تجزیه و تحلیل محتوی گسترش روشهای تحقیق در علوم کتابداری و اطلاع رسانی یا روش تجزیه و تحلیل محتوی

دانش شناسی

مقاله 4، دوره 1، شماره 1، شهریور 1387، صفحه 45-57   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

حجت الله حسن لاریجانی

دکترای کتابداری و اطلاع رسانی و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، دانشکده علوم انسانی، گروه کتابداری و اطلاع رسانی

چکیده

از روش تجزیه و تحلیل محتوی به جهت رفع ابهام از متون استفاده می شود.در واقع، بررسی روابط بین پدیده های اجتماعی، اقتصادی – سیاسی، فرهنگی و بیش از آن حتی پدیده های طبیعی از طریق مطالعه موردها انجام می گیرد. این گونه مطالعات و حاصل آنها بصورت متون یا تک نگاشتها از طریق روش شناسی تجزیه و تحلیل مطالعات موردی یا تحقیق به رساله های مفرده انجام می گیرد. مطالعات موردی و تجزیه و تحلیل محتوای آنها به جهت تعیین حجم داده های اولیه بکار رفته در آنهاست، تا تولید اطلاعات نو از طریق آنها امکانپذیر گردد. در روش شناسی تجزیه و تحلیل محتوی، دو هدف اساسی پیگیری و ردگیری می شود:
1-  تعیین میزان کارآمدی مطالب به منظور انطباق آنها با مجموعه های مقاصد آموزشی
2-  تعیین تناسب محتوای متون با تواناییهای ذهنی
در این مقاله با روش سندی و کتابخانه ای کوشش شده تا روش تجزیه و تحلیل محتوا تعریف و تجدید شود و شیوه هایی که منجر به تعیین قابلیتها ، توانمندی ها و نظریه های پژوهشگران می شود، شناسایی و ارائه گردد. از سوی دیگر، در کنار اهداف اصلی روش شناسی تجزیه و تحلیل محتوا، به بهره گیری نهادها و سازمانها و اشخاص حقیقی از طبقه بندی، تلخیص و تفسیر محتوای سخنرانیها، نوشته های اشخاص و یا اعلامیه ها و نشریات عمومی و خصوصی (سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) به منظور پی بردن به تمایلات، خط مشی ها و نظریات و عقاید گویندگان ، نویسندگان اشاره میشود.
 

کلیدواژه‌ها

روش شناسی تحقیق؛ علوم کتابداری و اطلاع رسانی؛ روش تجزیه و تحلیل محتوا