گزارش درمانگاهی درمان شکستگی مورب بلند استخوان ران در یک قلاده میمون رزوس

آسیب‌شناسی درمانگاهی دامپزشکی

مقاله 8، دوره 9، 3 (35) پاییز، آذر 1394، صفحه 261-265   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

حمیدرضا فتاحیان^{* 1}؛ حمید محی الدین²؛ روزبه مریدپور³؛ فرشته خمجانی فراهانی³؛ محیا جزینی درچه³؛ سوده انصاری³

¹استادیار گروه علوم درمانگاهی، دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استادیار گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

³دانشجوی دوره دکترای تخصصی جراحی، گروه علوم درمانگاهی، دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

   یک قلاده میمون هفت­ماهه از نژاد رزوس، به وزن 800/1 کیلوگرم با علایم درد در ناحیه ران پای راست، عدم توانایی حرکت و لنگش به کلینیک خصوصی حیوانات کوچک ارجاع داده ­شد. پس از اخذ تاریخچه، در معاینات بالینی وجود ضربه و تروما در ناحیه ران پای راست مشخص گردید. بررسی تصویربرداری در دو نمای جانبی و قدامی-خلفی، شکستگی مورب بلند بدنه استخوان ران سمت راست تشخیص داده شد. درمان جراحی به روش استفاده از پین­ داخل مدولاری به‌همراه سیم­ ارتوپدی بر اساس تصویربرداری تشخیصی و یافته­های بالینی انجام گردید. شکستگی بدنه استخوان ران از معمول­ترین شکستگی­های استخوانی بوده و درمان جراحی به روش استفاده از پین­های داخل مدولاری به همراه سیم­های ارتوپدی از روش­های درمانی در این نوع شکستگی­ها می­باشد.
 

کلیدواژه‌ها

استخوان ران؛ شکستگی بلند مورب؛ میمون رزوس

اصل مقاله

مقدمه

   شکستگی استخوان ران در حیوانات معمولاً به دلیل ضربه وارده ناشی از سقوط از ارتفاع، شلیک گلوله و تصادف با وسیله نقلیه ایجاد می­شود (Johnson, 2007; Jarrell, 2011). برخی مواقع شکستگی­های استخوان ران بدون سابقه ضربه و به دلیل ثانویه بر اثر تومورهای متاستاتیک در بیماران ایجاد می­گردد (Johnson, 2007). پریمات­ها به دلیل نحوه زندگی و درخت­رو بودن آنها، بیشتر دچار شکستگی­های استخوانی ناشی از افتادن می­گردند که از معمول­ترین آنها، شکستگی­ها در ناحیه اندام تحتانی و خصوصاً استخوان ران می­باشند (Jarrell, 2011). پیش­آگهی و انتخاب نوع تثبیت استخوانی به شکل و نوع شکستگی استخوان مرتبط است. روش­هایی همچون پین­های داخل مدولا استخوان به همراه سیم­های استخوانی، پین داخل مدولا همراه با تثبیت خارجی استخوان، تثبیت خارجی استخوان به تنهایی و پلیت­های استخوانی به منظور ترمیم شکستگی بدنه استخوان ران استفاده می­گردد (Johnson, 2007). تثبیت شکستگی با استفاده از پین و سیم ارتوپدی در شکستگی­های مورب بلند بدنه استخوان ران یکی از روش­های معمول می­باشد (Harasen, 2003). گزارش حاضر درمان شکستگی مورب بدنه استخوان ران ناشی از ضربه بوده و اهمیت آن درمان جراحی به روش تثبیت داخلی پین داخل مدولا به همراه سیم ارتوپدی در گونه حیوانی میمون به دلیل وزن­گیری بیشتر بر روی دوپا می­باشد.

 

شرح درمانگاهی

   یک قلاده میمون هفت­ماهه، نژاد رزوس (Rhesus macaque) با وزن 800/1 کیلوگرم با علائم درد در ناحیه ران پای راست، عدم توانایی در حرکت و لنگش به کلینیک حیوانات کوچک ارجاع داده ­شد.

پس از معاینات بالینی و اخذ تاریخچه، شکستگی پای راست بیمار در اثر ضربه و تروما تأیید شد. تصویربرداری در دو نمای میانی-جانبی و قدامی-خلفی، شکستگی مورب بدنه استخوان ران سمت راست را نشان داد (شکل­ 1). درمان جراحی تثبیت داخلی استخوان با پین داخل مدولاری و سیم ارتوپدی بر اساس تصویربرداری تشخیصی و یافته­های بالینی توصیه گردید.

 

 

 

 

شکل 1 شکستگی مورب بلند استخوان ران پای راست،  نمای میانی-جانبی

 

 

 

 

  

 

