بررسی مشکلات حفاظت، نگهداری و مرمت مواد کاغذی در کتابخانه‌های واسپاری ایران

دانش شناسی

مقاله 6، دوره 5، شماره 16، خرداد 1391، صفحه 73-81   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

فاطمه شکری^{* 1}؛ اشرف السادات بزرگی²

¹کارشناسی ارشد دانشگاه ازاد تهران شمال

²هیات علمی دانشگاه ازاد اسلامی تهران شمال

چکیده

هدف: هدفاصلی این پژوهش بررسی مشکلات حفاظت، نگهداری و مرمت مواد کاغذی در کتابخانه‌های واسپاری ایران است و این امر با بررسی وضعیت موجود و مقایسه آن با شرایط مطلوب صورت گرفته است.
روش: پژوهش حاضر پیمایشی توصیفی است و گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌ای مبتنی بر پرسشنامه استاندارد ایفلا و توزیع آن میان کارکنان بخش حفاظت و مرمت کتابخانه‌های مورد پژوهش که 49 نفر بوده‌اند صورت گرفته است. داده‌ها با روش‌های آمار توصیفی و با کمک نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده‌اند.
 یافته‌ها: پژوهش نشان می‌دهد که بیشترین اولویت مواد آسیب دیده به کتابهای چاپی فارسی تعلق گرفته و بیشترین کوشش در حفظ و نگهداری نسخ خطی می‌شود. 60درصد کتابخانه‌ها از تجهیزات مناسب جهت کنترل محیط و همچنین اطفای حریق استفاده نمی‌کنند و 40 درصد کتابخانه‌ها طرح پیشگیری از حوادث و مسیر دسترسی به کتابخانه هنگام بروز حریق ندارند.
نتایج: نتایجبه دست آمده از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد وضعیت حفاظت و نگهداری در40% کتابخانه‌ها نامناسب است و هیچ یک از کتابخانه‌ها، آموزش حفاظت و نگهداری را برای کارکنان و کتابداران جدی نگرفته‌اند. و برنامه مکتوب و مدونی در رابطه با حفاظت و نگهداری منابع ندارند.
 
 

کلیدواژه‌ها

حفاظت؛ نگهداری؛ مرمت؛ کاغذ؛ کتابخانه‌های و اسپاری ایران

مراجع

آماجی، علی (1374). بررسی وضعیت کلی کتابخانه‌های خطی مجلس، مرکزی دانشگاه تهران، ملی و ملک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم تربیتی، تهران.

دانش نوران، مریم(1375). بررسی چگونگی حفظ و مراقبت از مواد کتابخانه­ای در کتابخانه‌های اختصاصی تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران.

گوپتا، آر. سی؛ کیشور، رانبر؛ گوپتا،  سی. بی (1369). ترمیم و نگهداری اسناد و مواد کاغذی. مترجم عباسعلی عابدی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

 ناصری مالوانی، علیرضا (1385). امکان سنجی حفاظت و نگهداری نسخ خطی در کتابخانه‌های ملی، مرکزی دانشگاه تهران، آیت ا.. مرعشی نجفی، آستان قدس و ملک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران.

نیکنام، مهرداد(1355). روش‌های‌ علمی و عملی حفاظت و نگهداری کتاب. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم تربیتی، تهران.

نیکنام، مهرداد(1381). برنامه‌ریزی ملی برای حفاظت و نگهداری از مواد کتابخانه ای. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران.

Buckner, Barbra (1988). Preservation in american libraries at the turn of the century: a portrait of thought and activity in the period 1876 to 1910. Columbia university

Lancaster, sally (1998).  Preservation education and awareness for library use. San jose state university.

Scotten, alan (1989). Organized programs in library preservation and conservation education since 1975. Texas womans university.

Wole Michael (2008). A survey of preservation and conservation practices and techniques in Nigerian university libraries.  university of Botswana, Gaborone