اثر استفاده از سطوح مختلف کنجاله کلزا بر وزن اندامهای داخلی و ترشح هورمونهای غده تیروئید در طیور گوشتی

آسیب‌شناسی درمانگاهی دامپزشکی

مقاله 1، دوره 4، 2 (14) تابستان، شهریور 1389، صفحه 791-798   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

حسین ایروانی^{* 1}؛ بابک خیرخواه²

¹دانشجوی دکتری تغذیه دام، گروه علوم دامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بافت، بافت، ایران

²دانشجوی دکتری میکروبیولوژی دامپزشکی، گروه علوم دامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بافت، بافت، ایران

چکیده

چکیده
در این تحقیق کنجاله کلزا در مقادیر صفر ، 25 % ،50 % ،75 % و 100 % در جیره طیور گوشتی جایگزین کنجاله سویا شد. تعداد 500 قطعه جوجه یکروزه بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی متعادل با 4 تکرار و 25 قطعه جوجه در هر تکرار بطور تصادفی در پن ها توزیع شدند. در پایان 8 هفته آزمایش از هر تکرار یک قطعه مرغ و یک قطعه خروس بطور تصادفی انتخاب و برای جدا کردن قلب، کبد و لوزالمعده کشتار گردید. در هنگام کشتار یک نمونه از خون مرغها و خروسها برایتعیین میزان T3 و T4به آزمایشگاه ارسال گردید. نتایج حاکی از این بود که مصرف کنجاله کلزا در سطوح مورد استفاده اثر معنی داری بر ترشح هورمون T3 و T4 ، درصد وزن قلب و درصد وزن پانکراس نداشت. ولی با افزایش مصرف کنجاله کلزا در صد وزن کبد (05/0>P) افزایش یافت. ولی باعث خونریزی در کبد نشد. این تحقیق نشان داد که جایگزینی 25 % کنجاله کلزا در دوره آغازین (3-0 هفتگی)، 50 % در دوره رشد (6-4 هفتگی) و 75 %  در دوره پایانی (8-7 هفتگی) به جای کنجاله سویا بدون اثرات نامطلوب بر جوجه های گوشتی امکان پذیر است.

کلیدواژه‌ها

طیور گوشتی؛ کنجاله کلزا؛ کنجاله سویا؛ T3؛ T4

اصل مقاله

مقدمه

 

 کلزا یکی از دانه های روغنی بوده که متعلق به خانواده کروسیفرا (Cruciferea) و جنس براسیکا(brasica) می باشد. این دانه روغنی تقریباً حاوی 43-42 درصد روغن می باشد.

درروغن کشی دانه کلزا حدود 40% روغن و 50% تا 58% کنجاله بدست می آید. مقدار پروتئین خام کنجاله کلزا 32 تا 38% است.پروتئین کنجاله کلزا دارای ترکیب اسید آمینه بسیار مناسبی است و قابل مقایسه و رقابت با کنجاله سایر دانه های روغنی می باشد. ولی همانند دیگر منابع پروتئینی گیاهی در میزان لیزین محدودیت دارد. اما از نظر متیونین و سیستین در سطح مناسبی قرار دارد. با وجود لیزین کمتر و متیونین بیشتر، از نظر تعادل اسید آمینه ضروری با کنجاله سویا برابری می کند[2]. میزان انرژی کنجاله کلزا کمتر از کنجاله سویا می باشد و این به دلیل این است که کنجاله کلزا حاوی فیبر بالاتر و پروتئین کمتری است. میزان فیبر کنجاله کلزا 12 تا 14% است ولی فیبر کنجاله سویا حدود 7% است. میزان انرژی قابل متابولیسم آن 4/7 تا 2/8 مگاژول در کیلوگرم ماده خشک برای طیور می باشد [7].

