برآورد کارایی تکنیکی صنایع بخش عمومی و خصوصی کشور با استفاده از روش تحلیل مرزی تصادفی (SFA)

دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

مقاله 3، دوره 1، شماره 2، اسفند 1391، صفحه 3333-47   

نویسندگان

محمد صیادی¹؛ کریم آذربایجانی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی تهران

²دانشیار گروه اقتصاد دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان

چکیده

هماهنگی، همکاری و تخصیص وظایف بر اساس شاخص کارایی بین مکانیزم بازار و مجموعه دولت، قاعده بلندمدت و کلی است که هر جامعه با توجه به نظام اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، ارزش­های فرهنگی و میزان برخورداری از عوامل و امکانات زیربنایی باید در زمینه دستیابی به ترکیب مطلوب بین دولت و بازار، آن را مورد توجه قرار دهد. با توجه به نقش حیاتی که بخش خصوصی هر کشور در زمینه تولیدات کارا و رقابت‌پذیر در کنار بخش عمومی می­تواند ایفا نماید و همچنین با توجه به اهمیت گسترش بخش خصوصی کشور، در این پژوهش پس از بررسی عملکرد شرکت­های دولتی و روند خصوصی­سازی در ایران، با استفاده از تکنیک تحلیل مرزی تصادفی که یک روش اقتصادسنجی می­باشد میزان کارایی تکنیکی  زیر بخش­های عمده صنعت ایران در دو بخش خصوصی و عمومی به تفکیک نوع مالکیت،  برآورد و مورد مقایسه قرار داده شده است. پارامترهای مدل از روش حداکثر راستنمایی طی دوره زمانی 1384-1373 برای 6 صنعت عمده کشور تخمین زده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که کارایی تکنیکی برآوردی هر 6 صنعت بخش خصوصی روند یکسانی داشته، در حالی که این روند در بخش عمومی کاهش ملموسی داشته است. همچنین میانگین کارایی بخش عمومی به جز سه سال اول دوره مورد بررسی در بقیه سال‌ها از کارایی همان زیر بخش‌ها نسبت به بخش خصوصی کمتر بوده است.

کلیدواژه‌ها

کارآیی؛ تحلیل مرزی تصادفی؛ بخش خصوصی؛ بخش عمومی؛ صنعت

مراجع

آذربایجانی، کریم، (1369)."الگوی اقتصادسنجی عوامل مؤثر بر بهره‌وری صنایع کشور"، سازمان برنامه و بودجه اصفهان، گروه امور اقتصادی.

امامی میبدی، علی (1379). "اصول اندازه‌گیری کارایی و بهره‌وری"، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، تهران. چاپ اول. صص. 169-167

بهکیش، محمد مهدی (1378). اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن. تهران: نشر نی. ص. 69

قطمیری، محمد علی، قادری، جعفر، (1375). "اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر بهره‌وری در صنایع ایران"، مجموعه مقالات و سخنرانی‌های دومین کنگره ملی بهره‌وری ایران.ص. 44

هادی زنوز، بهروز، (1381). "اندازه‌گیری میزان کارایی صنعت و بررسی علل عدم کارایی آن"، شورای پژوهش‌های علمی کشور، کمیسیون اقتصادی و بازرگانی. صص. 30-29.

یدالهی، حسین، (1382). "تخمین و بررسی کارایی و بهره‌وری صنایع کارخانه‌ای ایران". پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد علامه طباطبائی، تهران.

Aigner, D.J. and Chu, S.F. 1968, “On estimating the industry production functon,” American Economic Review, Vol. 58, No. 4, pp. 826-839.

Battese, G.E. and Coelli, T.J. 1988, “Prediction of firm-level technical efficiencies with a gneralized frontier production function and panel data,” Journal of Econometrics, Vol.38, pp.387-99.

Battese, G.E. and Coelli, T.J. 1992, “Frontier prodution functions, technical efficiency and panel data: with application to paddy farmers in India, “Journal of Productivity Analysis, Vol. 3, pp. 153-169.

Battese G.E and Coelli, T.J. 1995, A model for technical inefficiency effects in a stochastic frontier production function for panel data,” Emprical Economics, Vol. 20, pp. 325-32.

Coelli, T.J. 1996, A guid to frontier version 4.1 A computer program for frontier production function estimation, CEPA Working Paper 96/08, Department of Econometrics, Uniersity of New England, Armidale, Astralia. Vol. 1. P. 112.

Farrell, M.J. 1957, “The measurement of productivity efficiency,” Journal of the Royal Statistial Society, Series A, Vol. 120, pp. 253-90.

Meeusen, W. and Van den Broeck, J. 1977, “Efiiciency estimation from Cobb-Douglas production function with composed error,” International Economic Review, Vol. 8 (2): pp. 435-44.