برآورد تأثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر جریانات تجاری بخش صنعت در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی

دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

مقاله 4، دوره 1، شماره 1، شهریور 1391، صفحه 69-94   

نویسندگان

کریم آذربایجانی^{* 1}؛ حسین کریمی²؛ شکوفه ناقلی³

¹دانشیار دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان

²استادیار دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان

³دانش آموخته کارشناسی ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خمینی شهر

چکیده

یکی از مسایل عمده­ای که در زمینه تجارت خارجی هر کشور مطرح می­شود، موضوع آثار جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی بر صادرات و واردات می­باشد. سرمایه­گذاری مستقیم خارجی می­تواند موجب افزایش ظرفیت­های تولیدی به ویژه در مورد کالاهای صادراتی شود و در زمینه برقراری پیوند و ارتباط با اقتصاد بین­الملل از طریق توسعه بازارهای صادراتی و پیشرفت در زمینه­های تحقیق و توسعه به کشور میزبان کمک نماید. از این رو هدف این تحقیق، بررسی رابطه سرمایه­گذاری مستقیم خارجی بر جریان­های تجاری بخش صنعت برای کشورهای OECD با استفاده از مدل جاذبه و داده­های ترکیبی طی سال­های2007-2000 می‌باشد. نتایج بیانگر رابطه مستقیم و مثبت معنی­دار سرمایه­گذاری مستقیم خارجی با جریان­های تجاری بخش صنعت در کشورهای مورد بررسی می­باشد، همچنین دیگر عوامل همچون درآمد ملی و جمعیت نیز دارای اثری مثبت و معناداری بر جریان­های تجاری بخش صنعت دارند. اما فاصله جغرافیایی دارای یک اثر منفی بوده است

کلیدواژه‌ها

سرمایه گذاری مستقیم خارجی؛ جریان های تجاری؛ مدل جاذبه؛ داده های تابلویی؛ کشورهای OECD

مراجع

- اخوی احمد، 1373، "تجارت بین­الملل، استراتژی بازرگانی و توسعه اقتصادی"، مؤسسه بررسیها و پژوهشهای بازرگانی ، تهران.        

 - بهکیش محمد مهدی، 1384، "اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن"،نشر نی، چاپ سوم، تهران.

- بهنام مجتهدی ایرج، خرداد و تیر 1373، "شرکتهای چندملیتی در صحنه اقتصاد جهانی"، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 82-81، صفحات 107-98.

- داوودی پرویز، شاهمرادی اکبر، 1383، "بازشناسی عوامل مؤثر بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در اقتصاد ایران و 46 کشور جهان در چارچوب یک الگوی تلفیقی"، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، شماره 20، صفحات 113-81.

- طیبی سید کمیل، آذربایجانی کریم، رفعت بتول، پاییز 1386، "بررسی رابطه جریان تجاری و سرمایه­گذاری مستقیم خارجی (FDI)"، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 80، صفحات 120-101.

- کریمی هسنیجه حسین، 1382، "جهانی شدن، یکپارچگی اقتصادی و مناسب­ترین ترتیبات تجاری، منطقه­ای بر اقتصاد ایران(فرصت­ها و چالش­ها)"، پایان نامه دکتری، رشته اقتصاد، دانشگاه اصفهان.

- کمیجانی اکبر، عباسی منصوره، خرداد و تیر 1385، "تبیین نقش عوامل مؤثر بر جلب سرمایه مستقیم خارجی در ایران"، تحقیقات اقتصادی، شماره 73، صفحات 105-69.

- ملکی مهران، 1382، "بررسی تأثیر سرمایه­گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی با تأکید بر کشورهای صادرکننده نفت"، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس.         

- موسوی سید علیرضا، قائدی مهنوش، مهر 1385، " بررسی سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در ایران"، مجله تدبیر، شماره 173.                      

- مهدوی ابوالقاسم، پاییز 1383، "تحلیلی بر نقش سرمایه گذاری خارجی در رشد اقتصادی"، تحقیقات اقتصادی، شماره 66، صفحات 208-181. 