در تأثیرات ضد تغذیه ای، گلوکوزینولاتهای کنجاله کلزا و ترکیبات ناشی از هیدرولیز آنها عمدتا شامل اثرات توکسیک، ایجاد گواتر با جلوگیری از سنتز هورمون غده تیروئید و کاهش قدرت باروری و ایجاد تغییرات پاتولوژیک در کبد و غده تیروئید است. گلیکوزینولات هائی که در کنجاله کلزا هستند  همگی دارای شاخه های ایندول هستند که بر اثر هیدرولیز یونهای تیوسیانات را تولید می کند که ضد تیروئید یا گواترزا هستند. گلوکوزینولات های دست نخورده سمی نمی باشند. هر چند که گلوکوزینولات ها در بافتهای گیاهی همیشه با آنزیم میروزیناز همراه بوده که این آنزیم شکستن پیوند تیوگلوکوزید را در گلوگوزینولات ها کاتالیز می کند. چنانچه سلولهای گیاه در اثر آسیاب کردن یا صدمه حشرات و غیره پاره شوند، این مواد با هم ترکیب شده و هیدرولیر آنها نیز ممکن است صورت پذیرد[6].

 گواترین ها از الحاق ید به پیش سازه های هورمون t4 جلوگیری کرده و با ترشح t4 نیز تداخل می کند. تغییر در ترشح t4 با کاهش سرعت رشد و هیپرپلازی و هیپوتروفی غده تیروئید( گواتر) همراه می باشد. اثر منفی گواترین ها با افزایش ید جیره برطرف نمی شود. تیوسیانات ها و ایزوتیوسیانات ها همچین از جذب ید به وسیله غده تیروئید جلوگیری می کنند[1].

بوگیدانو و رویاک (1986) اثرات کنجاله کلزای حاوی گلوکوزینولات کم و زیاد را بر عملکرد جوجه های گوشتی در سطح 20 درصد مورد بررسی قرار دادند. مصرف کنجاله کلزا با گلوکوزینولات زیاد منجر به کاهش رشد شد. اما مصرف کنجاله کلزای حاوی گلوکوزینولات کم چنین تاثیری را نداشت [10].

 از طرف دیگر بویوگون و همکاران (1988) هنگام استفاده از کنجاله کلزا واریته دو صفر در جیره جوجه های گوشتی یک کاهش خطی را در افزایش وزن، مصرف خوراک و ضریب تبدیل خوراک با افزایش سطوح(  0 و 5 و 10 و15 درصد) گزارش کردند [11].

فاروگا و همکاران (1987) جیره حاوی 6 درصد کنجاله کلزا حاصل از واریته دارای گلوکوزینولات بالا وسطوح 6.15 درصد کنجاله کلزا حاصل از واریته دو صفر را در جوجه های گوشتی مورد تغذیه قرار دادند و هیچ اختلاف معنی داری در توان تولیدی آنها مشاهده نکردند. وزن غده تیروئید به طور معمولی در پرندگان تغذیه شده با کنجاله کلزا سویا بیشتر بوده، اما بر وزن کبد تاثیر معنی داری نداشت [14].

گائو و همکاران (1988) صفات مورد نظر را زمانی که جیره ها با سطح 20 درصد کنجاله کلزا که میزان گلوکوزینولات ها افزایش می یافت، مورد بررسی قرار دادند. در سن 28 روزگی مصرف کنجاله کلزا با گلوکوزینولات بالا منجر به کاهش افزایش وزن بدن و بازده خوراک و افزایش بیش از حد کبد و تیروئید شد. ولی این مقادیر برای گروه تغذیه شده با کنجاله کم گلوکوزینولات مشابه گروه تغذیه شده با کنجاله سویا بود [15].

شوان و همکاران (1991) از آزمون های تغذیه ای با جوجه های گوشتی نتیجه گرفتند  که کنجاله کلزای معمولی با گلوکوزینولات بالا و نوع جدید با گلوکوزینولات پائین را می توان در جیره جوجه های گوشتی استفاده نمود. در این آزمایش کنجاله سویا با کنجاله کلزا تا سطح 16 درصد جایگزین شد. نتایج حاصل نشان داد که جیره شاهد افزایش وزن مشابهی با هر دو جیره کنجاله و کلزا دارد، اما وضعیت سلامت هنگام مصرف کنجاله کلزای با گلوکوزینولات بالا طبیعی نبود. در حالی که مصرف کنجاله کلزای حاوی گلوکوزینولات کم موجب بروز هیپوتیروئیدیسم بدون کاهش رشد شد. در عین حال زمانی که کنجاله کلزای واریته متداول و یا واریته کم گلوکوزینولات استفاده می شد هیچ تفاوتی در افزایش وزن و بازده ضریب تبدیل خوارک در جیره جوجه های گوشتی مشاهده نشد [21].