   پس از تایید بیماری و موافقت صاحب بیمار اقدام به انجام جراحی شد. بیمار به مدت 12ساعت از مصرف غذا و 6 ساعت از نوشیدن آب منع گردید. پس از برقراری مسیر وریدی، پیش­بیهوشی از طریق تزریق داخل عضلانی ترکیب داروی مدتومیدین (لابراتوار سیوا، سو-اسپانیا) با دز 1/0 میکرو­گرم به­ازای هر کیلوگرم وزن بدن و کتامین هیدروکلراید (آلفاسان، وردن-هلند) با دز 7 میلی­گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن القاء شد. سپس بیهوشی با تزریق داخل وریدی ترکیب داروی کتامین هیدروکلراید با دز 7 میلی­گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و دیازپام (کاسپین تمین فارماسپتیکال، رشت-ایران) با دز 27/0 میلی­گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن برقرار گردید. بیهوشی با مقادیر مذکور و فواصل 10 دقیقه­ای ادامه یافت. محلول رینگر لاکتات به­میزان 20 میلی­لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به ازای هر ساعت تجویز گردید. سفازولین (داروسازی جابرن حیان، تهران-ایران) با دز 22 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به عنوان آنتی‌بیوتیک پروفیلاکتیک نیز تجویز شد. پس از آماده‌سازی موضع جراحی، بیمار در وضعیت جانبی چپ حالت­گماری گردید. برش پوست در لبه­ قدامی جانبی بدنه استخوان ران ایجاد شد. بافت­های زیرجلدی و عضلات موضع جراحی به روش کندکاری کنار زده شد. پس از انجام رهیافت، شکستگی با پین ارتوپدی شماره 3 به همراه سیم تثبیت گردید. سپس ماهیچه­ها، زیر­جلد و پوست با الگوی معمول بخیه گردیدند (شکل­های 2 تا 6). بیمار به مدت 3 روز تحت درمان آنتی­بیوتیکی پنی­سیلین (داروسازی جابرن حیان، تهران-ایران) با دز 20000 هزار واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، عضلانی و آمیکاسین (داروپخش، تهران-ایران) با دز 25 میلی­گرم به ازای هر کیلو­گرم وزن بدن، عضلانی قرار گرفت.

 

 

 

 

شکل 2– آماده­سازی و بیهوشی بیمار

 

شکل 3- شکستگی مورب بلند استخوان ران پای راست

 

شکل 4- اصلاح شکستگی مورب بلند استخوان ران با روش پین و سیم ارتوپدی

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 5- رادیوگرافی متعاقب تثبیت داخلی شکستگی، نمای جانبی– میانی

 

 

 

 

 

 

 

شکل 6- رادیوگراف تثبیت داخلی شکستگی استخوان، نمای قدامی–خلفی

 

بحث و نتیجه­گیری

   شکستگی استخوان ران از معمول­ترین آسیب­های وارده بر اندام­های حرکتی خلفی می­باشد (Simpson et al., 2003). شکستگی­های استخوان ران در سگ و گربه در اثر ضربه و تصادفات اتومبیل و شلیک گلوله رخ می­دهد. به­ندرت شکستگی­هایی با منشأ ثانویه همانند تومورهای استخوانی نیز سبب آسیب در استخوان ران می­گردد (Johnson, 2007). به دلیل نحوه زندگی و حرکت میمون­ها که عمدتاً در مکان­های مرتفع می­باشد، شکستگی استخوان­ها به دلیل افتادن می‌باشد (Jarrell, 2011). تصور بر این است که احتمال وقوع شکستگی و آسیب اندام­های حرکتی در میمون­های جوان بیشتر از میمون­های مسن­تر باشد که به دلیل ضعیف­تر بودن توده استخوانی در میمون­های جوان و همچنین سکونت بیشتر حیوانات مسن روی زمین و تمایل کمتر به رفتن به ارتفاعات و درختان می­باشد (Harasen, 2003; Simpson et al., 2003).

   پیش آگهی و درمان این نوع شکستگی­ها در حیوانات بستگی به نوع تثبیت داخلی، جثه حیوان، محل زندگی و نیز نوع شکستگی و نحوه حرکت آنها دارد (Johnson, 2007; Harasen, 2003). بررسی­های مختلف انجام­شده در بین میمون­ها و انسان، نشان داده است که بازسازی قشر استخوان میمون نسبت به انسان آهسته­تر می­باشد، هرچند که این میزان در گونه­های مختلف متفاوت است (Jarrell, 2011). به منظور ترمیم شکستگی­ها نیاز به تثبیت و بی­حرکت­سازی استخوان می­باشد. استفاده از آتل و یا گچ­گیری به عنوان تثبیت خارجی به دلیل عدم ثبات کامل خط شکستگی در برابر نیروهای استخوانی در شکستگی­های مورب بلند مناسب نمی­باشد (Johnson, 2007). از معمول­ترین درمان­ها به روش جراحی در شکستگی­های مورب بدنه استخوان ران، استفاده از پین به همراه سایر روش­های کمکی از جمله تثبیت کننده­های خارجی و یا سیم­های ارتوپدی برای خنثی­کردن نیروهای خم­کننده و چرخشی استخوان می­باشد (Johnson, 2007).

   با توجه به نوع شکستگی و گونه حیوانی، انتخاب صحیح نحوه تثبیت داخلی، خنثی نمودن نیروهای وارد بر محل شکستگی، نحوه زندگی و راه رفتن گونه حیوانی به منظور ترمیم استخوانی بسیار مهم و حیاتی می­باشد.

مراجع

• Harasen, G. (2003). Common long bone fracture in small animal practice-Part 2. Canadian Veterinary Journal, 44: 503-504.
• Jarrell, H. (2011). Associations between Skeletal Fractures and Locomotor Behavior, Habitat Use, and Body Mass in Nonhuman Primates. Sam Stout, pp: 1-346.
• Johnson, A.L. (2007). Management of specific fracture. Fossum Small Animal Surgery. 3rd ed., Elsevier, Mosby, pp:  1103-1113.
• Simpson, D.J. Lewis, D.D. and Fitch, R. (2003). Fracture of Femur. Slatter Textbook of Small Animal Surgery. 3rd ed., Philadelphia: Saunders, pp: 2059-2089.