلولی خود اقدام می­کنند چرا که، اسید­سیالیک به وفور در تمام غشاهای بیولوژیکی موجود است. در مطالعه انجام گرفته در گاوهای مبتلا به TRP سطح سرمی اسید ­سیالیک کل، اسید­ سیالیک پیوند لیپیدی و اسید ­سیالیک پیوند پروتئینی به ترتیب gr/L 163/1، 615/0 و 548/0 بود (Citil etal., 2004). هم­چنین، در مطالعه انجام گرفته توسط نظیفی و همکاران در گاوهای مبتلا به ورم پستان تحت بالینی و بالینی این مقادیر به ترتیب mmol/dl 20/3، 64/1 و 63/1 بود که در مقایسه با گاوهای سالم بیشتر بودند (Nazifi et al., 2009). در گوسفندان مبتلا به بیماری بابزیوز و گوسفندان سالم، اسید سیالیک تام سرم به ترتیب  mmol/dl100/0±385/0 و mmol/dl 001/0±351/1 بود که اختلاف بین دو گروه معنی­دار بود. همچنین در این مطالعه مشخص گردید که اسید ­سیالیک پیوند لیپیدی در دو گروه به ترتیب    mmol/dl004/0±479/0 و mmol/dl  101/0±929/1  بود که در این مورد نیز اختلاف بین دو گروه معنی­دار بود (Deger et al., 2007). اسید­ سیالیک سرم به­عنوان یک شاخص التهابی در گاوهای مبتلا به TRP اندازه­گیری و افزایش آن گزارش شده است (Citil, et al., 2004). در گوساله­های مبتلا به اسهال مقدار سرمی اسید ­سیالیک تام در مقایسه با گوساله­های سالم به­ترتیب  mmol/dl64/0±05/2 و 57 /0±08/2 و  mmol/dl70/0±02/4 گزارش گردید (Hassanpour et al., 2012). در گاوهای مبتلا به تیلریوز اسید ­­سیالک تام سرم، اسید ­­سیالیک پیوند لیپیدی و اسید سیالیک پیوند پروتئینی به­ترتیب  mmol/dl26/0±10/1 و 13 /0±19/0 و  mmol/dl070/0± 056/0 گزارش گردید (Hassanpour et al., 2011).

   نتیجه نهایی اینکه بیماری رودوکوکوزیس باعث افزایش سطوح سرمی  اسید ­­سیالیک سرم (اسید سیالیک کل، اسید سیالیک پیوند لیپیدی و اسید ­سیالیک پیوند پروتئینی) می­گردد و افزایش یک پارامتر سرمی با افزایش پارامتر دیگر همبستگی دارد. بنابراین، در تشخیص و درمان کره اسب­های مبتلا به بیماری رودوکوکوزیس این موضوع باید لحاظ گردد.