ویرمورل (1987) ارزش تغذیه ای واریته های حاوی گلوکوزینولات کم و زیاد و اثر پوسته گیری آن را مورد بررسی قرار داد طی یک آزمون غیر مستقیم توازن نیتروژن، پوسته گیری به طور معنی داری انرژی و پروتئین قابل دسترس کنجاله کلزا و میزان قابلیت هضم پروتئین را افزایش داد [22].

الوینگر وستربای (1986) از یک سری آزمایشات با کنجاله کلزا سوئدی نوع کم گلوکوزینولات بر روی جوجه های گوشتی به یک سری نتایج دست یافتند که همگی مصرف سطوح بالای کنجاله کلزای کم گلوکوزینولات را تائید می کنند.در این آزمایش های بر خلاف سایر آزمایش های قبلی نشان داده شد که کنجاله کلزای با گلوکوزینولات کم در سطوح 12-20 درصد هیچ تاثیری بر عملکرد و سلامتی جوجه ها ندارد [13].

سالمون و همکاران (1981) در آزمایشی نشان دادند که تغذیه21.8 دصد کنجاله کلزا اثری بر وزن زنده جوجه های گوشتی در مقایسه یا کنجاله سویا نداشت و نیز بازده خوراک تحت تاثیر کنجاله کلزا قرار نگرفت [20].

 توسط اسلینگر وهمکاران اثرات کنجاله کلزا واریته دوصفر و نیز کنجاله سویا را بر روی جوجه های گوشتی مورد بررسی و مقایسه قرار دادند. اگر چه در یکی از این آزمایشها استفاده از کنجاله دوصفر تا محدوده 30 درصد از نظر آماری هیج اختلاف معنی داری را نشان نداد ولی در چهار آزمایش دیکر تا سطح 20 درصد افزایش وزن بیشتری نسبت به جیره های ذرت و سویا بدست آمد [1].

لسون و همکاران (1987) با جایگزینی صفر تا 100 درصد کنجاله کلزا با کنجاله سویا در جیره جوجه های گوشتی نشان دادند که عملکرد تمامی گروه ها مشابه می باشد. اضافه وزن و مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذائی از نظر آماری معنی دار نبوده است و این تحقیق جایگزینی کامل کنجاله کلزا با کنجاله سویا را پیشنهاد می نماید [17].

کورلوسکی و همکاران (1987) سطح 10 درصد کنجاله کلزای دو صفر را در جیره های جوجه های گوشتی تا 21 روزگی و سطح 15 درصد را از 21 تا 56 روزگی توصیه نمودند. سطح 17 درصد کنجاله واریته دو صفر برای جیره های جوجه های گوشتی توسط کوریلسکی و رایز توصیه شد [16].

کتوک و همکاران (1381)  نتایج زیر را به دست آوردند، با افزایش میزان کنجاله کلزا در جیره جوجه های گوشتی میزان مصرف خوراک افزایش می یابد ولی هیچ تاثیر نامطلوبی بر صفت افزایش وزن نداشت ولی با افزایش مصرف کنجاله کلزا به دلیل افزایش مصرف خوراک ضریب تبدیل غذائی بطور معنی داری کاهش یافت. همچنین افزایش مصرف کنجاله کلزا باعث افزایش ناچیزی در وزن کبد شد ولی اثر نامطلوبی بر عملکرد جوجه ها نداشت. ولی باعث افزایش وزن قلب نشد و بدون اثر نامطلوب بر عملکرد جوجه ها باعث افزایش وزن اندام های گوارشی نیز گردید. مصرف کنجاله کلزا باعث افزایش وزن غده تیروئید و ناتوانی فیزیولوژیکی جوجه های جوان برای جذب ید شد اما این اثر هم تاثیر نامطلوب بر توان تولیدی جوجه های گوشتی نداشت [5].

