تشبیه و توصیف، دو ویژگى سبکى شعر ابتهاج

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 4، دوره 1، شماره 2، اسفند 1389، صفحه 73-93   

نوع مقاله: پژوهشی

چکیده

استفاده از دو مقوله "تشبیه" و "توصیف" در میان اشعار ابتهاج، درخشش خاصّى دارد، به گونه‏اى که مى‏توان آن‏ها را از مُختصّات سبکى این شاعر به شمار آورد. او در بسیارى از موارد براى القاى اندیشه‏هاى خود در اشعار سنّتى و نو از این دو مقوله کمک مى‏گیرد. آنچه در ساختار بلاغى یک اثر، بیش از همه در نظر گرفته مى‏شود، تشبیه است و دیگر عناصر خیال چون استعاره، تشخیص، کنایه و... زیرمجموعه تشبیه به شمار مى‏رود. از سوى دیگر، مطالعه این عنصر بلاغى در "سبک‏شناسى"، بسیار حائز اهمّیّت است؛ چون نوع نگاه و برداشت از این پیوندهاى ذهنى که ممکن است هر دو حسّى، هر دو عقلى و یا یکى حسّى و یکى عقلى باشد، در شدّت و خفّت خیال‏انگیزى، مؤثّر است و همین مسأله خیال‏انگیزى است که در سبک‏شناسى مى‏تواند نگرش خاص ایجاد کند و فردى را از دیگرى متمایز کند. بسط و گسترش پایه‏هاى تشبیه و به کارگیرى ابزار زبانى صفت به شیوه‏هاى متفاوت، اشعار ابتهاج را برجسته کرده است. در این پژوهش با مطالعه آثار او، شیوه استفاده او از تشبیه و توصیف بررسى مى‏شود

کلیدواژه‌ها

تشبیه؛ توصیف؛ سایه؛ ابتهاج؛ صفت