ارزیابی کتابخانه‌های صنعت نفت استان تهران با استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران

دانش شناسی

مقاله 3، دوره 4، شماره 14، آذر 1390، صفحه 23-46   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ناهید بنی اقبال¹؛ معصومه علی کرمی^{* 2}

¹عضو هیات علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران شمال

²دانشجوی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی (واحد تهران شمال)، تهران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر به ارزیابی وضعیت کتابخانه های صنعت نفت استان تهران در مقایسه با استانداردهای کتابخانه‌های تخصصی ایران می پردازد.
روش شناسی: روش تحقیق پیمایشی و از نوع ارزیابی تطبیقی است. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه و برای تعیین شاخص ها و تحلیل آماری آنها از استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران استفاده شده است. بدین منظور وضعیت این کتابخانه ها از لحاظ 8 مولفه اصلی استاندارد با استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران مقایسه شده است.
جامعه پژوهش: جامعه این پژوهش، کتابخانه های صنعت نفت استان تهران است که شامل 24 کتابخانه تخصصی می شود ولی با توجه به اینکه یک کتابخانه به علت نقل و انتقال، فضای فیزیکی و شرایط ارائه خدمات ندارد و 2 کتابخانه بنا به دلایلی حاضر به همکاری نشده اند؛ لذا جامعه مورد مطالعه در این پژوهش را 21 کتابخانه باقیمانده تشکیل می دهد.
یافته های پژوهش: در این پژوهش مجموعاً 113 شاخص برای استانداردها در نظر گرفته شده است. ابتدا مولفه های استانداردهای اهداف و وظایف، سازمان و مدیریت، نیروی انسانی، مجموعه، سازماندهی منابع، خدمات، ساختمان و تجهیزات و بودجه، تهیه و تنظیم و با استانداردها مقایسه شد و این نتایج بدست آمد: استانداردهای مذکور به ترتیب 8 مورد فوق در 95، 62، 81، 100، 76، 67، 57 و 52 درصد از کتابخانه های مورد مطالعه رعایت شده است.
نتیجه‌گیری:با توجه به نتایج نهایی بررسی وضعیت استانداردهای 8 گانه کتابخانه های تخصصی ایران در کتابخانه های صنعت نفت استان تهران، مشاهده شد که 7 استاندارد اول یعنی استانداردهای اهداف و وظایف، سازمان و مدیریت، نیروی انسانی، مجموعه، سازماندهی، خدمات و ساختمان و تجهیزات در کتابخانه های مورد مطالعه مراعات می شوند و تنها در مورد استاندارد بودجه نمی توان اظهار نظر قطعی کرد. بنابراین می توان گفت استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران در کتابخانه های صنعت نفت استان تهران مراعات می شود، گرچه میزان رعایت شاخص ها متفاوت است.

کلیدواژه‌ها

: ارزیابی؛ کتابخانه های تخصصی؛ کتابخانه های صنعت نفت؛ استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران

مراجع

تعاونی(خالقی)، شیرین. 1370. استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران. ویرایش دوم، تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی.

 رسولی املشی، مرضیه. 1378. بررسی وضعیت کتابخانه های صنعت نفت شهر تهران و ارائه راهکارهای عملی. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه تهران، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.

روشن بین، افروز. 1379. مدیریت کتابخانه ها و مراکز تخصصی. تهران: صنم.

سرائیان، آزاده. 1384. ارزیابی و مقایسه کتابخانه های صنعت برق با استانداردهای کتابخانه های تخصصی ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال.

عزیزی، فرشته.1387. بررسی کتابخانه های تخصصی وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر تهران بر اساس استانداردهای تخصصی ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری، دانشگاه آزاد، واحد تهران شمال

علومی، طاهره (1384). اداره کتابخانه. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)

هاشمیان، محمدرضا. 1382. ارزیابی کتابخانه های بیمارستانی دانشگاههای علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی براساس استانداردهای موجود. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی.

 

 

Alemna, A.A. (1989). “Special libraries in Chana: an appraisal”. Aslib Proceeding. Vol.41. No.1: P.112-120

Chair. (2002). “Guide for librarians, Manager of  hospitals”. [S.L:S.N.]

Funk,Carfa.j. (2008). “Using standards to make your case: examples from the medical library community”. New Library World . Vol.109. No.5,6.

Sing, S.P. (2006). “Special libraries in India: Some current trends”. Library Review. Vol. 55 .No.8 (May): P. 520-529

Zachert (1984). “Evaluation of special libraries”. [S.L:S.N.](Jan): p. 251-257