شیخ احمدی و همکاران (1384) تاثیر آنزیم گریندازیم و سطوح مختلف کنجاله کلزا در جیره غذائی را بر عملکرد گله های مادر گوشتی مورد بررسی قرار داد و توان تولیدی و تولی مثلی مرغان مادر گوشتی لهمان را از سن 47 تا 59 هفتگی دوره تخم گذاری مطالعه نمود. داده های حاصل از آزمایش او نشان داد که تاثیر جیره های غذائی حاوی سطوح مختلف کنجاله کلزا بر درصد تخم مرغ تولیدی به ازای هر مرغ در روز، درصد تولید مرغ به ازای تعداد مرغ موجود، میانگین وزن تخم مرغ،گرم تخم مرغ تولیدی به ازای هر مرغ در روز، درصد تخم مرغ قابل جوجه کشی به ازای مرغ موجود، متوسط وزن جوجه های هچ شده، ضریب تبدیل تخم مرغ تولیدی و تغییرات وزن مرغ ها صرفا در سطح 30 درصد کنجاله کلزا نسبت به گروه شاهد (کنجاله سویا) معنی دار بود و مصرف کنجاله تا سطح 20 درصد تاثیر منفی بر صفات فوق نداشت. لذا مصرف کنجاله کلزا را تا سطح 20 درصد برای جایگزینی با کنجاله سویا و بدون مصرف آنزیم در جیره غذایی مرغان مادر مجاز دانستند [3].

عابدی و همکاران (1386) اثرات استفاده از سطوح مختلف کنجاله کلزا بر روی عملکرد جوجه های گوشتی با استفاده از آنزیم گریندازیم را مورد بررسی قرارداد. او از سطوح صفر، 7.5، 15 و 22.5 درصد کنجاله کلزا و چهار سطح آنزیم صفر، 90، 180، و 270 میلی گرم در کیلو گرم در جیره غذائی استفاده نمود. نتایج نهائی آزمایش روی جوجه های گوشتی نشان داد که مصرف کنجاله کلزا تا سطح 22.5 درصد از نظر عملکرد تولیدی اثر منفی ندارد و مصرف آنزیم بر بهبود رشد موثر نبود. لذا سطح 22.5 درصد کنجاله کلزا بدون مصرف آنزیم را در جیره غذائی جوجه های گوشتی مجاز دانست [4].

مواد و روش­ها

     در آزمایش در سالن پرورش مرغ گوشتی متعلق به جهاد کشاورزی  واقع در مرکز اصلاح نژاد بز کرکی بافت انجام گرفت. جهت انجام آزمایش از 500 قطعه جوجه گوشتی سویه تجاری راس در 20 پن به ابعاد 60/1 * 60/1 استفاده شد. در هر پن یک آبخوری کله قندی و یک دانخوری استوانه ای وجود داشت و شرایط پرورش منطبق با شرایط استاندارد بود. این تحقیق بر اساس آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی متعادل 5*2 ( پنج جیره و دو جنس ) انجام گرفت. هر یک از 5 جیره آزمایشی به چهار تکرار که در هر تکرار 25 قطعه جوجه وجود داشت خورانده شد. مدت آزمایش 8 هفته می باشد[8].ب

تیمارهای آزمایش عبارتند از :

جیره بدون کنجاله کلزا  (A)  

جیره با 25 % جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کلزا   (B)

جیره با 50 % جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کلزا  (C)

جیره با  75 % جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کلزا   (D)

جیره با 100 % جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کلزا   (E)

     جیره ها دارای انرژی معادل 2950 کیلوکالری در کیلو گرم خوراک و به ترتیب دارای 20 و 18 درصد پروتئین بودند و سایر مواد مغذی جیره ها بر اساس احتیاجات غذائی طیوری توصیه شده توسط انجمن ملی تحقیقات (1994) تنظیم گردید [18].

