پارامترهای زیستی و تولید مثلی مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Diptera: Tephritidae) در شرایط آزمایشگاه

تحقیقات نوین در گیاه پزشکی

شناسنامه علمی شماره، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 14، شهریور 1392، صفحه 33-23   

نویسندگان

محمد جواد سروش^* ؛ کریم کمالی؛ هادی استوان؛ محمود شجاعی؛ یعقوب فتحی‌پور

چکیده

مگس میوه زیتون، Bactrocera oleae مهمترین آفت زیتون در مناطق زیتون خیز دنیا محسوب  می شود. لارو این آفت با تغذیه از گوشت میوه زیتون باعث ایجاد خسارت کمی و کیفی زیتون های کنسروی و روغنی می شود. طی تحقیق حاضر پارامترهای زیستی و تولید مثلی آفت در شرایط مطلوب آزمایشگاهی (دمای1 ± 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) و روی میوه زیتون رقم زرد مورد بررسی قرار گرفت. برای آغاز بررسی میوه های آَلوده از مناطق آلوده جمع آوری و درون اتاقک رشد مورد پرورش قرار گرفت. در این بررسی با توجه به وجود مراحل زندگی نابالغ آفت درون میوه نرخ تفریخ تخم ها برابر یک در نظر گرفته شد و تنها با ظهور حشرات بالغ زنده مانی آنها نسبت به تعداد تخم اولیه محاسبه گردید. نتایج نشان داد که دوره جنینی آفت داخل اتاقک رشد و شرایط مطلوب ذکر شده به طور متوسط 095/0 ± 26/3 روز، طول دوره لاروی به طور متوسط 28/0 ± 13/13 روز و طول مرحله شفیرگی آفت به طور متوسط 34/0 ± 13/9 روز  و به طور کلی دوره پیش از بلوغ طی بررسی انجام شده به طور متوسط         48/0 ± 53/25 روز  طول می کشد.  دوره پیش از تخمگذاری حشرات بالغ به طور متوسط        31/0 ± 64/5 روز بود که جفتگیری حشرات بالغ حداقل یک روز پس از ظهور آنها آغاز گردید. طول دوره تخمگذاری در مگس میوه زیتون نیز به طور متوسط 73/1 ± 64/51 روز و طول دوره پس از تخمگذاری در مگس میوه زیتون نیز به طور متوسط 68/0 ± 07/4 روز اندازه­گیری شد. به طور میانگین طول عمر حشرات نر حدود  56/2 ± 57/38  روز و طول عمر حشرات ماده 15/2 ± 36/61 روز محاسبه گردید. کل تخم گذاشته شده در هر حشره ماده به طور متوسط 38/22 ± 25/214 عدد بود که حداکثر 256 و حداقل 139 تخم توسط هر حشره ماده گذاشته شد. نسبت جنسی حشرات بالغ خارج شده در شرایط آزمایشگاهی 1: 1/1 ( نر: ماده) محاسبه گردید. نسبت بقا تا مرحله ظهور مگس های بالغ برابر یک بوده اما پس از ظهور مگس های بالغ و به مرور مگس های بالغ به تدریج مرده و نوساناتی در نسبت بقا مشاهده گردید. نرخ ناخالص باروری این آفت 20/118 بود ولی نرخ خالص باروری آن 97/46 بدست آمد. بررسی پارامترهای رشد جمعیت مگس میوه زیتون نشان داد که طول دوره هر نسل آفت روی رقم زیتون و در شرایط مطلوب آزمایشگاهی 18/58 روز برآورد گردید. نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) برابر 08/1 و طول دوره ای که جمعیت آفت می تواند دو برابر شود (DT) 88/8 روز و نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r­­_m) 078/0 محاسبه گردید. 

کلیدواژه‌ها

مگس میوه زیتون؛ پارامترهای زیستی؛ پارامترهای تولید مثلی؛ جدول زندگی

مراجع

Anonymous, 2005.  Crop Protection Compendium CDs. CABI International, UK.

Carey, J. R. 1993. Applied Demography for Biologists. Oxford University Press. New York.

Fletcher, B. S., & Kapatos, E. T. 1983. Dispersal of the olive fruit fly, Dacus oleae, during the summer period on Corfu. Entomologia Experimentalis et Applicata,29: 1-8.

Genc, H. 2008. Modified agar-based diet for olive fruit fly. Florida Entomologist, 91(4), 651-656

Jafari, Y.. & Rezaei, V. 2004. First report of olive fruit fly in Iran. Bulletin of Entomolgical Society of Iran, 22: 1. (In Persian).

Johnson, M. W., Susan, B., Danne, K. M. & Patterson, K. L. 2004. Predicting climate induced olive fly. Research report to the California olive committee.

Katsoyannos, P. 1992. Olive Pests and Their Control in the Near East. Banki Phytological Institute, Athens, Greece.

Tsiropoulos , G. J. 1971. Storage temperatures for eggs and pupae of the olive fruit fly. Journal of Economic Entomology, 65(1), 100-102

Tsitsipis J. A. 1977. Development of a caging and egging system for mass rearing the olive fruit fly, Dacus oleae (Gmel.) (Diptera: Tephritidae). Zeitchrift fur Angewandte Entomologie, 83: 96-105.

Tsitsipis J. A. 1980. Effect of constant tempretures on larval and pupal development of olive fruit flies reared on artificial diet. Environmental Entomology, 9: 764-768.

White, I. & Elson-Harris, M. 1992. Fruit Flies of Economic Significance: Their Identification and Bionomics. Oxon, UK: CAB International.