 - نظری محسن، بازرگانی کیا معصومه، بهار 1383، "بررسی اثر جهانی شدن بر صنایع نساجی، پوشاک و چرم"، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 64، صفحات 126-103.

- هدایتی حاتم، 1377، "اثر سرمایه­گذاری مستقیم خارجی بر رشد صادرات کشورهای صادرکننده نفت گروه D8"، پایان  نامه کارشناسی ارشد، رشته اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.

- یاوری کاظم، سعادت رحمان، پاییز 1384، "اثر سرمایه­گذاری   خارجی بر رشد اقتصادی ایران: راهبردهای جایگزینی واردات و توسعه صادرات"، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق علیه­السلام، شماره 27.

- Africano, A. P., and Magalhaes, M., 2005 ,“FDI and Trade in portugal: A Gravity Analysis”, FEP   Working Papers 174.

 

-Aizenman, J., and Noy, I., 2006,“ FDI and Trade Two Way Linkages?”, The Quartely Review of Economics and Finance, PP. 317-337.

 

-Baltagi, B. H., 1995,“Econometric Analysis of Panel Data”, John Wiley & Sons Inc., New York, USA.

 

-Bayouci, T., and Lipwort, G., 1997,“ Jepanese Foreign Direct Investment and Regional Trade”, IMF   Working Paper, August.     

 

-Berclay, L. A., 2000,“ Foreign Direct Investment in Emerging Economies: Corporate Strategy and Investment Behavior in the Caribbean”, Routledge, London and New York.       

 

-Kueh, J. H., and Puah, C. H., and Lau, E., and Abu Mansor, S., 2007,“ FDI – Trade Nexus:  Empirical Analysis on ASEAN-5”, MPRA paper No. 5220.

 

-Liu, X., Wang, C., Wei, Y., 2001,“ Causal Links Between Foreign Direct Investment and Trade in  China”, China Economic Review.      

 

-Liu, L., and Graham, H., 1998,“ The Relationship Between Trade and FDI: Results for Taiwan and South Korea”, Working Paper.                                         

 

-Magalhaes, M., and Africano, A. P., 2007,“ A panel Analysis of the FDI Impact on  International  Trade”, FEP Working Papers, 235.

 

-Moosa, I., 2002,“ On the Determinants of FDI: Evidence from East and Southest Asia”, World Development, No. 21, PP. 391-406.   Moosa, I., 2002,“ Foreign Direct Investment,Theory, Evidence and Practice”, Lodon, Palgrave.

 

-Rothmuller, L., 2003,“ Does FDI Matter for Trade in Brazil? An Application of the Gravity Model”, No. C71. (http://www.anpec.org.br/encontro/artigos)   

 

-Rubio, O. B., and Munoz, M. M., 1999,“ Foreign Direct Investment and Trade: A  Causality Analysis”, PP. 305-323. (http://www.springerlink.com/link.asp)          

 

- Sebastian, 1993,“ Openness, Trade Liberalization, and Growth in Developing Countries”, J. Econ. Lit, Sept, pp. 1373-1375.

-UNCTAD, 2009,“ Transnational Corporations, Agricultultural Production and Development”, World Investment Report, United Nations Publication.      

-UNCTAD, 2006,“ FDI from Developing and Transition Economies: Implications for Development”, World Investment Report, United Nations Publication.                              

 

-UNCTAD, 2005,“ Transnational Corporations”, Transnational Corporations Journal, United Nations Publication, Vol. 14, No. 3.               

 

-Wilamoski, P., and Tinkler S., 1999,“ The Trade Balance of U.S. Foreign Direct Investment in Mexico”, Atlantic Economic Journal, Mar.      

 

-World Bank, World Development Indicators (http://www.worldbank.org/research) 32.

 

-(http://www.fep.up.pt/investigacao/workingpapers)       

 

-(http://www.sciencedirect.com/science/article)       

 

- (http://mpra.ub.uni0muenchen .de/mprapaper)      

 

-(http://www.fep.up.pt/investigacao/workingpapers)