تبیین مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی و تحلیل آن در محتوای کتب درسی تاریخ دوره متوسطه ایران

فصلنامه علمی پژوهش های یاددهی و یادگیری دانشگاه آزاد واحد بجنورد

مقاله 2، دوره 10، شماره 42، اردیبهشت 1394، صفحه 11-34   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

دکتر حسن نجفی¹؛ دکتر مهدی سبحانی نژاد¹؛ رضا وفایی²

¹دانشگاه شاهد، دکترای مطالعات برنامه درسی

²دانشگاه شاهد، گروه علوم تربیتی، کارشناسی ارشد مطالعات برنامه درسی

چکیده

ه‍دف‌ پ‍ژوه‍ش‌ ح‍اض‍ر ب‍ررس‍ی‌ م‍ی‍زان‌ ت‍وج‍ه‌ ب‍ه‌ مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی در ک‍ت‍اب‌‌های درسی تاریخ  دوره متوسطه ایران است. تحقیق به شیوه اسنادی و تحلیل محتوی انجام شده است. ابتدا مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی به کمک روش تحلیل اسنادی از متون نظری و سوابق پژوهشی احصاء و سپس میزان توجه به این مولفه‌ها تحلیل محتوی شده است. جامعه پژوهشی شامل 4 عنوان کتاب درسی تاریخ دوره متوسطه (تاریخ ایران و جهان 1 و 2، تاریخ معاصر ایران و تاریخ شناسی) در سال تحصیلی 94-1393 می‌باشد که با توجه به ماهیت موضوع پژوهش و محدودیت جامعه آماری از نمونه گیری صرف نظر شده و کل جامعه آماری به عنوان نمونه در نظر گرفته شده اند. ابزار اندازه گیری سیاهه تحلیل محتوا بوده و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. ع‍م‍ده‌ ت‍ری‍ن‌ ی‍اف‍ت‍ه‌‌های پ‍ژوه‍ش‌ بیانگر آن است که: 1. در م‍ج‍م‍وع‌ 291 مرتبه به مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی توجه شده است که میزان فراوانی و درصد آن در کتاب‌های درسی تاریخ ایران و جهان 1 و 2، تاریخ معاصر ایران و تاریخ شناسی به ترتیب 117 (2/40 %)، 57 (6/19 %)، 40 (7/13 %)، 77 (5/26 %) می‌باشد. 2. در بین مؤلفه‌های آموزش چند فرهنگی بیشترین توجه به مؤلفه معرفی فرهنگ‌های مختلف به دانش آموزان در محتوای کتب درسی با 62 فراوانی و 3/21 درصد و کمترین توجه به مؤلفه ایجاد زمینه درک متقابل از سیر تحول فرهنگ‌های مختلف در محتوای کتب درسی با 2 فراوانی و 7/0 درصد صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها

آموزش چند فرهنگی؛ تحلیل محتوا؛ کتاب‌های درسی تاریخ؛ دوره متوسطه