مصرف دان به صورت روزانه و وزن جوجه ها در پایان هر هفته با ترازوی دیجیتالی با دقت 2 گرم اندازه گیری می شد که بر اساس آنها مصرف هفتگی خوراک، اضافه وزن روزانه و هفتگی تعیین گردید. در پایان هفته هشتم از هر پن یک عدد مرغ  و یک عدد خروس بطور تصادفی انتخاب و کشتار گردید. در هنگام کشتار یک نمونه از خون مرغها و خروسها برای تعیین غلظت  t4وt3 سرم خون به آزمایشگاه  ارسال گردید و پس از کشتار قلب و کبد و پانکراس مرغها و خروسها جدا گردید. و با ترازوی دیجیتال با دقت 0001/0 گرم وزن گردید و سپس در صد وزن این اندامها تعیین گردید. غلظت t4وt3 سرم خون با روش RIA و با استفاده از کیت استاندارد تجاری تعیین گردید. تمام رکوردهای جمع آوری شده در پایان آزمایش به وسیله نرم افزار sas مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مقایسه میانگین ها از طریق آزمون چند دامنه ای دانکن انجام گرفت[8].

 

 

یافته­ها

افزایش کنجاله کلزا در جیره بر روی مقدار T3 و T4 خون اثر معنی داری ندارد. در میزان T3 و T4 مرغ  و خروس نیز تفاوت معنی داری وجود نداشت. که نشان می دهد کنجاله کلزای مورد استفاده در این تحقیق از نوع کم گلوکوزینولات می باشد. و این نتایج با نتایج کتوک و همکاران [5]، بل و همکاران [9] و گائو و همکاران [15] مطابقت دارد.

افزایش جایگزینی کنجاله کلزا در جیره بر روی در صد وزن قلب و درصد وزن پانکراس اثر معنی داری نداشت و در این خصوص اثر متقابل معنی داری نیز بین کنجاله کلزا و جنس وجود ندارد.

اما با افزایش کنجاله کلزا در صد وزن کبد بطور معنی داری (05/0>P) افزایش یافت و کمترین در صد وزن کبد مربوط به جیره بدون کنجاله کلزا (a) و بیشترین درصد وزن کبد مربوط به جیره 100 % جایگزینی کنجاله سویا با کنجاله کلزا (e) بود. ولی هیچ گونه آسیبی همچون خونریزی در کبد در هیچ کدام از جیره ها مشاهده نشد. که نشان می دهد کنجاله کلزا می تواند باعث افزایش وزن کبد شود بدون اینکه اثر نامطلوبی بر کبد و عملکرد آن داشته باشد. اثر متقابل بین میزان کنجاله کلزا و جنس وجود نداشت که نشان می دهد اثر  کنجاله کلزا بر روی  وزن اندامهای داخلی مرغ و خروس یکسان می باشد. این نتایج با یافته های کتوک و همکاران [5] و شوان و همکاران [21] یکسان می باشد.

 

    

 

جدول 1- اثرسطوح مختلف جایگزینی کنجاله کلزا به جای کنجاله سویا  وجنس بر مقدارT3 و  T4ودرصد وزن اندامهای داخلی

اثرات اصلی	T3  (ng/dl)	T4  µg/dl	وزن قلب  %	وزن کبد  %	وزن پانکراس %
کنجاله کلزا a b C D E	a53/182 a58/194 a64/189 a8/181 a63/202	a32/2 a55/2 a50/2 a59/2 a51/2	a614/0 a582/0 a57/0 a625/0 a622/0	b86/2 ab27/3 ab26/3 a63/3 a7/3	a25/0 a31/0 a285/0 a39/0 a282/0
جنس M F	a188 a47/192	a88/2 a41/2	a64/0 a57/0	a2/3 a49/3	a278/0 a293/0

   میانگین های با حروف غیر یکسان دارای تفاوت معنی داری در سطح(05/0>P) می باشند.

