رابطۀ ابعاد سلامت روان و رضایت شغلی در بین معلمان زن و مرد ‏

زن و مطالعات خانواده

مقاله 2، دوره 7، شماره 25، مهر 1393، صفحه 25-42   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

بررسی رضایت شغلی معلمان به منظور بهبود کارایی آنان و تاثیر آن جهت پیشرفت دانش آموزان مورد توجه فراوان است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ابعاد سلامت روان و رضایت شغلی کارکنان آموزش و پرورش انجام گرفت. نمونه مورد بررسی 100 نفر از کارکنان بودند که با روش نمونه گیری خوشه­ای چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش فرم 28 سوالی پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ، (1972) و پرسشنامه 22سوالی رضایت شغلی شریعت نیا (1373) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام انجام شد. نتایج نشان داد که بین سلامت عمومی و سلامت جسمی با رضایت شغلی همبستگی مثبت معنادار و بین اضطراب، افسردگی، کارکرد اجتماعی و سلامت جسمانی با رضایت شغلی همبستگی منفی معنادار دارد (001/0P<). نتایج رگرسیون گام به گام مشخص کرد که افسردگی، اضطراب، کارکرد اجتماعی و سلامت جسمی در 4 گام حدود 706/0 درصد واریانس مربوط به رضایت شغلی را تبیین می کنند. از این اطلاعات می­توان برای تدوین و اجرای برنامه­های آموزشی و درمانی بمنظور توجه به سلامت روان معلمان و بهبود وضعیت سلامت روان و رضایت شغلی آنان استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

رضایت شغلی؛ سلامت روان؛ کارکنان آموزش و پرورش

مراجع

-   آراسته،م (1386)، بررسی وضعیت سلامت روان و عوامل مرتبط با آن در میان دبیران دبیرستانهای شهرهای سنندج و بیجار. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، دوره12. 62-53.

-   اصغری،آ (1385)، رابطه توانمندسازی و خودکارآمدی بارضایت شغلی در دبیران شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه شهیدبهشتی. 

-   استورا، ب (1377)، تنیدگی یا استرس.ترجمه پ.دادستان .تهران :انتشارات رشد.

-   بیانی،ع.ا؛ کوچکی،ع و کوچکی،ق (1386)، تعیین و ضعیت سلامت روانی کارکنان آموزش و پرورش استان گلستان با استفاده از چک لیست نشانگان روانی.مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان،2(9)،39-44.

-   حبیب،س و شیرازی،م (1382)، رضایت شغلی و سلامت روانی در کارکنان یک بیمارستان عمومی.مجله اندیشه و رفتار،8(4)،64-73.

-   درانی،ک و لواسانی،م (1379)،رابطه رضایت شغلی ،عزت نفس و سلامت روانی مجله روان شناسی و علوم تربیتی،5(1)،76- 98.

-   کاهه،د و هیودی، ط (1391)، رضایت شغلی و سلامت روان. فصلنامه پایش،11(3)، 397-393.

-   سارسون، ا.ج و ساراسون، ب.آ (1382)،روان شناسی مرضی،(جلد اول).ترجمه ب. نجاریان؛م. ع. اصغری مقدم و م. دهقانی.تهران:رشد.

-   سپهوند،ت؛گیلانی،ب و زمانی،ر (1385)، رابطه سبک های اسناد با رخداد های استرس زای زندگی و سلامت عمومی. فصلنامه پژوهش های روان شناختی،9 (3و4)،33-46.

-   شاملو،س (1382)،آسیب شناسی روانی .تهران :انتشارات رشد.

-   شریعت نیا.ک (1373)، بررسی رابطه بین رضایت شغلی با عزت نفس کارکنان آموزش و پرورش مرد مدارس تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علامه طباطبایی.

-   شکرکن، ح؛نجاریان، ب و رضایی پ (1384)، رابطه خشنودی شغلی و انگیزه پیشرفت با سلامت روان و مسؤلیت پذیری مربیان. مجله علوم تربیتی و روانشناسی. (1)،12،65-86.

-   شفیع آبادی،ع (1382)،راهنمایی و مشاوره شغلی و حرفه ای و نظریه های اتنخاب شغل تهران:انتشارات رشد.

-   شمسی،ع (1382)،رابطه بین رضایت شغلی ،سلامت روان و باورهای منطقی معلم و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در شهر خمین.پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تربیت معلم تهران.

-   عطار،ح (1374)،بررسی رابطه استرس شغلی با خشنودی شغلی و سلامت روان کارکنان یک مجتمع صنعتی.پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی  بالینی،انسنینو روانپزشکی تهران.

-   فراهانی، حجت الله، عریضی، حمیدرضا (1384)، روش‌های پیشرفته در علوم انسانی، اصفهان: جهاد دانشگاهی تهران.

-   کلدی، ع؛ عسگری، گ(1382)،بررسی رضایت شغلی کارکنان آموزش و پرورش ابتدایی آموزش و پرورش شهر تهران.مجله روان شناسی و علوم تربیتی،33(1)،103-120.

-   محمدی،ش(1385)،فرسودگی شغلی و سلامت روان شناختی در دبیران.فصلنامه روان شناسان ایرانی،3(9)،15-23.

-   محمدی،ش(1386)،مقایسه مکانیسم های مقابله ای،فرسودگی شغلی و سلامت روان در بین دبیران ایران و هند.فصلنامه نوآوری های آموزشی،5(16)،60-96.

