نقد فرمالیستى شعرِ "زمستان"

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 4، دوره 1، شماره 1، آذر 1389، صفحه 75-113   

نوع مقاله: پژوهشی

چکیده

مهدى اخوان ثالث (م. امید) از مشهورترین چهره‏هاى شعر معاصر ایران است. وى در سال 1307 شمسى در مشهد متولد شد و در شهریورماه 1369 در تهران درگذشت. اخوان در طول عمر هنرى خود مجموعا یازده دفتر شعر، سه دفتر گزینه اشعار و چند اثر منثور (مقاله، تحقیقات ادبى و قصه) منتشر ساخت.
مشهورترین دفتر شعرى اخوان، "زمستان" و مشهورترین شعر این دفتر نیز "زمستان" است که در این نوشتار بررسى شده. زمستان در قالب آزاد (نیمایى) و در بحر هزج (مفاعیلن) سروده شده است. داراى دو قافیه بیرونى و درونى است و از ردیف نیز برخوردار است. از دیگر ویژگى‏هاى آن، توجه به موسیقى شعر است که از طریق واج‏آرایى، تناسب و تکرار ایجاد شده است.
"زمستان" از لحاظ تصویرى بسیار غنى است و نزدیک به سى تشبیه، کنایه، استعاره و نماد دارد. آرکائیسم زبانى که از ویژگى‏هاى سبک شخصى اخوان است در آن نمود بارزى دارد. بیش از سى مورد باستان‏گرایى واژگانى و نحوى در آن دیده مى‏شود. چندین ترکیب نو و چند اصطلاح محاوره‏اى نیز در آن وجود دارد

کلیدواژه‌ها

اخوان ثالث؛ زمستان؛ شعر آزاد؛ باستان‏ گرایى؛ نماد