 

 

 

تاثیر سطوح مختلف جایگزینی کنجاله کلزا بجای کنجاله سویا بر وزن بدن طیور گوشتی معنی دار می باشد. اختلاف وزن در پایان یک هفتگی در سطح (05/0>P) معنی دار می باشد و اختلاف وزن در سایر هفته ها در سطح (01/0>P) معنی دار می باشد. بیشترین وزن مربوط به جیره بدون کنجاله کلزا  و کمترین وزن مربوط به جیره 100 % جایگزینی کنجاله کلزا به جای کنجاله سویا می باشد. البته جیره بدون کنجاله کلزا و جیره با 25 درصد جایگزینی بجز در 4 هفتگی با یکدیگر اختلاف معنی داری ندارند. که نشان می دهد که حداقل استفاده از 8 درصد کنجاله کلزا در جیره طیور گوشتی مفید بوده و باعث افزایش وزن بیشتر نسبت به زمانی که از کنجاله کلزا در جیره استفاده نمی شود می گردد که احتمالا بدلیل توازن مناسبتر اسیدهای آمینه کنجاله کلزا نسبت به کنجاله سویا می باشد[7]. که با نتایج سالمون و همکاران [20] مطابقت دارد.

از نظر اضافه وزن روزانه در هفته اول در سطح (05/0>P) اختلاف معنی داری بین سطوح مختلف کنجاله کلزا وجود دارد. ودر هفته های دوم تا پنجم در سطح (01/0>P) معنی دار می باشد ولی در هفته های ششم، هفتم و هشتم از نظر اضافه وزن روزانه اختلاف معنی داری بین سطوح مختلف کنجاله کلزا وجود نداشت که نشان می دهد می توان در این 3 هفته آخر پرورش طیور گوشتی کنجاله کلزا را بطور کامل جایگزین کنجاله سویا نمود.

در دوره آغازین (0-3 هفتگی) اختلاف بین سطوح مختلف کنجاله کلزا معنی دار می باشد (01/0>P) و بیشترین اضافه وزن در جیره بدون کنجاله کلزا و کمترین اضافه وزن در جیره با 100 % جایگزینی کنجاله کلزا به جای کنجاله سویا می باشد. ولی اختلاف بین گروه بدون کنجاله کلزا با گروه 25% جایگزینی کنجاله کلزا به جای کنجاله سویا معنی دار نمی باشد که نشان می دهد در 3 هفته اول پرورش طیور گوشتی می توان تا 25 % کنجاله سویا را با کنجاله کلزا جایگزین نمود.( 8% کل جیره) بدون اینکه در عملکرد جوجه های گوشتی اثر نامطلوبی مشاهده شود[19].

در دوره رشد (6-4 هفتگی ) اختلاف بین سطوح کلزا معنی دار می باشد (01/0>P) و بیشترین اضافه وزن روزانه در جیره 25% جایگزینی کنجاله کلزا به جای کنجاله سویا و کمترین اضافه وزن روزانه در جیره 100 % جایگزینی می باشد. که نشان می دهد که استفاده از حداقل 8 % کنجاله کلزا در جیره جوجه های گوشتی باعث رشد و اضافه وزن بیشتری نسبت به کنجاله سویا می شود.

در دوره پایانی (8-7 هفتگی) اختلاف بین سطوح کلزا در سطح (05/0>P) معنی دار می باشد  که نشان از کمتر شدن اختلاف بین سطوح مختلف کنجاله کلزا در مقایسه با کنجاله سویا با افزایش سن جوجه های گوشتی می باشد. در این دوره بیشترین اضافه وزن روزانه مربوط به جیره 50 % جایگزینی کنجاله کلزا به جای کنجاله سویا می باشد و کمترین اضافه وزن روزانه مربوط به جیره  100 % جایگزینی کنجاله کلزا می باشد. که نشان می دهد که در 2 هفته پایانی پرورش جوجه های گوشتی از حداقل 16 % کنجاله کلزا در جیره، بدون هیچ گونه تاثیر منفی بر رشد و اضافه وزن روزانه  می توان استفاده نمود. که با نتایج عابدی و همکاران [4] و شیخ احمدی و همکاران [3] تقریبا تطابق دارد.

در کل دوره پرورش اختلاف معنی داری از نظر اضافه وزن روزانه بین سطوح مختلف جایگزینی کنجاله کلزا به جای کنجاله سویا فقط بین جیره های 75 درصد و 100 درصد جایگزینی با سایر جیره ها وجود دارد. (01/0>P) و بیشترین اضافه وزن روزانه مربوط به گروه 25 % جایگزینی می باشد.

