نقدِ دگرخوانی‌های خلّاقانة اساطیر در شعر احمد شاملو بر اساس نظریّۀ بدخوانیِ خلّاقِ هارولد بلوم

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 3، دوره 6، شماره 22، اسفند 1394، صفحه 57-78   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ابوالقاسم امیراحمدی^{* 1}؛ علی عشقی سردهی^{* 1}؛ ابراهیم استاجی^{* 2}؛ احمد یزدی^{* 3}

¹استادیار زبان و ادبیّات فارسی واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران.

²استادیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

³دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران.

چکیده

"بدخوانی خلّاق"، اصطلاحی در نظریّة ادبی است که هارولد بلوم آن را در موضوع ساز و کارهای تأثیر شاعرانه مطرح می‌کند. شاعران برای رهایی از دلهرة آزاردهندة تأثیرپذیری از شعر گذشتگان و برای گشودن فضای باز هنرورزی‌های شاعرانه خود به تحقیر آگاهانة متقدّمین می‌پردازند و با بدخوانی خلّاقانه، می‌کوشند خویشتن را بر شاعران پیش‌گام خود برتر بدانند. بر اساس نظریّة بدخوانی خلّاق، ساختار‌شکنی‌های شاملو در حیطه‌های زبان، بیان و اندیشة اسطوره‌ها، نشان‌گر مبارزة لجوجانة او با گفتمان‌های اسطوره‌گرای روزگارش بوده به‌منظور رسیدن به هویّت مستقل از دیگران. دگرخوانی‌های او از اسطوره به دلایل روان‌شناختی، زیبایی‌شناختی و اجتماعی- تاریخی و با شیوه‌های اسطوره‌آفرینی و اسطوره‌شکنی صورت گرفته است. در این پژوهش، ابتدا به تحلیل نظریّة بدخوانی خلاّق هارولد بلوم پرداخته‌ایم و در ادامة پژوهش به واکاوی دگرخوانی‌های خلّاقانه شاملو از اسطوره بر اساس نظریّة بدخوانی خلّاق بلوم پرداخته‌ایم. 

کلیدواژه‌ها

بدخوانی خلّاق؛ هارولد بلوم؛ شاملو؛ اسطوره