-   منصوری،ز (1387)،رابطه سلامت روان و خشنودی شغلی با رضایت زناشویی کارکنان شاغل بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران.چکیده مقالات سومین کنگره آسیب شناسی خانواده.تهران،دانشگاه شهید بهشتی.

-   نجومی،م؛عابدینی،م ورضوان طلب،ر (1381)،بررسی شیوع اضطراب در بین معلمین مقطع متوسطه شهر تهران.فصلنامه پایش،1(3)،47-53.

-   نظری،ع. م(1386)،مبانی زوج در مانی و خانواده درمانی.تهران:نشر علم.

-   نوربخش،م و علیزاده،م(1383)،بررسی رضایت شغلی دبیران تربیت بدنی شهرستان اهواز.فصلنامه حرکت،شماره 22.ص171-189.

-   ویسی،م(1378)،رابطه بین استرس شغلی با خشنودی شغلی و سلامت روان با توجه به اثرات تعدیل کننده سر سختی و حمایت اجتماعی.پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی،انیستیتو روانپزشکی تهران،دانشگاه علوم پزشکی ایران.

-   هاشم زاده،ایرج؛اورنگی،مریم؛بهره دار،محمدجعفر(1379)، استرس شغلی و سلامت روان در کار کنان بیمارستان های شهر تهران.فصلنامه اندیشه و رفتار،6(2و3)،55-61.

 

-   Ahadi,B.(2009),Relationship between Mental Health and Job Satisfaction among High School Principals and Teachers in Iran. Journal of Biological Sciences. Vol, 4, P. 363-368.

-   Bacharach,S.B.(1990),Work Design ,Role Conflict and Role Ambiguity,The case of Elementry and Secondary School; Education Evaluation and Policy Analysis,12,(4).415-435.

-   Bumber.M.R.(2006),CBT for Occupational Stress in Health Professionals.Introducing a schema-focused approach. New York: Routledge.

-   Bergman,M, M & Scott, J.(2001),Young Adolescent'sWell-beingand Health-Risk Behaviors:Gender and Socioeconomic Differences.Journal of Adolescence,24,183-197.

-   Birch.D & Kamali, F.(2001),Psychological stress, anxiety, depression, job satisfaction, and personality characteristics in preregistration house officers. Postgrad Med;77:109–111.

-   Camp,S.D.(2005),Assessing the effect of organizational  commitment and job satisfaction on turnover:An event history approach.USA:sage publication Inc.

-   Faragher.B.(2005), The relationship between job satisfaction and health: a meta-analysis. Occupational and Environmental Medicine.62.105-112.

-   GellisZ.D & Kim.J.C.(2004),Predictors of depressive mood,occupational stress,and propensity to leave in older and younger mental health case manager.community mental health journal .40,50.

-   Gibson, James, L., Ivancevich, John, M. & Donnelly, Jr. James,H.    (2000), Organizations–Behavior–Structure–Processes. 10th Edition. Boston.McGraw-Hill.

-   Goldberg, D.. (1988), A User’s Guide to the General Health Questionnaire. Windsor: Nfer-Nelson Publishing Company Ltd.

-   Grayson,. L,. Alvarez,. K.(2008), School climate factors relating to teacher burnout: Amediator model. Journal of Teaching and Teacher Education.24,1349-1363.

-   Gui, L., Barriball, K. L. & While, A. E.(2009), Job satisfaction of nurse teachers: A literature review. Part II: Effects and related factors.Nurse Education Today,29(5),477-487.

-   Hakanen J,. Bakker B., Schaufeli, B.(2007), Burnout and work engagement among teachers. Journal of School sychology. 43, .495-513.

-   Laubach .W.& Fischbeck, S. (2007),Job Satisfaction and the Work Situation

-   of Physicians: a survey at a German University hospital. International Journal of Public Health, 52(1),54-59.

-   Laugaa D.,. Rascle N,. Schweitzer, M.(2008), Stress and burnout among French elementary school teachers: A transactional approach. Revue européenne de psychologie in ding. 58 , 241-251

-   Ma,X.(1999),Influence of work conditions on Teacher job satisfaction.Journal of Education,93,(1).39-47.

-   Mei-Lee.M.S;Liao,S.C and Chiang.F.T.(2009), Relationship between mental health and job satisfaction among employees in a medical center department of ladoratory mediciane.

-   Pugilisi,K.(1999),The consequence of Emotion Labore:Effects on Work Stress, job and well-being. Motivation and Emotion.23 (2). 125-154.

-   Seidman, S. A. & Zager, J.(1991), A study of coping behaviors and teacher burnout. Journal of Work & Stress. 5, 205-216.

-   Senelgrove,S.R(1998),Occupational stress &job satisfaction:a comparative sudy of health visitors,district nurse& community psychiatric nrses.journal of Nursing management ,6,97-104.

-   Spector.p.(2000),industrial and organizational psychology: Research and practice.New York:John Wiley and Sons.

-   Thommasen, H.V.; Lavanchy.M; Connelly,I.; Berkowitz,J & Grzybowski.S.(2001), Mental health, job satisfaction, and intention to relocate. Canadian Family Physician .Le Médecin de famille canadien, 47 :737-744.

-   World Health Organization.(2007), World on-Tobacco Alert. London: Oxford University Press.