بررسی میزان استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر زنجان

دانش شناسی

مقاله 5، دوره 3، شماره 10، آذر 1389، صفحه 59-70   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

حجت الله حسن لاریجانی¹؛ هدی سالارپور^{* 2}

¹عضو هیئت علمی و استادیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد واحد تهران شمال

²کارشناس ارشد رشته کتابداری و اطلاع رسانی،دانشگاه آزاد واحد تهران شمال

چکیده

هدف پژوهش: تعیین میزان استفاده از فناوری­های اطلاعاتی در کتابخانه های دانشگاهی شهر زنجان
می­باشد.
روش پژوهش: این پژوهش به روش پیمایشی- توصیفی انجام شده است.
جامعه مورد پژوهش: شامل 19 کتابخانه دانشگاهی شهر زنجان اعم ازدانشگاه­های دولتی،آزاد،غیر انتفاعی و پیام نور می­باشد.
یافته­های پژوهش: حاکی ازآن است که بیشترین امکانات سخت افزاری در کتابخانه­ها شامل کامپیوتر، چاپگر، بلندگو، سی­دی­رایتر، تلفن و بیشترین امکانات نرم افزاری موجود شامل نرم­افزار جامع کتابخانه CD-ROM آموزشی می­باشد. بیشترین استفاده از منابع الکترونیکی در کتابخانه­های دانشگاهی، مربوط به کتاب الکترونیکی به صورت CD (6/52 درصد) و مجلات الکترونیکی (1/42 درصد) می­باشد. در دو بخش فهرست نویسی و اطلاع رسانی (7/64 درصد) بیشترین میزان استفاده از فناوری اطلاعات مشاهده شد. فناوری اطلاعات بیشترین کاربرد را در کتابخانه­های مورد مطالعه در جستجوی اطلاعات (100 درصد) و ذخیره و بازیابی (2/84 درصد) آن­ها دارد و بیشترین استفاده پاسخ دهندگان از کامپیوتر(3/73 درصد) و شبکه­های کامپیوتری (5/55 درصد) می­باشد. اکثر کتابخانه­های دانشگاهی شهر زنجان دارای وب سایت هستند و به اینترنت نیز متصل می­باشند. 68 درصد از پاسخ­دهندگان امکانات موجود در این کتابخانه­ها را جهت ارائه خدمات کافی نمی­دانند و 60 درصد از کاربران تجهیزات فناوری بیشتری را طلب می­کنند. به نظر پاسخ­گویان عمده­ترین مشکل استفاده از فناوری­های اطلاعاتی عدم آموزش کافی (4/97) و نبود تجهیزات و امکانات مناسب (9/78 درصد) است و تقریبا" (4/47 درصد) مدیران کتابخانه­ها دوره­های آموزشی استفاده از فناوری اطلاعات را برگزار کرده­اند.
نتیجه گیری: با توجه به مطالعات انجام شده در خصوص فرضیه­های تحقیق مشاهده می­شود که در کتابخانه­های دانشگاهی شهر زنجان تجهیزات و امکانات فناوری اطلاعات به میزان کمی وجود دارد و همچنین میزان استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاهی شهر زنجان زیر(50 درصد) می­باشد.
 

کلیدواژه‌ها

فناوری اطلاعات؛ کتابخانه­های دانشگاهی؛ شهر زنجان؛ کتابداران؛ امکانات کتابخانه

مراجع

آرمز، ویلیام (1380). کتابخانه­های دیجیتال. ترجمه زهیرحیاتی و هاجر ستوده، تهران: نشر کتابدار.

حکیمی، رضا( 1375). تعیین میزان استفاده از تکنولوژی اطلاعات موجود در کتابخانه­های مرکزی دانشگاهیشهر زاهدان در امر آموزش و پژوهش. پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه تربیت مدرس. 

علیدوستی، سیروس، شیخ شعاعی، فاطمه( 1385). فناوری اطلاعات وکتابخانه­ها. تهران: پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران.

فرهادی، ربابه( 1378).،بررسی وضعیت موجود کتابخانه­های دانشگاهی شیراز و نگرش کتابداراندرباره کاربرد تکنولوژی­های  اطلاعاتی در کتابخانه. پایان­نامه کارشناسی ارشد، علوم کتابداریو اطلاع رسانی، دانشگاه تهران، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.

محسن زاده، فرانک(1385). بررسی وضعیت استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه­های دانشگاهی شهر کرمان. پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

مه پویان، زهره (1380). وضعیت استفاده از تکنولوژی اطلاعات در اطلاع رسانی کتابخانه­های بیمارستان­ هایشهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه علوم پزشکی ایران،دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی.

ناخدا، مریم( 1384). عوامل مؤثر در کاربرد فناوری اطلاعات با تأکید بر کتابخانه­های دانشگاهی: پژوهشی درمتون. مجله کتابداری، دفتر43، سال 39، ص 57 تا 76.

Davar panah, Mohamad reza. (2000). Information problems of information technology application  in the university libraries of Iran. Doctoral dissertation, Dept of library and informatiosciens, Panjab university, India

Freedman, Phyllis.( 1989). Information technology (IT) and the special  library, Anexporatory study of special library in western Pennsylvania. Doctoral dissertation, University of Pittsburgh.

Petrauskiene, zibute (2007). Electronic information resources lithvanian academic libraries: purchase. demand and use of commercial data bases, 13 th conference on professionalinformation resourses, parague, pp.22-24.

Rama, Patnaik., Rao, Venkata( 2003). Use of information technology in central university libraries of India. Bulletin of information technology, Vol.23, no.2, pp.25-42.