تعیین آسیب‌های جسمی ناشی از کار از نظر اصول ارگونومی در میان کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر اصفهان

دانش شناسی

مقاله 8، دوره 3، شماره 11، اسفند 1389، صفحه 117-133   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

زهره میرحسینی¹؛ ندا قلی زاده^{* 2}

¹عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال دانشکده علوم انسانی. گروه کتابداری و اطلاع رسانی

²کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی و کتابدار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

چکیده

هدف: پژوهش حاضر به بررسی آسیب‌های جسمی ناشی از کار از نظر اصول ارگونومی(مهندسی فاکتورهای انسانی) در میان کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر اصفهان می پردازد.
روش: روش پژوهش توصیفی پیمایشی می‌باشد.ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه سازمان یافته در سه بخش دموگرافیک، نوردیک و تجهیزات کتابخانه و شرایط محیط کار می‌باشد.تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t انجام شده است. کلیه کتابداران جامعه مورد بررسی، 150نفر می‌باشد که مورد سوال قرار گرفتند ولی از میان آنها 140 نفر93% پاسخ داده‌اند.
یافته‌ها: میزان آسیب‌های جسمی ناشی از کار بر حسب بخش کاری عبارتند از: مدیریت 58/34%، امانت 67/32%، خدمات فنی 28%، نشریات 77/17%، پایان نامه‌ها 11/11% می‌باشد. میزان آسیب‌های جسمی کتابدارانی که در بخش‌های دیگر کار می کنند 84/26%، و کتابدارانی که در چند بخش به طور همزمان مشغول به کار بودند 43/37% می‌باشد. به طور کلی میزان آسیب‌های جسمی ناشی از کار در 12ماه 42/41%، 3ماه 95/29% و در یک هفته 74/21% بوده است. در میان کتابداران مورد بررسی میزان غیبت ناشی از کار7/7% و میزان مراجعه به پزشک2/6% می‌باشد.
نتایج: نتایج کلی نشان می‌دهد بین سن، سابقه کار، انجام فعالیت ورزشی با آسیب‌های جسمی ناشی از کار در جامعه مورد بررسی رابطه معناداری وجود دارد؛ ولی بین جنس، ساعات کار روزانه(به دلیل یکسان بودن ساعات کاری، باساعات کار روزانه 8-7ساعت در روز) و تجهیزات کتابخانه و شرایط محیط کار(به دلیل یکسان بودن و رعایت استانداردهای موجود در ایران در آنها) با آسیب‌های جسمی ناشی از کار در میان کتابداران مورد مطالعه رابطه معناداری وجود ندارد.
 

کلیدواژه‌ها

ارگونومی؛ آسیبهای جسمی؛ کتابداران؛ کتابخانه‌های دانشگاهی؛ دانشگاه‌های دولتی؛ اصفهان

مراجع

اعلم الهدایی، م.(1381)، " بررسی ارگونومیکی محیط کار و آسیب‌های جسمانی ناشی از کار با رایانه در کتابدارن " پایان کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسنای پزشکی، دانشکده علوم پزشکی ایران.

الهیاری، ت.، اخلاص، ه..(1386)، " ارگونومی کاربردی: راهکارهای آسان برای حل مشکلات ارگونومیکی در محیط کار." همدان، فن آوران، 22.

تفرشی، ع(. 1353)، " ارگونومی" پایان نامه دکتری داروسازی، دانشکده داروسازی، دانشگاه تهران.، 6.

.حاج آقازاده، م.، ، نسل سراجی، ج.ف، حسینی، م.، عدل، ج(.1387)، " ارزیابی ارگونومیک" گروه بهداشت حرفه ای path روشریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی عضلانی در کارگران به.دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران.دوره 6، ش 1.

حبیبی، ا. ا. 1381، " بررسی ریسکهای ارگونومی در کارگران مونتاز کار سازنده تلویزیون در تهران در اسال 1381". طرح تحقیقاتی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، معاونت پژوهشی .

حسینی مقدم، ش.، 1380، " جایگاه ارگونومی در کتابخانه‌های دانشگاهی دارای رشته کتابداری و اطلاع رسانی شهر تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال .

خسروی، م، 1383، " تنش در کتابخانه ." فصلنامه کتاب، دوره 15، ش 4.

علیزاده، م(1385)، "بررسی عوارض و آسیب‌های جسمی و روحی روانی ناشی از کار در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران". پایان نامه کارشناسی ارشد.دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال

کشتکاران، ع .، دانیالی، ا.(1386)، " کارکنان بخش مدارک پزشکی بیمارستان‌های آموزشی و اختلالات ارگونومیک" . مدیریت اطلاعات سلامت، دوره 4، ش 1.

مصدق راد، ع.م، پاییز 1383."بررسی رابطه بین آگاهی از علم ارگونومی و میزان آسیب‌های شغلی کادر پرستاری." مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد.دوره ششم.ش3/ 33-21 .

نورآزیزن، ش.، دادگری، ع.، نوبایا، ا. و داور، ع. (1386 = 2008)، بررسی وضعیت ایمنی و ارگونومیک منازل سالمندان بر اساس نظریه هم سازی انسان- محیط در کشور مالزی." مجله دانش و تندرستی. شاهرود، دانشگاه علوم پرشکی و خدمات بهداشتی در مانی شاهرودد، دوره 2، ش 4.

میری، م. ر. حسینی، م. ح.، شریف زاده، غ.(1387(، " ارزیابی ارگونومیکی وضعیتهای انجام کار به روش ربا در آرایشگران شهر بیرجند " فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد، ، دوره 4، ش 4.

نسل سراجی، ج, کچوئیان، ح.(1378)" تجزیه و تحلیل ارگونومیک وضعیت‌های انجام کار به کمک روش OWAS در معادن بالاست" مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دوره 57، ش 3.

نوری، ر.، مجیدفر، الف. و حکیمی، ز.(1387)بررسی میزان آگاهی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از اصول ارگونومی استفاده از رایانه.طرح تحقیقاتی دانشگاه غلوم پزشکی اصفهان، معاونت پژوهشی.

Boss, r,ww,2001, "overview on ergonomics for libraries" , library technology reports, pp 7-17

Chao, s, Chang, c, Chiang, B., 2001, “planning and implementing library ergonomics programmed; case study at Queens college library, the University of New York." The electronic library, vol 19, no. 5, pp 327-339.

Eltayeb Sh. et al. July 2007. Prevalence of complaints of arm, neck and shoulder among computer office worker and psychometric evaluation of risk factor questionnaire. BMC musculoskeletal disorders.

Rooney. J., 1994, " ergonomics in academic library" library management, vol. 15. No. 1.

Thornton, j.k. , 1995, " carpal tunnel syndrome in ARL libraries", college and research libraries, p 9-16.