مراجع

• Abramjan, E.T. and Kamaljan, V.G. (1968). Biochemical aspects in investigation of mastitis in cows. V. International meeting on diseases of cattle. September 13-17, Opatija, Yugoslavia.
• Carter, A. and Martin, N.H. (1962). Serum sialic levels in health and disease. Journal of Clinical Pathology, 15: 69-72.
• Chaffin, M.K., Cohen, N.D. and Martens, R.J. (2003). Evaluation of equine breeding farm characteristics as risk factors for development of Rhodococcus equi pneumonia in foals. Journal of American Veterinary Medicine Association, 222: 467-475.
• Chaffin, M.K., Cohen, N.D., Martens, R.J., Edwards, R.F. and Nevill, M. (2004). Foal-related risk factors for development of Rhodococcus equi on farms with endemic infections Journal of American Veterinary Medicine Association, 223: 1791-1799.
• Chaffin, M.K., Cohen, N.D., Martens, R.J., Edward, R.F. and Nevill, M. (2004). Hematologic and immunophenotypic factors associated with development of Rhodococcus equi pneumonia of foals at equine breeding farms with endemic infection. Veterinary Immunology and Immunopathology, 100: 33-48.
• Citil, M., Gunesh, V., Karapehlivan, M., Atalan, G. and Marasll, S. (2004). Evaluation of serum sialic acid as an inflammation marker in cattle with traumatic reticulo peritonitis. Revue of Médicine. Véterinary, 155(7): 389-392.
• Cohen, N.D. (2006). Treating foals with Rhodococcus equi infection: what do you recommend? Compendium on Continuing Education for the Practising Veterinarian, 1(1): 14-18.
• Deger, Y., Mert, H., Dede, S., Yur, F. and Mert, N. (2007).  Serum Total and Lipid-Bound Sialic Acid Concentrations in Sheep with Natural Babesiosis. ACTA Veterinaria Brno, 76: 379-382.
• Ertekin, A., Keles, I., Ekin, S., Karaca, M. and Akkan, H.A. (2000). An investigation on sialic acid and lipidbound sialic acid in animals with blood parasites, Van Vetrinary Journal, 11: 34-35
• Eslovo, K.A.N., Saror, D.I., Ilemobade, A.A. and Hallaway, M.H. (1982). Variation in erythrocyte Surface and free serum sialic acid concentrations during experimental Trypanosoma vivax infection in cattle. Research of Veterinary Science, 32(1): 1-5.
• Haq, M., Haq, S., Tutt, P. and Crook, M. (1993). Serum total sialic acid and lipid-associated sialic acid in normal induvals patients with myocardial infarction and their relationship to acute phase proteins. Annals of Clinical Biochemistry, 30: 383-386.  
• Harma, N.C. and Sur, B.K. (1967). Serum fucose and sialic acid levels in Indian children and adults. Under normal and pathological conditions. Indian Journal of Medical Research, 8: 380-384.
• Hassanpour, A. and Pakravani, R. (2011). Evaluation of serum sialic acid in cows with theilleriosis. Research Journal of Biological Science, 6(5): 235-237.
• Hassanpour, A., Bakhtiari, A. and Safarmashaei, S. (2012). Serumic sialic acid in calves with diarrhea syndrome. International Journal of Biological Technology, 3(1): 28-31.
• Katopodis, N., Hirshaut, Y., Geller, N.L. and Stock, C.C. (1982). Lipid-associated sialic acid test for the detection of human cancer. Cancer Research, 42: 5270-5275.
• Keles, I., Ertekin, A., Karaca, M., Ekin, S. and Akkan, H.A. (2000). Sigirlarin, leptospirozisinede serum sialik asit ve lipid-bagli sialikasit duzeyleri uzerine arastirma. Van Vetrinary Journal, 11(1): 121-122.
• Letek, M., Ocampo-Sosa, A.A., Sanders, M., Fogarty, U., Buckley, T., Leadon, D.P., et al. (2008). Evolution of the Rhodococcus equi vap pathogenicity island seen through comparison of host-associated vapA and vapB virulence plasmids. Journal of Bacteriology, 190(17): 5797-5805.
• Muscatello, G., Leadon, D.P., Klay, M., Ocampo-Sosa, A., Lewis, D.A. Fogarty, U., et al. (2007). Rhodococcus equi infection in foals. The science of 'rattles'. Equine Veterinary Journal, 39: 470-478.
• Nazifi, S.M., Ansari-lari, J., Asadi, F. and Rezaei, M. (2009). The use of receiver operating characteristic (ROC) analysis to assess the diagnostic value of serum amyloid A, haptoglobin and fibrinogen in traumatic reticuloperitonotis in cattle. Veterinary Journal, 182: 315-319.
• Radostits, O.M., Gay, C.C., Blood, D.C. and Hinchcliff, K.W. (2000). Veterinary medicine: a textbook of the diseases of cattle, sheep, pigs, goats and horses. 9th ed., Philadelphia: W.B. Saunders, pp: 800-804.
• Razi, N. and Varki, A. (1998). Masking and unmasking of the sialic acid-binding lectin activity of CD22 (Siglec-2) on B lymphocytes. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 95: 7469-7474.
• Schauer, R. (1982). Chemistry, metabolism and biological functions of sialic acid. Advance Carbohydrate Chemical Biochemestry, 40: 131-234.
• Stephen, M., Warwick, M., Bayly, D.C. and Sellon, S. (2004). Equine Internal Medicine. 2nd ed., Philadelphia: W.B. Saunders, pp: 429-432.
• Stefenelli, N., Klotz, H., Engel, A. and Bauer, P. (1988). Serum sialic acid in malignant tumours. Bacterial infections and chronic liver diseases. Journal of Cancer Research Clinical Oncology, 109: 55-59.
• Sydow, G., Wittamnn, W., Bender, E. and Starick, E. (1988). The sialic acid content of the serum of cattle infected with bovine leukosis virus. Archive of Experimental Veterinary Medicine, 42: 194-197.