امکان‌سنجی ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر همدان

دانش شناسی

مقاله 5، دوره 4، شماره 13، شهریور 1390، صفحه 51-64   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

زهره میرحسینی¹؛ زلیخا خالدیان^{* 2}

¹عضو هیات علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

²کارشناس ارشد کتابداری و مسئول فارغ‌التحصیلان دانشگاه پیام نورقروه-سنندج

چکیده

هدف: هدف از این پژوهش امکان سنجی ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر همدان است. وطی آن سعی شده است که با بررسی وضعیت و  امکانات موجود در  کتابخانه‌های دا نشگاهی و ملزومات مورد نیاز جهت ارائه خدمات مرجع الکترونیکی برای برنامه ریزی آتی  در کار توسعه خدمات مرجع الکترونیکی  مورد استفاده قرار گیرد.
روش‌شناسی: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی می‌باشد. ابزار گرد آوری  اطلاعات از طریق پرسشنامه  سازمان یافته است. جامعه آماری مورد مطالعه 22 کتابخانه دانشگاهی و دانشکده ای در شهر همدان  است. بررسی‌های آماری توسط نرم‌افزار spss و آزمون‌های t و خی دو (کای اسکوئر) جهت تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش انجام  شده است.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کتابخانه‌های دانشگاهی مورد بررسی از نظر وسایل الکترونیکی و فناوری اطلاعات  برای گردآوری، پردازش، ذخیره، بازیابی و اشاعه اطلاعات شفاهی و تصویری و نوشتاری در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. همچنین مشخص شد که کتابخانه‌های دانشگاهی مورد مطالعه در ارایه خدمات مرجع %59 درصد در حد کم یا خیلی کم از خدمات اینترنت استفاده می‌کنند. یافته‌های دیگر تحقیق حاکی از آن است که بیش از 14 کتابخانه معادل 7/63 درصد به شیوه سنتی ارائه خدمات می‌کنند. همچنین ویدئو کنفرانس به عنوان ابزار ارتباطی مرجع در کتابخانه‌های مورد نظر کاربردی ندارد و از پست الکترونیکی و اتاق گفتگوی دیجیتالی (چت)،در ارائه خدمات مرجع  هیچ خدمات مطلوبی ارائه نمی‌شود. از نظر نیروی انسانی ماهرنیز در ارائه خدمات مرجع در حد متوسطی قرار دارند.
نتیجه گیری: رویهم رفته از نظر منابع مالی و همچنین حمابت سازمان مادر و مسئولین مربوطه،%82 درصد کتابخانه‌ها علی رغم موافقت سازمان مادر با ارائه این خدمات،از حمایت مالی و بودجه ای مجزا برای این خدمات برخوردار نیستند.
 

کلیدواژه‌ها

خدمات مرجع الکترونیکی؛ ویدئو کنفرانس؛ پست الکترونیکی؛ گفتگوی دیجیتال(چت)؛ کتابخانه‌های دانشگاهی؛ همدان

مراجع

حسن زاده، محمد، خدمات مرجع الکترونیکی: شیوه‌های نوین پاسخگویی به پرسشهای مرجع، فصلنامه  کتابداری و اطلاع‌رسانی، (1382)،ش. 4: 97-107

داودی، فاطمه، 1386، امکان سنجی ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه‌های دانشگاهی یزد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

دیانی، محمدحسین،1382، اصول و خدمات مرجع در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع رسانی، مشهد: انتشارات کتابخانه رایانه ای

کرمی، افسانه،1385،امکان سنجی ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه‌های سازمان انرژی اتمی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی،دانشگاه تهران، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.

نقی مهرطبایی، اشرف، 1382، امکان سنجی ارائه ی خدمات مرجع الکترونیکی در مراکز اطلاع‌رسانی با کتابخانه‌های تخصصی شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه علوم تحقیقات، دانشکده ی ادبیات و  علوم انسانی

یگانه چاکلی،حسن، 1386، امکان سنجی ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه‌های سازمان صدا و سیما در شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، دانشکده  ادبیات و علوم انسانی.

Association of research librarie,1999, Electronic reference services, SPEC Kit,(Washington,O, C.: ARL. October), P11.

Butler, B., 2001, knowledge Bit: a database for reference, Version 2.0, In: A.S>kasowitz and J.stanl (Eds.), facets of Digital Reference, [on-line] Available: http://www.Vrd.org. Conferences/vrd 2000 / proceeding /butlers-01. shtml.

Boyer, Joshua, virtual reference on Norths Carolina State: the first one hundred days, (2003),[on-line]. Available: http:// www.lita.org/ital /2003 boyers.html

Francoeur,Stephen, an Analytical survey of Chat Reference Services, Reference Service Reviw,(2001),vol.29, No.3:189-204

Patterson, Rory, livevirtual reference: more work and more opportuity, reference services review, (2001), vol. 29, No. 3: 204-210.