اثر تناوب ارقام مختلف گیاه تله تربچه روغنی (Rhaphanus sativus) بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند (Beta vulgaris) و کاهش شدت بیماری ریزومانیا

تحقیقات نوین در گیاه پزشکی

شناسنامه علمی شماره، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 14، شهریور 1392، صفحه 81-71   

نویسندگان

مستانه شریفی^* ؛ سعید صادق زاده حمایتی؛ غلامرضا اشرف منصوری

چکیده

 به منظور بررسی اثر تناوب ارقام مختلف گیاه تله تربچه روغنی (Rhaphanus sativus oleifer) بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند رقم زرقان وکاهش شدت بیماری ریزومانیا، این تحقیق به صورت طرح مربع لاتین با پنج تکرار در زمین آلوده به عامل بیماری ریزومانیا به مدت سه سال (1388-1390) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان اجرا شد. در سال های 1388 و 1389 اقدام به کشت چهار رقم گیاه تله با تیمارهای پنجگانه: شاهد (بدون کاشت گیاه تله) ، گیاه تله رقم Adagio ، گیاه تله رقم Luna ، گیاه تله رقم Colouel  و گیاه تله رقم Accent گردید. سال های 1389 و 1390 محل کشت هر کدام از گیاهان تله به کشت چغندرقند رقم زرقان اختصاص یافت. پس از برداشت چغندرقند صفات کمی و کیفی و همچنین شدت آلودگی بررسی گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که با کشت ارقام مختلف گیاه تله در زمین آلوده به ریزومانیا هیچ کدام از صفات کیفی اندازه گیری شده در رقم زرقان اختلاف معنی دار آماری نداشتند، ولی بر اساس آزمون فریدمن شدت بیماری در کرت هایی که ارقام مختلف تربچه روغنی کشت شده بود اختلاف معنی دار آماری در سطح احتمال 5%  داشت به طوری که در کرت های که گیاه تله  Luna و Accent کشت شده بود میانگین نمره بیماری به ترتیب 85/1 و 5/2  بود که در مقایسه با دیگر تیمارها شدت آلودگی کمتری مشاهده شد. بیوماس تولید شده در ارقام  گیاه تله  Accent و Luna کمتر از دو رقم دیگر بود و تأثیرگذاری این دو بر کاهش بیماری مشهود بود به طوری که اثر ارقام گیاه تله کشت شده نسبت به حالت نکاشت (بدون کشت گیاه تله ) بر عملکرد ریشه و عملکرد شکر در رقم زرقان مشهود بود. در حالت نکاشت به شدت عملکرد ریشه و شکر کاهش داشت. در کرت شاهد که هیچ گیاه تله ای کشت نشده بود رقم زرقان کمترین عملکرد ریشه (65/36 تن در هکتار) و عملکرد شکر (28/6 تن در هکتار ) را به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج می توان اظهار داشت با دوره های تناوب بیش از دو سال در کنار استفاده از ارقام نسبتاً متحمل چغندرقند می توان از گیاهان تله تربچه روغنی به عنوان کاهش دهنده تکثیر ویروس و افزایش کمیت در گیاه چغندرقند استفاده نمود .

کلیدواژه‌ها

تربچه روغنی؛ خصوصیات کمی و کیفی؛ چغندرقند؛ ریزومانیا؛ گیاه تله

مراجع

Anonymous. 2001. Rotation is key to rhizomania management. Agknowledge. Number 95.

Anonymous. 2000. Crop profile for sugar beet in Idaho. 21p.

Gallian J. 2001. Rhizomania: current status management and outlook. Snake River Sugar Beet Conference. Pp.11-12. .

Asher, M. J. C. 1993. Rhizomania. pp. 311-346 In : The Sugar Beet Crop. ( D. A. Cooke and R. K. Scott, Eds.) Chapman and Hall, London.

Bird, G.W. 2005. Sugar beet cyst nematode update. Michigan State University

Blunt S. J., Asher, M. J. C & Gligan, C. A. 1992. The effect of sowing date on infection by polymyxa betae. Plant Pathology 41:148-153.

Deheig A. & Heigbroek, W. 1989. Rhizomania het effect van cltuurmad tregelen. Dossier bescherming 6:41-43.

Ezadpanah, K., Hashemi, P., Kamran, R., Pakniat, M., Sahand poor, A. & Masoomi, M. 1996. Wide spread occurrence of rhizomania like disease of sugar beet in Fars. Iranian journal of Plant Pathology. 32: 200-206

Godarzvand Chegini, K. 2009a. Cover crops, reduce erosion, increase soil organic matter. Cultivation, Animal and Industry Magazine, 105:62-63.

Godarzvand Chegini, K. 2009b. Cover crops, reduce erosion, increase soil organic matter. Cultivation, Animal and Industry Magazine. 106:68-69.

Hafez, S. L. & Sundararaj, P. 1998. Non chemical alternatives for sugar beet cyst nematode management in Idaho. University of Idaho.

Koocheki, A., Hosseini, M. & Hashemi Dezfoli, A. 2009. Sustainable Agricultural systems. Publication of Mashhad University Jihad.

Luterbacher, M. C., Asher, M. J. C, Beyer, W., Mandolino, G., Scholten, OE., Frese, L., Biancardi, E., Stevanato, P., Mechelke, W. & Slyvchenko, O. 2005. Sources of resistance to diseases of sugar beet in related Beta germplasm:Soil borne diseases. Euphytica. 141: 49-63.

Mahdavi Damghani, A. & Kamkar, B. 2009. Principles of Sustainable Agriculture. Publication of Mashhad university jihad.

MCmullen, M.P.& Lamey H.A. 1999. Crop rotation for managing plant disease. NDSU Ext. Circular, North Dakota State University.

Muller, J. 2002. Integration of resistant trap crops and sugar beet varieties in controlling the beet cyst nematode. IRS-th emamiddag leven met bodemzieken en plagen, 11-12.

Pakniat, M. & Homayoni, M. 2005. Use of trap plant cultivar in crop rotation for reduce Heterodera schachtii‎‏ and rotation cycle. Final Report in Plant Pathology Institute.

Parvizi, R., Eshtiaghi, H. & Baroti Sh. 2001. Evaluation of effect of crop rotation in reduce Heterodera schachtii and rotation cycle. Iranian journal Plant Pathology, 68: 155-161.

Rao,VS. 2000. Prinaples of weed science. 2^nd edition, Oxsford and IBH publish. New Delhi.

Richard-Molard MS .1985. Rhizomania: a world-wide danger to sugar beet. Span 28:92-94.       

Sheikholeslami, R. 2007. Healthy land by plants against nematodes. Journal ofthe SugarIndustryin Iran, Number 18.

Scholten, O. E & Lange,W. 2000. Breeding for resistance to rhizomania in sugar beet: A review. Euphytica 112: 219-231.

Tamada, T.& Baba, T. 1973. Beet necrotic yellow vien virus. From rhizomania-affected sugar beet in Japan. Annales of Phytopathological Society of Japan. 39: 325-332.

Tamada, T. 1975. Beet necrotic yellow vien virus. CMI/AAB Descriptions of Plant Viruses, No.144

Wisler, G. C., Leweller, R.T, Sears, J.L, Liu., H.Y. & Duffus, J.E.  1999. Specificity of TAS-ELISA for Beet necrotic yellow vein virus and its application for determining rhizomania resistance. Plant Disease journal, 83(9): 864-870.