بحث و نتیجه‌گیری

 

جدول2-   اثرسطوح مختلف جایگزینی کنجاله کلزا به جای کنجاله سویا  بر میانگین وزن بدن

 

تیمارها	وزن بدن در یک هفتگی (گرم)	وزن بدن در دو هفتگی (گرم)	وزن بدن در سه هفتگی (گرم)	وزن بدن در  چهار هفتگی (گرم)	وزن بدن در پنج هفتگی (گرم)	وزن بدن در شش هفتگی  (گرم)	وزن بدن در هفت هفتگی (گرم)	وزن بدن در هشت هفتگی (گرم)
A B C D E	a59/117 ab928/118 ab928/110 ab888/107 b6/104	a708/278 ab953/263 bc7/244 cd48/218 d043/202	a48/570 ab03/523 b64/508 c77/406 c32/374	a05/964 b44/900 b12/876 c67/702 c42/649	a329/1355 b77/1310 b45/1223 c5/963 c98/906	a54/1845 a11/1807 b48/1612 c17/1347 c66/1290	a23/2381 a9/2364 a22/2193 b86/1866 b26/1759	a31/2873 a04/2902 a13/2778 b38/2426 b52/2284

 

میانگین های با حروف غیر یکسان دارای تفاوت معنی داری در سطح (01/0>P) می باشند.

 

 

جدول 3-  اثرسطوحمختلف جایگزینی کنجاله کلزا به جای کنجاله سویا  برافزایش وزن روزان       

تیمارها

اضافه وزن روزانه در هفته اول

اضافه وزن روزانه در هفته دوم

اضافه وزن روزانه در هفته سوم

اضافه وزن روزانه در هفته چهارم

اضافه وزن روزانه در هفته پنجم

اضافه وزن روزانه در  هفته ششم

اضافه وزن روزانه در هفته هفتم

اضافه وزن روزانه در هفته هشتم

اضافه وزن روزانه در دوره آغازین

اضافه وزن  روزانه  در دوره رشد

اضافه وزن روزانه در دوره پایانی

اضافه وزن روزانه در کل دوره

A B C D E

ab08/11 a28/11 ab13/10 ab69/9 b23/9

a02/23 ab72/20 b11/19 c8/15 c92/13

a68/41 a01/37 a7/37 b9/26 b6/24

a22/56 a92/53 a5/52 b27/42 b3/39

a99/55 a62/58 a62/49 b26/37 b8/36

a03/70 a9/70 a58/55 a81/54 a8/54

a53/76 a68/79 a96/82 a24/74 a94/66

a23/70 a73/76 a56/83 a93/79 a04/75

a26/25 ab23 b32/22 c47/17 c92/15

a72/60 a15/61 b57/52 c78/44 c64/43

ab41/73 ab21/78 a26/83 ab09/77 b99/70

a6/50 a1/51 a9/48 b62/42 b08/40

 

میانگین های با حروف غیر یکسان دارای تفاوت معنی داری در سطح (01/0>P) می باشند.

مراجع

1. احمدیان، ف.و جعفری خورشیدی، ک.1388: راهنمای استفاده از کنجاله کلزا در تغذیه دام، طیور و آبزیان، چاپ اول، تهران، انتشارات نقش گستران بهار. صفحات 1 تا 86.
2. پور رضا، ج. و صادقی، ق. 1385: تغذیه مرغ، (ترجمه)، تالیف: اسکات، ا. چاپ اول، اصفهان، انتشارات ارکان، صفحات 544 تا 550.
3. شیخ احمدی، ا. و شیوآزاد، م. 1384: تاثیر آنزیم گریندازیم و سطوح مختلف کنجاله کلزا بر عملکرد گله های مادر گوشتی، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم دامی، پردیس دانشکده کشاورزی، گروه علوم دامی، دانشگاه تهران.
4. عابدی، ح.، ایرانی، م. و ایلا، ن.1386: تعیین سطوح مختلف کنجاله کلزا بر روی عملکرد جوجه های گوشتی، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم دامی، دانشکده کشاورزی، گروه علوم دامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم شهر.
5. کتوک، ش.، امانلو، ح. و کامیاب، ع. 1382: تاثیر سطوح مختلف کنجاله کلزا و مکمل کلسیم بر عملکرد جوجه های گوشتی، چکاوک، (2) 12: 15- 30.
6. کریم زاده، ص. 1382: کنجاله کلزا در جیره مرغان تخمگذار، چکاوک، (3) 12: 23-28.
7. گلیان، ه. و سالار معینی، م. 1378: تغذیه طیور، (ترجمه)، تالیف: سامرز، ج. و لسون، ا. چاپ اول، تهران، انتشارات واحد پژوهشی شرکت اقتصادی کوثر، صفحات 68- 74.
8. والی زاده، م. و مقدم، م. 1376: طرحهای آزمایشی در کشاورزی، چاپ اول، تبریز، انتشارات پریور.
   1. Bell, J.M. and M. O. Keith. 1991. A survey of variation in the chemical composition of commercial canola meal produced in western Canadian crushing plants. Can. J. Anim. Sci. 71: 469-480.
   2. Bogedanov, G.A.; Robako,V.n. (1986): Use of rapeseed oil meal in feeding  broiler chickens. Tekhnologiya polucheniya rapsovogo shrota ego Kormovaya tsennost, veterinarnosanitarnya ostenka. 93-113
   3. Bougon, M.; Boixil, J.; Tomassone, L. (1988): Use of rapeseed oil cakes in chicken. Bullerind "Information station Exp.d" Aviculture de ploufragan, France, 28,155-162.
   4. Classen , H,L,; Bell, J.M.; Clark, W.D. (1991): Nutritional value of very low glucosinilate canola meal for broiler chickens. Proc.8^th GCIR Intern. Congr. On rapeseed in a changing world, Saskatoon, Canada.
   5. Elwinger,K.;Saterby,B. (1986); Continuted experiments with rapeseed meal of a Swedish low glucosinolate type fed to poultry. 1.experiments with broiler chickens. Swedish – Journal –of –Agricultural-Research. 16, 1, 27-34.
   6. Faruga, A.; Nabib, S.L.; Kozlowski, M.; kozlowska, H. (1987): Studies on the determination of optimal share of rapeseed meal in the nutrition of broilers. Proc. 7^th Intern. CONf. Rapeseed, Poznan, Poland.
   7. Gao, Z.;LI,J.; Petterson, H. (1988): Effects of feeding broilers with rapeseed meal, containing different levels of total glucosinolates and progoitrin. Zhongguo Nongyn Kexue(ch) 21, 84-90.
   8. Korelski, d.; Rys, R. (1987) The performance of broiler chicks fed double low rapeseed oil meal. Proc 7^th Intern. Conf. Rapeseed, poznan, Poland.
   9. Leeson, S.; Atteh, J.O.; Summers, J.D. (1987) The replacement value of canola meal for soybean meal in poultry diets. Can.J.Anim. Sci. 67, 151-158. 
   10. National Research Counicl (1994) Nutrient requirements of Poultry, th. Rev., Nati Acad. Press. Washington. D.C.
   11. Plonka, S; Kiec, W; Koreleski, J; Piorkowski, J; Trzetelski, J; Urbanczyk, j; Winnicka, I. (1985): Extracted rapeseed meal in pig, poultry, cattle and sheep feeding. Biuletyn- Informacyjny, Instytut- Zootechniki, Zaklad-Informacji- Zootechnic znej. 23, 31-45.
   12. Salmon, R.E.; Gardiner, E.E.; Klein, L.L.; Larmond, E. (1981) Effect of canola (low glucosinolate rapeseed) meal, protein and nutrient density on performance, carcass grade, and meal yield of canola meal on sensory quality of broiler. Poultry Sci. 60, 2519-2528.
   13. Schone, F.; Hening, A.; Groppel, B.; Lange, R. (1991): Evaluation of low glucosinolates rapeseed meals in experiments with growing pigs and poultry. Proc. 8^th GCIRC Intern. Congr. On rapeseed in a changing world, Saskatoon, Canada.
   14. Vermorel, M; Hocquemiller, R; Evrard, j. (1987): Valorization of rapeseed meal.
   15. Effects of sinapine and other phenolic compounds on food intake and nutrient utilization in growing rats. Reprodution- Nutrition- development. 27, 781-790.